ЖЫЦЬЦЁ РАЗЗБРОЕНАГА ЧАЛАВЕКА

Я хаджу па ўсёй вуліцы Садовай і яе завулках. Уважліва праглядаю дзяўчат, якіх спатыкаю. Прастытутак лёгка адрозьніць па паводзінах і хадзе. Некаторыя чапляюць мяне. Але Марысі не магу знайсьці. Нарэшце я заўважаю яе і лёгка пазнаю здалёк. Яна ішла паволі ходнікам і выглядала на прыстойную дзяўчыну. На ёй быў сьціплы жакет, на нагах яе не было панчох. Яе валасы былі гладка зачасаныя. Звычайна прастытуткі намагаюцца апрануцца шыкоўна і выглядаць спакусьліва. Таму нацягваюць элегантныя панчохі і носяць чаравікі на высокіх абцасах. Марыся ж выглядала як служка альбо дзяўчына зь беднай сям’і, якая чакае некага і павольна ідзе вуліцаю.

Я нейкі час назіраў за ёю здалёк, пасьля наблізіўся і сказаў:

— Добры вечар, Марыся!

Мне падалося, што дзяўчына перапалохалася.

— Выбачайце… Ах, гэта вы!

— Ці маеце вольны час?

— Так.

— Можа, пойдзем да мяне?

— А гэта далёка?

Я назваў вуліцу, але яна ня ведала, дзе гэта.

— Пехатою за пятнаццаць хвілін будзем у мяне. Магу ўзяць рамізьніка.

— Не. Лепей пойдзем. На тых, якія едуць пралёткай, людзі зьвяртаюць увагу. Колькі вы дасьце мне за ноч?

— Колькі хочаш?

— Дзьве тысячы.

— А тысячы ня хопіць? .

— Дайце тысячу пяцьсот.

— Цяпер?

— Так, бо ёсьць гады, якія ашукваюць. Але падыдзем да брамы, каб людзі ня бачылі, што вы даяце мне грошы.

Аднак у нішы брамы я даў ёй дзьве тысячы, каб заахвоціць пайсьці са мною. Па дарозе мы размаўлялі.

— Ты не галодная?

— Крыху.

— Што ты сёньня ела?

— Суп… бульбяны.

— Можа, купіць гарэлкі?

— Не. Я ня п’ю.

— Ніколі ня п’еш? Іншыя дзяўчаты п’юць.

— Я не магу. Гарэлка для мяне агідная.

— Калі хочаш нешта зьесьці, купім. Табе нельга ісьці ў шынок. Колькі табе гадоў?

— Шаснаццаць.

— Я куплю што-небудзь… Можа, бутэрбродаў з шынкаю?.. А гарбату згатую дома.

— Добра, калі вам не шкада грошай.

Зайшоў у кавярню і купіў чатыры булкі з маслам і шынкаю. Пасьля пайшлі далей, і я зноў зь ёю загаварыў. Палічыў гэта добрым спосабам даведацца пра падрабязнасьці яе жыцьця. Але выпытваў яе гэткім чынам, каб не прыйшло да галавы, што шмат пра яе ведаю.

— Чаму ты ня ходзіш па добрай вуліцы, толькі бочнымі завулкамі? Там цяжка знайсьці добрага госьця.

— Бо кантрольныя дзяўчаты б’юць мяне і гоняць. Могуць здаць «ціхарам».

— А ты здаровая?

— Так.

— Можаш захварэць.

— Я гэтага страшэнна баюся, але… што зробіш?

Гэтыя словы напомнілі прастытутку з сутарэньня, якая год таму дала мне малака. Я зь зьдзіўленьнем пазіраў на дзяўчыну, якая ішла побач са мной.

— Што зробіш? — паўтарыў яе словы.

— Ну, так… Жыць трэба.

— Калі ты пачала выходзіць на вуліцу?

— У сакавіку. Суседка навучыла… Як арыштавалі брата.

— За што?

— За дрэва. Краў на чыгунцы. Напачатку для сябе, а пасля на продаж.

— Сядзіць у турме?

— Так.

— Ужо асуджаны?

— На шэсьць месяцаў.

Я ледзьве не сказаў: «А бацька ня ведае!». Але стрымаўся. Я зьбіраўся прывесьці дзяўчыну да сабе і толькі там зь ёю пагутарыць. Ішлі моўчкі. У пэўным месцы яна ўзяла мяне пад руку. Я не зразумеў гэтага руху, але праз пару хвілін яна сама мне патлумачыла:

— Прайшлі паліцыянты.

— І што?

— Калі я іду з вамі пад руку, то відаць, што я ваша дзяўчына. А калі я іду побач, падумаюць, што я вяду вас да сябе.

— Цябе маглі затрымаць?

— Відаць, не. Але я баюся. Суседка казала мне, што павінна засьцерагацца «ціхароў» і паліцыянтаў.

Мы ўвайшлі ў камяніцу Жубжынскай. Я правёў дзяўчыну ў свой пакой. Марыся нясьмела агледзелася.

— Тут у вас страшна! Я не застануся тут адна.

— А я люблю гэты пакой. Сядай і адпачні. Зараз прыгатую што-небудзь гарачае.

Неўзабаве мы пілі гарбату і елі булкі. Дзяўчына крыху павесялела і сьмяялася, калі я жартаваў, Спрабавала нават быць гулліваю.

— А я вам спадабалася.

— Адкуль ты гэта ведаеш?

— Бо вы мяне шукалі.

— Сапраўды, вельмі спадабалася. Але шукаў цябе, каб з табою пагутарыць.

— Пагутарыць… Пра што?

Заўважыў у яе вачах непакой устрывожанага зьвера, чуйнага да кожнага руху і гуку.

— Пра цябе і твайго бацьку.

— Што пра бацьку?

Я ўзяў яе далонь і пачаў гаварыць спакойна, але рашуча:

— Заўтра раніцай я дам табе яшчэ грошы. Пойдзеш дадому і купіш па дарозе мяса і што трэба, для прыгатаваньня добрага супу. Акрамя таго купіш: кіло цукру, кіло мяса, вялікую булку і занясеш усё бацьку ў турму.

Яе твар зьбялеў. Яна закусіла ніжнюю губу, спахмурыла бровы і строга пазірала мне ў твар, разважаючы, відавочна, хто я такі і адкуль ведаю пра яе бацьку. Я ўсё гаварыў тым самым тонам:

— Калі ня будуць прымаць, скажы, што табе трэба зьяжджаць і таму ты хочаш перадаць бацьку ежу. Пасьля даведаешся ў турэмнай канцылярыі, у каго бацькава справа, каб зрабіць за яго заклад. Калі ў пракурора, то пойдзеш у суд і спытаеш, дзе складаць заклад. Адтуль прыйдзеш да мяне і раскажаш усё. Калі вырашым іншыя справы, зробім заклад. Ты заплаціш грошы і аддасі мне квіток.

— Пане, гэта велічэзная сума.

— Пяцьдзясят тысяч. Я дам табе гэтыя грошы. Твой бацька павінен хутка выйсьці з турмы, бо ён вельмі аслабелы. А ты мусіш да яго пайсьці.

— Я не магу. Бо што я яму скажу?

— Вырашым, што скажаш. Чаму ты ніколі яго не наведвала?