Адваротны бок люстра

– А месяц? – не сунімаўся юнак.

– Божа мой, ды другога ліпеня сёння! – пан Альбрыхт страціў усякае цярпенне і нахіліўся трохі ўбок, не вымаючы зпад стала рук.

– Толькі не націскайце кнопку! Я вам не зраблю нічога благога, – выгукнуў Міхал і кінуўся да акна.

– Малады чалавек, вы што сабе дазваляеце? – цалкам агаломшаны, пан Альбрыхт пляснуў далонню па стальніцы.

Юнак тым часам утаропіўся ў шыбу.

– Ну, і што там? – кпліва стомленым тонам папытаўся стары. Міхал не адказаў. Ён проста глядзеў уніз і шчасліва ўсміхаўся, прыклаўшы рукі да шкла.

– Вы прыйшлі сюды, каб наставіць мне на акенцы пальцаў? – пан Альбрыхт чакаў, пакуль раптоўны госць патлумачыць, што адбываецца.

Юнак павярнуўся да яго, нарэшце адляпіўшыся ад шыбы.

– Мне здаецца, альбо ваша аблічча мне знаёмае? – прыжмурыўся пан Альбрыхт праз акуляры, а потым ускочыў. – Не, гэтага не можа быць! Цалкам выключана. Яшчэ нядаўна я быў у…

– Вам не здаецца, – перабіў яго Міхал і сеў насупраць.

Стары ў чарговы раз сумеўся ад беспардонных паводзін юнака. Ён апусціўся назад у фатэль і, адкінуўшыся, пачаў свідраваць Міхала позіркам. Той быццам не заўважаў гэтага і ніколькі не бянтэжыўся.

– Ну? – нарэшце перарваў маўчанне пан Альбрыхт. Міхал шморгнуў носам і стомлена правёў па твары рукой.

– Вы, пэўна, ведаеце, хто я? – удакладніў юнак.

– Так, я правяраў, хто гаспадар таго люстра, якое зараз выстаўлена ў вітрыне на першым паверсе. Аднак не разумею, што вы робіце тут, і, больш за тое, чаму вы з’явіліся ў цалкам неадпаведным вашаму часу строі?

– Калі сцісла, то я скарыстаўся Ключом, – проста сказаў Міхал.

– Якім Ключом? – асцярожна перапытаў стары.

– Вашым.

Перш чым Міхал паспеў апамятацца, пан Альбрыхт ужо збег у круглы пакой.

– Стойце! – юнак паспяшаўся следам за ім. – Стойце, вам нельга туды…

Люстры лопаліся і абсыпаліся ля ног старога, які ў роспачы кідаўся ад адной рамы да другой. Павярнуўшыся да Міхала, ён гнеўна звёў бровы і хацеў быў накінуцца на яго, але юнак спыніў старога:

– Гэта не я.

– А хто?! – раз’юшана захрыпеў пан Альбрыхт. – Шчанюк, што ты нарабіў?! Ты хаця б разумееш, што я збіраў гэтыя люстры ўсё сваё жыццё?!

– Яшчэ раз паўтараю: гэта не я, – узвысіў голас Міхал.

– А як ты тады патлумачыш гэта? – стары абвёў рукой горы асколкаў. – Хто мне толькі што крычаў «стойце»? Адказвай, як гэта здарылася!

Міхал прываліўся да сцяны і агледзеў пакой. Юнаку зрабілася горача, і ён зняў куртку.

– Я не ведаю дакладна, – азваўся ён. – Яны ўсе разам адчыніліся, і я абраў адно з іх. Мабыць, вашыя люстры на час зрабіліся маімі і не вытрымалі вашага ўздзеяння?

– Што за лухту ты вярзеш? Такога папросту не можа быць, – адмахнуўся ад яго стары.

– Калі мы раней працавалі з вамі, то ніводнае люстра не слухалася нас абодвух разам, – развёў рукамі юнак.

– Раней? – хмыкнуў пан Альбрыхт. – Нешта я не магу пры гадаць гэтае «раней». Я столькі гадоў паспяхова працаваў, а зараз немаведама адкуль з’яўляецца нейкі прайдзісвет, адным махам знішчае ўсё і пачынае задурваць галаву сваімі глупствамі…

Ён хацеў дадаць яшчэ нешта, але змоўчаў і прытуліўся да сцяны насупраць юнака.

– Што такое? – насцярожыўся Міхал.

– Сэрца, – амаль бязгучна вымавіў стары.

Міхал выйшаў з пакоя і накіраваўся да шапіка, дзе стары разам са спіртным трымаў лекі. Вярнуўшыся да пана Альбрыхта з цэлай пласцінай таблетак, ён хацеў выціснуць адну, каб хутчэй падаць яе старому, аднак той выхапіў лекі з яго рук.

– Я сам! – прабурчаў ён і, трымаючыся за сценку, пацягнуўся назад у кабінет.

– У вас ужо не першы раз так прыхоплівае, – сказаў юнак, прайшоўшы за ім.

Пан Альбрыхт непрыхільна зірнуў на яго і, ямчэй уладкаваўшыся ў фатэлі, змрочна засоп:

– Чамусьці я не здзіўлены.

Міхал трошкі пастаяў, а потым прамовіў:

– Напэўна, я пайду.

– Так хутка? – ад абурэння стары ледзь не задушыўся таблеткай. – Цікава, куды?

– Уніз.

– А жыць дзе будзеце?

– Вы прадалі мне кватэру, – паціснуў плячыма юнак. – У мяне нават дакументы з сабой, праз два месяцы яны пачнуць дзейнічаць.

– Вельмі займальна, – прамармытаў пан Альбрыхт. – Мабыць, усё ж патлумачыце, што адбываецца?

– Гэта зойме шмат часу, а мне трэба ісці. – Міхал свідраваў позіркам акно, што яўна не давала яму спакою. – Можа, іншым разам.

– Паслухайце, малады чалавек, вы не можаце проста ўзяць пабіць мне люстры і ціхенька сысці. Наколькі я разумею, там, адкуль вы прыйшлі, усё атрымалася? Я сабраў Ключ, так?

Юнак кіўнуў.

– Ну а чаму тады скарысталіся ім вы?

– Таму што для вас там усё скончылася, – сказаў Міхал. – Вас забілі.

– Праўда? Не вы часам? – пацікавіўся пан Альбрыхт.

– Не. Унучка вашага саперніка. Я, наадварот, хацеў знішчыць Ключ. Аднак, прызнаю, ён мне вельмі дапамог.

– На ўсялякі выпадак хачу папярэдзіць: мінулае нельга змяніць, – ветліва ўсміхнуўся пан Альбрыхт.

– Ведаю. Я ўжо неяк спрабаваў – і сапраўды нічога не атрымалася. Толькі гэта не мінулае. Гэта мая будучыня, бо тут мяне пакуль не было, – адказаў яму юнак. – Цяпер я магу ісці?

Пан Альбрыхт трошкі памаўчаў, вывучаючы аблічча Міхала.

– Думаеце, што ўсіх выратавалі? Хоча, распавяду пра такую з’яву, як баланс? – спытаў стары.

– Што за баланс? – не зразумеў юнак.