Адваротны бок люстра

– Не трэ нічога дадумваць! – пан Альбрыхт з дакорам паглядзеў на яе. – Проста яшчэ да вашага вяртання я пазнаёміўся з адным швейцарцам, які наведаўся ў Вільнюс з праграмай нейкіх семінараў, і, як многія замежнікі, што сюды прыязджаюць, вырашыў зрабіць шпацыр па мясцовых антыкварных крамах. Уласна, так мы і спаткаліся: ён прыйшоў сюды і вырашыў крыху пагандлявацца, чым і прыцягнуў маю ўвагу. Мы пагутарылі, і ён запрасіў мяне гэтым вечарам у рэстарацыю.

– Напэўна, ён мусіць быць і праўда вельмі цікавым суразмоўцам, калі ўпрасіў вас выйсці за межы крамы, – жартліва прамовіла Бася.

– Ваша меркаванне пра тое, што я невылазна сяджу ў сваім кабінеце ці марную час па-за люстрамі, памылковае! – незалежна сказаў пан Альбрыхт.

– А як імя вашага новага знаёмага? – зноў пацікавілася дзяўчынка.

– Ахмед Эль-Анабі, – сцісла адказаў стары.

– Н-да, сапраўдны швейцарац, – працягнула Бася.

– Чаго ў жыцці толькі не бывае! – паціснуў плячыма пан Альбрыхт, мякка ўсміхнуўшыся. – І ўсё ж такі, мадэмуазэль Барбара, я мушу вас пакінуць, бо інакш спазнюся да вячэры. Абавязкова выслухаю вас наступным разам!

– Тады пагутарым па дарозе, – безапеляцыйным тонам сказала яна.

У чарговы раз упэўніўшыся, што спрачацца дарэмна, пан Альбрыхт згадзіўся і прапусціў дзяўчынку ўперад.

– Ну дык што вы там маеце? – пацікавіўся ён, калі яны селі ў машыну.

Бася скасавурылася ў бок кіроўцы.

– Не нудзіце, мадэмуазэль! – папрасіў стары. – Прыміце да ўвагі, што ехаць нам не больш за дзесяць хвілін.

Дзяўчынка распавяла яму інфармацыю, якую яна даведалася на ўроку геаграфіі, на што пан Альбрыхт задуменна сказаў:

– Дык вы мяркуеце, што і ў загадцы пра Ключ Венера мусіць быць адным і тым жа элементам?

– Чаму б і не, – паціснула плячыма Бася. – У вашым сшытку нідзе не напісана, што кабашон – гэта Ранішняя Венера, а чырвоны камень – Вячэрняя. Элементы ўвогуле ніяк не падпісаны, вы самі прыдумалі, што чаму адпавядае зыходна з вершыка, пан Альбрыхт.

– Але як жа тады вы ўяўляеце сабе, што Венера «асвеціцца барвовым святлом»? Куды паставіць шпінэль? Разумееце, мадэмуазэль, мне здаецца, да гэтага тэксту пра Ключ не трэба ставіцца як да дакладнай інструкцыі, усё-такі ён быў напісаны ў XVI стагоддзі і ўсе гэтыя назвы маюць алегарычны сэнс.

– Тады тым больш! – не ўтаймоўвалася дзяўчынка. – Не дарма ж той хавальнік сказаў менавіта пра Венеру! Калі б гэта не мела сэнсу, дык можна было б назваць іншыя зоры, ці планеты, ці што там яшчэ?

– Мо вы і маеце рацыю, – падумаўшы, адказаў стары. – Але ў любым выпадку гэтую версію трэ добра абмеркаваць. Тым не менш мяне вельмі радуе, што вы не забываецеся на пошукі Ключа і выяўляеце дзівосную знаходлівасць!

Бася зачырванелася ад асалоды: пачуць камплімент з вуснаў пана Альбрыхта было дзіўнай рэдкасцю.

– Гэта вы яшчэ пра палёт з амерыканцамі не ведаеце, – сарамліва прамармытала яна.

– Чаму не ведаю? – здзіўлена прыўзняў бровы стары. – Міхал распавёў мне, як вы ўратаваліся дзякуючы гэтаму ад паліцыі ў Рэймсе.

– Сапраўды? – Бася на секунду ўзрадавалася, не верачы сваім вушам, але тут жа падазрона спытала: – А калі гэта вы паспелі з ім пабачыцца?

– Ну, ён забег неяк на хвілінку… – паспрабаваў ухіліцца ад адказу пан Альбрыхт. – Нічога сакрэтнага мы з ім не абмяркоўвалі, не хвалюйцеся! Хіба вы з ім не бачыліся апошнім тыднем?

Дзяўчынка адмоўна пакруціла галавой, на што стары паспяшаўся сказаць:

– Ён зараз такі заняты праз вучобу, што абсалютна нічога не паспявае.

Бася рагатнула і тут жа спахмурнела, скрыжаваўшы рукі на грудзях. Стары здзіўлена паглядзеў на яе, а потым, ледзь заўважна ўсміхнуўшыся, цьмяна прамовіў:

– Часам трэба першым зрабіць крок насустрач…

– Гэта вы пра што? – Бася сурова прыўзняла брыво.

– Ну годзе, разбірайцеся самі, – пакрыўдзіўся пан Альбрыхт і зірнуў у акно, калі яны пад’язджалі да плошчы Гедыміна. – О!

Мой швейцарскі сябра, відаць, ужо зачакаўся мяне. Да сустрэчы, мадэмуазэль! Жадаю вам усялякіх поспехаў.

– І я вам, – у адказ прабурчала Бася, у той час як стары вылез з машыны і папрасіў кіроўцу давезці дзяўчынку дадому.

Бразнуўшы дзверцамі, пан Альбрыхт бадзёра ўзняўся на ганак гатэля, дзе яго чакаў вельмі элегантны, аднак ужо не малады смуглы пан. Бася ўбачыла, як паджылыя людзі павіталіся і пан Альбрыхт паказаў на вежу з гадзіннікам каля Кафедральнага сабора, відаць, просячы выбачэння за спазненне, а яго новы знаёмы адшмаргнуў рукаў паліто, каб праверыць па ўласным гадзінніку. Нават з акна аўтамабіля Бася бачыла, што гадзіннік у яго быў надта грувасткі і, мяркуючы па ўсім, цяжкі. Швейцарац паправіў яго на руцэ і жэстам запрасіў пана Альбрыхта ў рэстарацыю.

– Дык куды цябе везці? – спытаў у дзяўчынкі кіроўца.

Бася безуважліва паглядзела на яго ў люстэрка задняга бачання, потым яе позірк слізгануў па руцэ, што сціскала стырно і мела на сабе, у адрозненне ад хранометра смуглага старога, гадзіннік на тонкім раменьчыку.

– Мяне? – перапытала яна і падскочыла на месцы. Гадзіннік!

– А мяне не трэ нікуды везці! – зачасціла Бася. – Я яшчэ хацела зайсці сшыткаў набыць для школы.