Адвокатпен схбат

ДАНИЯЛ – йтеуір, бір жасы жаы бар.

ТАЙЫР – Шындыында, азаптау дістерін тек «длелдер патшайы- мын» алуа жеткілікті болу шін ана ойлап тапты. Ал айыпталушы іс жзінде ылмысты процесті субъектісі емес, оны объектісі болды.

ДАНИЯЛ – Бл нені білдіреді?

ТАЙЫР – Ол зі процеске атысанымен, іс жзінде, тек мойындау алу шін олданылан бйым ретінде ана болды.

ДАНИЯЛ – Ол брін жоа шыарып, з нсасын сына алар еді ой?

ТАЙЫР – Егер сізді азаптап жатса, оны жасау иына соады. Со- нымен атар, азаптауды оспаанда, жауап алу тактиксыны зі ерекше болды. Мселен, егер дуагерлікпен айыпталан йел жауап алу кезін- де ндемей, алдына арап отырса, демек, ол зін олдайтын шайтанды крді, демек, мойындамайды деген сз.

ДАНИЯЛ – Ал, егер айайлап, жан жаына араса ше?

ТАЙЫР – Шайтанды іздеп, шаырып отыр дегенді білдірді. Кінсін мойындаан жадайда, рі арай азаптамаса да жаны тозаа емес жан- ната тсу шін оны ота жаан.

ДАНИЯЛ – Сонымен, ол кезде атау кіміні млдем болмааны ма?

ТАЙЫР – Болды, дегенмен те сирек. Кп жадай трешіге байланы- сты болды. Немесе айыпталушыны таныстары мен туысандарына…

ДАНИЯЛ – Яни, олар трешімен алай «жмыс істегендеріне» бай- ланысты ма? Мндай жадай, азірде болып тратын шыар?

ТАЙЫР – Болып трады деп айтып жатады. Біра, ол кезде кінні длелдері жеткілікті ма, жо па деген шешімді трешіні зі абылдаан. Жазаны бірнеше трі болды: айыптау, атау жне «кдікті ретінде алдыру».

ДАНИЯЛ – Кдікті ретінде алдыру? Ал, бл нені білдірді?

ТАЙЫР – Длелдер жеткіліксіз, алайда, біз дл сені кінлі екеніді білеміз дегенді білдірді. Яни, длелдай алмаймыз, сондытан, зірге бостандыта жре тр.

ДАНИЯЛ – Енді, ателік жасама дегендері ме? Бгінгі кндегі шарт- ты кімге сас па?

ТАЙЫР – Жо, керісінше, іс длелсіз боландытан тотату.

ДАНИЯЛ – Процесті арсыласу трі ежелгі дуірден басталды деп айттыыз. Ал, бгінгі кнде ол нені білдіреді?

ТАЙЫР – арсыласу процесі, шын мнінде, айыптауды одан рі дамыту болып табылады. Басты айырмашылы, рине, айыптаушы тарапты уел бастан артышылытарыны болуында. Мнда айып- талушы іс жзінде барлы баса атысушылармен те ылы. Барлы сот талылауы сотта теді, яни айыптаушы да, ораушы да – райсысы здеріні длелдерін жинап, сота сынады, ал судья арбитр ретінде тек адамны кінлі немесе кінсіз екендігін баалайды. Жне барлыы мыты, рі салматы длелдерді кімні сынатындыына байланысты. Бізді уаытымызда тек айыптау процесіні трі ана олданатын ел жо. Англосаксон елдерінде ылмысты процесті дауласу трі орнаан. Ал, кптеген баса елдерде аралас трі.

ЖАМАН АДАМ МЕН ЖАСЫ ЕРЕЖЕ

ДАНИЯЛ – Сіз атап ткен дауласу процесі Англосаксон елдерінде бірінші неден басталады?

ТАЙЫР – Ол жерде ылмысты процес амауа алудан басталады…

ДАНИЯЛ – Біздегідей екі айа ма?

ТАЙЫР – Жо, оларды амауа алуын біздегі ттындаумен салы- стыруа болады.

ДАНИЯЛ – И-и! Бны талай рет кинофильмдерден крдім ой. Онда олар – Сіз мынандай кдікпен ттындалдыыз, ндемеуге, «мынаан-анаан» ыыыз бар, соны ішінде ораушыа, – деп жа- тады емес пе…

ТАЙЫР – И, дл Сіз келтіргендей емес, біра сас. Бл «Миранда ережесі» деп аталады. Айтпашы, за кілдері ттындау кезінде айтуа тиісті сздер Американы барлы штаттарында бірдей емес. Біра кбі- несе бл келесідей айтылады: «Сізді ндемеуге ыыз бар. Айтан- дарыызды брі сотта сізге арсы пайдаланылуы ммкін, рі пайдала- нылады. Адвокатыыз тергеуге атыса алады. Егер адвокатты ызмет аысын тлей алмасаыз, оны мемлекет сынады. андай ытарыыз бар екені сізге тсінікті ме?». Яни, ттындалан адам сізді айта- ныызды жасы, рі наты тсінгеніне кз жеткізу керек.

ДАНИЯЛ – Неліктен бл тжырым Миранда ережесі деп аталады?

ТАЙЫР – Оларда, яни АШ-та Миранда есімді атыгез ылмы- скер болан, айтпашы, жауап алу алдында оны ытары туралы ешкім ескертпеген. Ол зіні кінсін мойындап, сотталды, біра оны

ораушысы Аризона Жоары Сотына, содан кейін АШ Жоары Со- тына шаымданды. Сйтіп, іс айта аралуа жіберілді.

ДАНИЯЛ – Сонда, Сіз айтандай, атігез ылмыскерді босатты ма? «Длелдер патшайымы» кмектеспеді ме?

ТАЙЫР – Жо, іс сол жерде айта аралды, жне оны мойында- уымен оса баса да айагар боландытан, жазадан жалтара алмады.

ДАНИЯЛ – Сонда, андай айырмашылы бар?

ТАЙЫР – лкен айырмашылы бар! Миранда ережесіні арасында кптеген жазысыз адамдар полицияны ысымынан тылып, занды ытарын біліп, тжірибелі мамандарды кмегімен оларды орай алды.

'Сіддщ -ндеме^ге ы-ыз Sap. .АйтКа-ндарьіныдды- Sepi comma сідге kapct>i кхайдала-ныл^ы ммкі+о рі наіАдала+іЫАады. ;Адвокатьщьіз терге^ге <атыса алады. lbгер адёо]<,атупьщ ызмет аысьж тлеіА алтасапыз^ оны мемлекет сынады. а-ндай кыКтары+іыд і Sap ekeni c\^ae.

тсі-нікті ме?*

ДАНИЯЛ – Жаман емес… Неге осы ережені барлы жерге енгізбеске?

ТАЙЫР – Ия, рине, тіпті ерте-а Миранда ережелерін жне баса да теориялы трыдан пайдалы формаларды енгізе аламыз, біра, сол ержелер шыныменде сатала ма, лде керісінше, жаа теріс рекеттерге себеп бола ма деген сра туындайды?

ДАНИЯЛ – Яни, Миранда ережесі бізді «айтылмаан» ойын ере- желеріне айшы келер ме еді?

ТАЙЫР – Тек олара ана емес, сонымен атар лтты занамамы- зды ережелеріне.

ДАНИЯЛ – р трлі елдердегі ылмысты процесті «ойын ереже- лері» бір-бірінен аншалыты ерекшеленеді?