Alkimyogar

— U holda o’lasan. Biroq O’z Taqdiring yo’lida o’lmoq, hatto Yo’lning mavjudligini xayoliga ham keltirmagan minglab odamlar qatori qazo qilishdan ko’ra yuz bor afzal. Xullas, tashvishlanma. Odatda o’lim xavfi hayotiy kuchlarni va sezgilarni kuchaytiradi.

Birinchi kun o’tdi. Sahroda katta jang bo’ldi, yaradorlarni qo’nalg’aga keltirishdi. “O’lim hech narsani o’zgartirmaydi”, — o’yladi Santyago. Safdan chiqqanlarning o’rnini boshqalar egallashadi va hayot o’z maromida davom etaveradi.

— Sen keyinroq o’lishing ham mumkin edi, do’stim, — dedi jangchilardan biri o’zining halok bo’lgan birodariga. — Hozir bo’lmasa, urushdan keyin. Qanday bo’lmasin, baribir, ajalga chap berishning iloji yo’q.

Shomga yaqin bo’zbola Alkimyogarni izlab ketdi.

— Men shamolga aylana olmayman, — dedi u Alkimyogarga.

— Esla, men senga nima degandim: olam bu Tangrining zohiriy qismi. Alkimyo esa ruhiy komillikni moddiylashtiradi.

— Sen nima qilayapsan, — so’radi Santyago.

— Qirg’iyimni ovqatlantirayapman.

— Shartmi? Agar men shamolga aylana olmasam ikkimizni ham o’ldirishadi-ku.

— Ikkalamiznimas, seni, — javob qildi Alkimyogar. — Men esa shamolga aylana olaman.

Ikkinchi kuni bo’zbola qo’nalg’a chetidagi qoyaning ustiga chiqdi. Qorovullar uni qarshiliksiz o’tkazib yuborishdi: ular shamolga aylana oladigan sehrgar paydo bo’lganini eshitishgan va undan chetroq yurishga urinishardi. Qolaversa, sahro harqalay zindondan tuzukroq.

Santyago oqshomgacha — kun bo’yi sahroni kuzatdi. Yuragiga quloq tutdi. Sahro esa uning qo’rquvini uqdi.

Ular bir tilda gaplashishdi.

Uchinchi kuni qabila boshlig’i o’zining harbiy sardorlarini yig’di.

— Ko’raylik-chi, bu bo’zbola qanday qilib shamolga aylanarkan, — dedi u.

— Ko’ramiz — javob qildi Alkimyogar.

Santyago ularni o’zi kecha kun bo’yi o’tirgan joyga olib bordi. Keyin o’tirishlarini so’radi.

— Biroz kutishga to’g’ri keladi, — dedi u.

— Shoshayotgan joyimiz yo’q, — dedi qabila boshlig’i. — Bizlar sahro odamlarimiz.

Santyago ufqqa qaradi. Oldda tog’lar, qum barxanlari, qoya-toshlar bor; giyoh ko’karishi aqlga sig’maydigan qumloqda ajabtovur yer bag’irlab o’t-o’lanlar o’sib yotibdi. Uning ro’parasida sahro yastanib yotibdi — bir necha oy uni kezdi, biroq baribir sahro siru sinoatining arzimasgina qismidan xabardor bo’ldi. Yo’lida angliyalikni, karvonlarni uchratdi, qabilalar o’rtasidagi janglarga guvoh bo’ldi, ellik ming tub xurmo ko’karib turgan va uch yuzta quduqli vohani, Fotimani ko’rdi.

— Xo’sh, — so’radi undan sahro, — senga yana nima kerak? Kuni kecha bir-birimizga termilib to’ymaganmidik?

— O’sha tarafda, sening qum barxanlaring orasida mening sevgan yorim yashaydi, — javob qildi Santyago. — Senga termilganimda men uni ham ko’raman. Uning yoniga qaytgim keladi, buning uchun sening ko’maging kerak. Men shamolga aylanishim darkor.

— “Sevgi” deganlari nima o’zi? — so’radi sahro.

— Sevgi — bu qum barxanlar ustidagi qirg’iy parvozi. Uning uchun sen yam-yashil o’tloqsan. U sening qoya toshlaringni, sening barxanlaringni, tog’laringni biladi. Sening esa unga bag’ring doimo ochiq.

— Qirg’iyning tumshug’i menga azob beradi, — javob qildi sahro. — Mening yillar bo’yi yetishtirganim unga o’lja bo’ladi, vaholanki, men uni kamchil suvim bilan sug’oraman, qornini qaerda to’ydirishini ko’rsataman. Keyin esa osmondan sho’ng’ib keladi — endi men qumlarimda hayot borligidan quvonaman degan pallada u yetiltirganimni ilib olib ketadi.

— Biroq sen uning uchun yetiltirgansan-ku. Qirg’iyni boqish uchun. Qirg’iy esa odamni boqadi. Bir payt kelib odam sening qumlaringni to’yintiradi va shunda yana hayot jonlanadi, qirg’iyga o’lja paydo bo’ladi. Olam shunday yaralgan.

— Sevgi deganlari shumi?

— Sevgi deganlari shu. Sevgi o’ljani qirg’iyga aylantiradi, qirg’iyni — odamga, odamni esa sahroga. Qo’rg’oshinni oltinga aylantiradigan, oltinni yer ostiga bekitadigan sir shu.

— Men bu gaplarning ma’nisiga tushunmayman, — javob qildi sahro.

— U holda bir narsani tushun: sening qum barxanlaring orasida meni bir ayol kutayotir. Va shuning uchun men shamolga aylanishim kerak.

Sahro bir muddat jim qoldi.

— Men senga qumlarimni beraman, shamol ularni quyunga aylantirishi uchun. Biroq bu kam. Yolg’iz o’zim hech nima qilolmayman. Shamoldan yordam so’ra.

Yengilgina shamol qo’zg’aldi. Harbiy sardorlar uzoqdan turib bo’zbolaning o’zlariga tushunarsiz tilda kim bilandir gaplashayotganini kuzatishardi.

Alkimyogar kulimsiradi.

Shamol Santyagoga yaqinlashdi, uning yuziga urildi. Shamol uning sahro bilan gaplashganini eshitdi, chunki shamollar hamma narsadan xabardor. Ular dunyo kezib yelib-yugurishadi, ularning tug’ilgan makoni ham, o’lim topgan joyi ham yo’q.

— Menga yordam ber, — dedi unga bo’zbola. — Bir safar menga sen sevgilimning ovozini olib kelgan eding.

— Sahroning va shamolning tilida gaplashishni senga kim o’rgatdi?

— Mening yuragim, — javob qildi Santyago.