Alkimyogar

Shamolning nomi ko’p edi. Bu yerda uni “sirokko” deyishadi, arablar uni sersuv va qoratanli odamlar yashaydigan o’lkalardan yeladi, deb o’ylashadi. Santyagoning yurtida esa uni “levantinlik” deyishadi, chunki bu shamol sahro qumlarini va mavrlarning jangovar hayqiriqlarini olib keladi, deb o’ylashgan. Ehtimol, qo’ylar uchun yaylov yo’q uzoq mamlakatlarda odamlar bu shamol Andalusiyada tug’iladi, deb hisoblashgan. Biroq shamol hech qaerda tug’ilmaydi va hech qaerda o’lmaydi, shu boisdan ham u sahrodan qudratliroq. Chunki sahroda nimadir ko’kartirishga odamlar qodir; ular sahroda qo’ylarni ham ko’paytira olishadi, biroq shamolni o’z izmlariga sola olishga ularning qurbi yetmaydi.

— Sen shamolga aylana olmaysan, — dedi shamol. — Sen bilan bizning aslimiz boshqa-boshqa.

— Noto’g’ri, — javob qildi Santyago. — Men sen bilan birga dunyo kezganimizda, menga alkimyo sirlari ayon bo’ldi. Endi menda shamol ham, sahro ham, okean ham, yulduzlar ham, Olamda bino bo’lgan hamma narsa jam bo’lgan. Bizni — senu meni bir qo’l bino etgan va bizning qalbimiz ham bitta. Men senday bo’lishni xohlayman, har qanday kavakka kirishni, dengizlar ustida yelishni, xazinamni bekitib yotgan qum barxanlarini to’zitishni, sevgilimning ovozini olib kelishni istayman.

— Bir safar men sening Alkimyogar bilan gaplashganingni eshitdim, — dedi shamol. — U har kimning o’z Yo’li bor, dedi. Odam shamolga aylanmasligi kerak.

— Bir necha lahzaga bo’lsa-da senga aylanishni o’rgat. O’shanda odamning va shamolning cheksiz imkoniyatlarini muhokama qilamiz.

Shamol qiziquvchan edi — bunaqasini hali uchratmagandi. Uning ana shu masalada tortishgisi keldi, biroq u chindan ham odamni shamolga aylantirishni bilmasdi. Aslida esa juda ko’p narsaga qodir! Sahroni paydo qila olardi, kemalarni cho’ktirardi, asrlik daraxtlarni va hatto butun bir o’rmonni qulatardi, musiqa yangrab turgan, tushunarsiz tovushlar taralib turgan shaharlar uzra yelib o’tardi. Olamda hamma narsaga qurbim yetadi, deb hisoblagan shamolga endi bu bolakay o’z xohishini ro’kach qilib, buni ham amalga oshirishga qobilsan, deb qistayotir.

— Bu “sevgi” deyiladi, — dedi Santyago, shamol o’zining iltimosini bajarishiga ishonib. — Agar sevsang, xohlagan narsaga aylana olasan. Agar sevsang, nimalar bo’layotganini tushunishga mutlaqo hojat yo’q, zero, hamma narsa bizning botinimizda kechadi, demak, odam shamolga bemalol aylana oladi. Albatta, shamol unga yordam bersa.

Shamol mag’rur edi, shu bois Santyagoning gaplari uni ranjitdi. U kuchli esa boshladi, sahro qumlarini to’zitdi. Biroq oxir-oqibat, garchi butun dunyoni kezgan esa-da, odamni shamolga aylantira olmasligini tan olishga majbur bo’ldi. Sevgini ham bilmasligiga iqror bo’ldi.

— Men odamlarning sevgi haqida gapira turib, osmonga tikilishlariga ko’p bor guvoh bo’lganman, — dedi shamol, o’z ojizligini tan olganidan jazavasi qo’zib. — Ehtimol, sen ham osmonga murojaat qilarsan, a?

— Bu ham bir fikr, — ma’qulladi Santyago. — Faqat sen menga yordamlash: chang-to’zon ko’targin, men quyoshga qaray olay va ko’zlarim qamashmasin.

Shamol yanada kuchli esdi, osmon qum to’zoni bilan qoplandi va quyosh oltin barkashga aylandi.

Qo’nalg’adan turib kuzatayotganlar hech narsani ajrata olishmadi. Sahro odamlari shamolning bu qilig’ini bilishar va uni “samum”, deb atashardi. Ular uchun bu dengiz bo’ronidan-da dahshatli edi, vaholanki, ular umr bo’yi dengizda bo’lishmagandi. Otlar kishnab yubordi, qum zarralari qurol-yarog’ga urilib g’ichirladi.

Harbiy sardorlardan biri qabila boshlig’i tomon burilib dedi:

— Yetarli bo’ldi, chamamda?

Ular Santyagoni ko’rmasdi. Yuzlari oq ro’mol bilan ko’zlarigacha burkangan, ko’zlarida qo’rquv qotib qolgan.

— Buni to’xtatish kerak, — dedi boshqa bir harbiy sardor.

— Mayli, Olloh o’zining jamiki qudratini namoyon etsin, — javob qildi qabila boshlig’i. — Men odam qanday qilib shamolga aylanishini ko’rishni istayman.

Biroq qo’rqqanini sezdirganlarning ismini u eslab qoldi. Va shamol tingach, ikkalasini ham mansabidan olib tashlashga qaror qildi, zero, sahroda qo’rqish yaramaydi.

— Shamol menga seni sevgini biladi deb aytdi, — Quyoshga murojaat qildi Santyago. — Shunday bo’lsa, Olam Qalbini ham bilishing kerak — axir, Olam Qalbi sevgidan bino bo’lgan.

— Bu joydan menga Olam Qalbi ko’rinib turadi, — javob qildi Quyosh. — U mening qalbimga murojaat etadi va biz birgalikda o’t-o’lanni o’sishga, qo’ylarni esa soya joylarni qidirib topishga majbur etamiz. Bu joyda turib — bu joy sizlarning dunyongizdan juda olisda — men sevishga o’rgandim. Bilaman, agar Yerga ozgina yaqinlashsam, jamiki jonzot halok bo’ladi va Olam Qalbi barham topadi. Va biz uzoqdan bir-birimizga termilamiz, uzoqdan turib bir-birimizni sevamiz. Men Yerga hayot va issiqlik bag’ishlayman, Yer esa — mavjudligimning mohiyatini ta’minlaydi.

— Sen sevgini bilasanmi? — takror so’radi Santyago.