Аністыя

І раптам зусім нечакана Сцепаніда Моўчан, якая драмала да гэтага часу ў крэсле, прыгожым голасам заспявала «Очи черные». І адразу падхапілі ўсе. Спяваюць добра, з пачуццём. З’яўляецца Кічкайла, якога цяпер не пазнаць. Ён у касцюме цыгана. На ім чырвоная кашуля, бліскучыя боты, нават завушніца ў адным вуху. Схапіўшы ў зубы нож, пускаецца ў скокі. Павязаўшы на галаву ручнік у выглядзе шалі, зрываецца з месца Божашуткава. Яна танцуе цудоўна, тэмпераментна, з нейкім асаблівым самазабыццём. У адным са складаных па яна пахіснулася і, напэўна, павалілася б, калі б яе не падхапіў Салавейчык.

Бурны танец ператвараецца ў агнявы віхор…

Заслона

ЧАСТКА ДРУГАЯ

Карціна пятая

Кабінет дырэктара фабрыкі. У кабінеце — Добрых, Божашуткава і Дрозд. Усхваляваны Якаў Фаміч ходзіць з кутка ў куток, спыняючыся па чарзе перад тым, хто гаворыць.

Ізабела. І зноў жа, Якаў Фаміч… Танк каштуе восем рублёў, цягач — пяць, пісталет-аўтамат — сем рублёў. Для плана, вядома, ідэальна.

Якаў Фаміч. А што я магу зрабіць? Сабекошт, Ізабела Сямёнаўна, рэч упартая. Але ж мы апрача танка, цягача і аўтамата выпускаем больш за дзвесце відаў цацак. Гэта не так ужо і дрэнна!

Ізабела. Але якіх цацак, Якаў Фаміч. Якіх? Дзесяць гадоў аднаго піянера штампуем!

Божашуткава. Няпраўда! Няпраўда! Піянера мы асвоілі толькі летась! А да гэтага выпускалі акцябронка.

Ізабела. Прытрымліваючыся вашай логікі, Рагнеда Іванаўна, у наступным годзе мы асвоім камсамольца, а затым…

Якаў Фаміч. Не трэба так, Ізабела Сямёнаўна, не трэба. Гэта не робіць вам гонару.

Ізабела. Мне апрыкрала наша ўбоства думкі! У нас распрацаваны ўзоры новых цацак. Выдатных, прыгожых! Я ўзяла толькі некаторыя.

Божашуткава (з сарказмам). Хто ж аўтар гэтых унікальных шэдэўраў? Выпадкам не Таратута?

Ізабела. Таратута. Ну і што?

Божашуткава. Хм… Не дзіва, што вы так настойліва прабіваеце яго ўзоры!.. А хто за нас зробіць план, пакуль мы будзем эксперыментаваць з новымі ўзорамі? Вы пра гэта падумалі?

Ізабела. Але ж гэта проста нейкі ідыятызм, Якаў Фаміч! Так жа нельга далей працаваць! Жыць так нельга!

Божашуткава. А хто вас, уласна кажучы, трымае? Знайдзіце сабе работу адпаведна свайму высокаму інтэлекту!

Ізабела. Не, Рагнеда Іванаўна, я адсюль не пайду. Не пайду, таму што я невыпадкова выбрала сабе гэтую прафесію… А вось вам, відаць, рана ці позна, але прыйдзецца пайсці. Калі не зразумееце, што зараз канец дваццатага стагоддзя, а не васемнаццатага.

Божашуткава. На шчасце, гэта не залежыць ад вас — пайсці мне адсюль ці застацца!

Ізабела. На жаль, не ад мяне… Паглядзіце, Якаў Фаміч, хіба гэта лялькі? Гэта ж дэгенераты! Гэта ж нейкія квазімоды! Іх жа нельга перад сном дзецям паказваць! А сукенкі якія?

Божашуткава. Вы сама бессаромніца і лялек хочаце бачыць такімі ж? У міні-спадніцах! Дзяцей хочаце разбэшчваць!

Якаў Фаміч. Рагнеда Іванаўна! Ну што вы такое кажаце! У нас ідзе творчая размова, і ўжываць такога роду аргументы…

Ізабела. Я ўжо прывыкла да такіх папрокаў, Якаў Фаміч… Мы саромеемся жаночых каленяў, а потым абураемся, чаму нашы дзеці, убачыўшы Венеру Мілоскую або Данаю, непрыстойна хіхікаюць. Але гэта ўжо іншая тэма… Дзе каляровыя пластмасы, Якаў Фаміч? Дзе яркія фарбы? Чаму мы атрымліваем полісцірол толькі белага колеру? З яго ж не цацкі, а толькі нябожчыкаў рабіць!

Якаў Фаміч. Не даюць, Ізабела Сямёнаўна. Я прасіў.

Ізабела. Прасілі? Не прасіць, а патрабаваць трэба. У вас жа не прыватная майстэрня!

Якаў Фаміч. У каго патрабаваць?

Ізабела. У каго хочаце! У галоўснабе, у міністэрстве!..

Якаў Фаміч. У міністэрстве нічога няма!

Ізабела. Напішыце ў Саўмін, у ЦК!

Якаў Фаміч. Ну, вы скажаце!.. У ЦК! Цераз галаву свайго міністра? Ведаеце, што мне за гэта будзе?

Ізабела. Нічога вам за гэта не будзе! Вы ж кіраўнік, дырэктар!

Якаў Фаміч. Вы думаеце, што ў Саўміне і ЦК няма больш сур’ёзных праблем, чым дзіцячыя цацкі?

Ізабела. Напэўна, ёсць. Але вы зразумейце… У краіне амаль семдзесят мільёнаў дзяцей! Уяўляеце, што гэта такое? Наша прадукцыя не менш важная, чым трактары і аўтамабілі.