Аністыя

Зойка. Сухое віно, шампанскае і… каньяк.

Ягадка. Колькі?

Зойка. Бутэльку каньяку і дзве бутэлькі сухога. Потым Грыша… Салавейчык бутэльку шампанскага паставіў…

Ягадка. Гэта колькі ж атрымліваецца? Амаль па бутэльцы на брата. Нішто сабе вечарынка! А хто з вас пад сталом поўзаў?

Зойка. Ніхто.

Ягадка. Так-такі і ніхто?

Зойка. Дальбог, ніхто.

Ягадка. Ну добра. (Піша.)

Зойка. Мне ўжо можна ісці?

Ягадка. Ідзіце і добра падумайце аб сваёй будучыні. Мне шкада вас. Вы добрая дзяўчына… Скажыце, няхай зойдзе таварыш Божашуткава.

Зойка, усхліпваючы, выходзіць. Ягадка піша, курыць. Уваходзіць Божашуткава.

Божашуткава. Добры дзень…

Ягадка. Добры дзень… Сядайце. Варвара Феафілаўна Ягадка.

Божашуткава. Божашуткава… Рагнеда Іванаўна.

Ягадка доўга і ўважліва ўглядаецца ў Божашуткаву.

Паўза.

Ягадка. Галоўны канструктар?

Божашуткава. Так.

Ягадка. Адукацыя, безумоўна, вышэйшая?

Божашуткава. Так.

Ягадка. Курыце?

Божашуткава. Не.

Ягадка. П’яце?

Божашуткава. Прабачце, не разумею…

Ягадка жэстам адкручвае «вуха» на бутэльцы.

Ягадка. Гарэлку ці каньяк ужываеце?

Божашуткава (абражана). Ну што вы!

Ягадка. Дык на якога ж д’ябла вы ўблыталіся ў гэтую брудную справу? Вы! Чалавек з вышэйшай адукацыяй, галоўны канструктар і… калектыўная п’янка!

Божашуткава. Варвара Феафілаўна! Не было калектыўнай п’янкі!

Ягадка. А што было?

Божашуткава. У Салавейчыка быў дзень нараджэння. Мы вырашылі проста, як блізкія людзі, адзначыць разам з ім. Хацелі зрабіць чалавеку прыемнае. Тым больш што ён у адпачынак ад’язджаў. Гэта былі імяніны і праводзіны.

Ягадка. Ён вас запрашаў да сябе?

Божашуткава. Не, не запрашаў.

Ягадка. Ну вось бачыце! Не запрашаў! Вы прыйшлі самі! Прыйшлі са спіртнымі напіткамі… Хто падаў ідэю пайсці туды?

Паўза.

Божашуткава. Я прапанавала.

Ягадка. Значыць, гэта вы з’яўляецеся арганізатарам калектыўнай п’янкі?

Божашуткава. Не было калектыўнай п’янкі, Варвара Феафілаўна.

Ягадка. А што было?

Божашуткава. Культурнае мерапрыемства. Сяброўская вечарынка.

Ягадка. Нішто сабе мерапрыемства! Упіліся ўсе да ўпаду! (Заглядвае ў паперы перад сабой.) Вы што, сапраўды зваліліся пад стол?

Паўза.

Божашуткава (разгублена). Звалілася?.. Мы танцавалі, і я ўпала. Але не пад стол і не ад віна… Проста паслізнулася, калі танцавала…

Ягадка. Твіст або шэйк?

Божашуткава. Не… «Цыганачку».

Ягадка. Так… А вось на цвярозую галаву ці сталі б вы скакаць гэтую… «Цыганачку»?

Божашуткава. Не, пэўна, не стала б… Я ўжо нават не прыпомню, калі танцавала ў апошні раз… Сама не разумею, як гэта магло здарыцца…

Ягадка. А што ж тут разумець, мая мілая? П’яная жанчына ўсё можа. Не толькі «Цыганачку», але і сёе-тое іншае… Скажыце, у той вечар нічога такога… іншага не было?

Божашуткава. Што вы маеце на ўвазе?

Ягадка. Ну, самі разумееце… Мужчын было трое, жанчын таксама трое…

Божашуткава (успыхнуўшы). Не, нічога «іншага» не было! І не магло быць!.. Скажыце, Варвара Феафілаўна, пісьмо вам Салавейчык напісаў?

Ягадка. Якая вам розніца — хто напісаў? Нават калі і Салавейчык…

Божашуткава. Дык ён жа разам з намі піў! Піў больш за ўсіх нас разам узятых!

Ягадка. Ёсць дзве акалічнасці, якія змякчаюць яго віну.

Божашуткава. Цікава, якія ж?

Ягадка. Ну, па-першае, ён сумленна ва ўсім прызнаўся і раскаяўся.

Божашуткава. Гэта ён можа!..

Ягадка. А па-другое… Вось паслухайце. (Чытае.) «Я горка раскайваюся, што па сваёй легкадумнасці і нявопытнасці стаў міжвольным саўдзельнікам гэтай агіднай папойкі. Так, я таксама піў разам з імі. Вымушан быў піць. Але прашу ўлічыць, што мяне адразу ж званітавала. Так што я нібыта і не піў зусім…»

Божашуткава. Гэта ж… езуіцтва!

Ягадка. Таварыш Божашуткава! Не трэба кідацца такімі абвінавачваннямі! Атрымліваецца так: ён усё ўсвядоміў, шчыра прызнаўся, а вы адмаўляеце, цямніце. Вы і не пілі, і другіх не падбухторвалі піць, і благіх намераў у вас не было. Адным словам, не жанчына, а анёл… Херувім! Толькі крыльцаў не хапае. Я б на вашым месцы згарэла ад сораму! Ідзіце. І папрасіце гэтую… Як яе? Ізабелу Дрозд. Не прадпрыемства, а нейкі прытон!

Пахіснуўшыся, Божашуткава выходзіць. Ягадка зацягваецца, доўга глядзіць ёй услед, адкладвае папяросу і піша. Уваходзіць Ізабела.

Паўза.

Вы заўсёды ходзіце ў такой спадніцы?

Ізабела. Заўсёды. А што?

Ягадка. Нічога. Проста так спытала… Вы ведаеце, навошта я вас запрасіла?