Читаем Аністыя полностью

Аністыя

Хаценьчык. Не, вы бачылі яго?!

Клакеры абураюцца.

Секержыцкі. Можаце разглядаць маю пагрозу як від пасіўнай самаабароны. У яго была зброя — тапор. А ў мяне толькі слова. З вашага дазволу, гэта рэчы нераўназначныя!

Божашуткава. Чаму вы пагражалі чалавеку, якога не бачылі?

Секержыцкі. Злітуйцеся!.. У гэтага чалавека быў тапор!

Божашуткава. Адкуль вы маглі ведаць, што ў яго тапор?

Хаценьчык. У вас што, дзверы шкляныя?

Секержыцкі. Гэта было чуваць! З вашага дазволу, ён ім стукаў.

Хаценьчык. Пачакайце, пачакайце, грамадзянін Секержыцкі. Не спяшайцеся. Ён прасіў вас адчыніць дзверы?

Секержыцкі. Што значыць — прасіў? Ён патрабаваў…

Божашуткава. Чаму ж вы не адчынілі?

Секержыцкі. Дазвольце!.. Калі незнаёмы чалавек патрабуе адчыніць дзверы…

Божашуткава. Адчынілі б, і не было б ніякага непаразумення!

Секержыцкі. Але ж ён быў… з вашага дазволу, нецвярозы!

Хаценьчык. Як вы маглі праз дзверы пазнаць: цвярозы ён ці нецвярозы?

Голас. Ён у Кіо працаваў — праз сценку бачыць!

Секержыцкі. Я здагадаўся… па голасу.

Божашуткава. Вы зневажалі яго, калі ён увайшоў да вас у кватэру?

Секержыцкі. Даруйце, не памятаю! Я быў тады досыць такі ўзбуджаны і не мог, натуральна, выбіраць далікатныя выразы. Магчыма, я сказаў нешта лішняе…

Хаценьчык. Грыша, ты помніш, якімі словамі ён цябе абзываў?

Салавейчык. Ну, вядома, помню! «Грубіян, хуліган, хам!» Распусціліся зусім, разумееш! Яшчэ інтэлігенцыя! Акуляры начапіў!

Божашуткава. Было такое, грамадзянін Секержыцкі?

Секержыцкі. Магчыма… Але гэта было толькі маёй рэакцыяй на знявагу з яго боку!

Кічкайла. А як ён вас зневажаў?

Секержыцкі. Злітуйцеся… Мне гэта непрыемна…

Кічкайла. Тут суд, які павінен устанавіць ісціну.

Божашуткава. Грамадзянін Секержыцкі, вы даяце суду падставу сумнявацца ў шчырасці вашых паказанняў.

Секержыцкі. З вашага дазволу. Ён назваў мяне… гнідай у акулярах.

Салавейчык (ускочыўшы). Няпраўда! Маніць ён! Не казаў я так!

Кічкайла. Сядайце, Салавейчык!

Божашуткава. І толькі? Ці ён яшчэ што-небудзь сказаў?

Секержыцкі. Ён сказаў… (Успамінае.) «Як трахну зараз па твайму курынаму чарапку, і нічога мне за гэта не будзе!»

Салавейчык (ускочыўшы). Маніць ён! Не было гэтага! Сам абзываўся, бэсціў рознымі брыдкімі словамі незнаёмага чалавека, а цяпер выкручваецца! Не выйдзе, грамадзянін Секержыцкі! Не выйдзе! Наш суд справядлівы, ён разбярэцца!

Божашуткава. Супакойцеся, Салавейчык. Грамадзянін Секержыцкі, хто-небудзь чуў, як ён вас зневажаў?

Секержыцкі. На шчасце, у кватэры нікога, апрача мяне, не было. Прабачце, унукі былі.

Божашуткава. Колькі ім?

Секержыцкі. Аднаму тры гадкі, другому пяць…

Божашуткава. Непаўналетнія. Іх паказанні не могуць быць прыняты… Цяпер давайце, грамадзянін Секержыцкі, адновім аб’ектыўную карціну таго, што здарылася… Незнаёмы чалавек стукаецца ў вашы дзверы і просіць адчыніць. Вы яго не ведаеце, як і не ведаеце таго, з якой мэтай ён стукаецца. Не ведаеце, але адразу ж пачынаеце зневажаць, пагражаць яму турмой і міліцыяй! Пасля таго як ён зайшоў у кватэру, зноў вы яго аблаялі на чым свет стаіць. Салавейчык… Таварыш Салавейчык вымушаны быў адплаціць вам той жа манетай. Разумееце? Быў вымушаны!

Секержыцкі. Так, так, разумею…

Божашуткава. Вядома, ніхто з нас не апраўдвае Салавейчыка. Але памылка, якая адбылася з ім, можа адбыцца з кожным. І калі мы пачнём караць людзей за памылкі… Што ж у нас з вамі атрымаецца, дарагія таварышы?

Галасы. Во-во!

— Правільна!

— Не Салавейчыка, а гэтага старога правакатара трэба судзіць!

Божашуткава. Вы, грамадзянін Секержыцкі, разумны, інтэлігентны чалавек, і раптам такое!.. Як жа так, га?

Секержыцкі. Прашу ўлічыць, што ён… быў з тапаром. І сапраўднай мэты яго візіту ў маю кватэру я не ведаў. Спадзяюся, гэта змякчае маю віну.

Божашуткава. У пэўнай ступені — так…

Кічкайла. У вас няма больш пытанняў?

Божашуткава. Няма. Усё ясна.

Кічкайла. Сядайце, грамадзянін Секержыцкі.

Секержыцкі. Дзякую… (Спатыкаючыся, ідзе на сваё месца.)

Ізабела (ускочыўшы). Спыніце гэтую… камедыю!

Галасы. Што такое?