ANTOLOGIO

la temperaturo povas irar til 74°C. Plu tarde la Germanala populi arivis

ed inter li esis la Franki.

290

Karolus la Granda, quale lua patro Pippinus la Kurta, esis dum longa

tempo rejo sempre survoye : kom chefo dil armei kampanianta an la

frontieri, kom suvereno reformanta la legi dil submisita populi, kom

mediacanto por pacigar la litiji, e kom imperiestro iranta til Roma por

kronizesar ibe. Lua posedaji familial extensesis komence alonge la fluvio

Rheno ed en la baseno dil fluvio Mosa. Inter ita du fluvii extensesas la

masiva foresto vildoza dil regiono Eifel – e Karolus la Grando prizis la

chaso. La vilajo Ahha (aquo, en la Germanala linguo) jacis kelke norde,

en la loko dil antiqua civito Aquae Granni, e pokope, Karolus la Granda

selektis sejornar definitive ibe.

La arkeologiisti establisis ita kronologio sur mikra exkavo-konstrukteyo

entraprezita inter 2007 e 2010, e hodie olta montresas a la publiko dop

parieto transparanta, meze dil gazonagro dil Elisenbrunnen. Infre apud

du fonti jacanta, qui exhalas forta odoro di sulfo e gluglas sub kiosko

segun stilo klasika, on vidas pari venanta ye singla sundio vespere adhike

por dansar. Kelke plu alte stacas la kloshturmo, la kupolo e la inklinita

tekti dil kirko dedikita a la Virgino Maria da Karolus la Granda.

Parlaborita en la yaro 800, konsakrita kin yari plu tarde da papo Leo III,

ol esis parto dil konstrukturi-grupo palacal erektigita dal imperiestro. Ol

esas hodie la maxim remarkinda de la skarsa edifici di ca epoko

permananta en Europa.

Karolus la Granda e lua kleriki cherpis lia referi de Roma, Bizanco o

Ravenna. Kom rejo dil Franki e di la Lombardiani, ita monarko volis anke

esar imperiestro di Ocidento. Prizentanta su kom heredanto di

Konstantinus e Theodosius, qui favoris la developo dil Kristanismo

Romana dum la IVma yarcento, il opinionis esar samranga kam la

imperiestro Bizancana, qua esis lua samtempano.La kapelo palacal

konseque adoptis la arkitektural programo por kirko Orientala.

Oktogonala, stacanta sur du niveli, ol kovresis per kupolo. Lua

arkitekturo esas ankore perfekte videbla ed intelektebla, e ca anciena

konstrukturo, celita dop moderna plakizuri, duras perceptigar olua

majestoza harmonio.

La restaji, por lo cetera, esas tre pokanombra : fonduri sub la urbodomo

; la bazo di turmo, la turmo Granus, olqua flankumas l’urbodomo.

Aachen subisis teroriganta incendio en 1656 e destruktesis ye 80% dum

la Duesma Mondomilito. La betono dominacas cirkum la deko de pavizita

stradi qui eskartas su pokope de la katedralo, olqua esas la unika

monumento memorigante pri la pasinta tempo prestijoza di ca anciena

civito imperiestral.

291

Onu plugrandigis ita kirko lor l‘epoko dil gotika arkitekturo en la skopo

aceptar pilgrimanti amaseskanta por proximeskar a la reliquii. Karolus la

Granda transpasabis en 814 ma lua memoreso esis ankore vivanta. Il

kanonizesis en 1165 segun impero da Friderikus (Friedrich) Barbarossa –

ma lua festo ne enskribesas che la Romana kalendario dil santi.

En 936, Otto I-a, kreero di nova dinastio, venis por sakrigesar en Aachen,

proxim la sarkofago kontenanta la korpa restajo dil anciena imperiestro.

Sequante ed imitante ilu, 30 reji e 12 rejini kronizesis en ca urbo. Ol esis

etapeyo obligata por ti qui volis konsakresar kom chefi dil Santa Imperio

Romana dil Germana naciono. Un de le lasta esis Karolus V-a.

Singla suvereno arivis kun luxoza donaci. Li esas videbla en la Muzeo dil

trezoro ed uli revelas l’imajo pri Karolus la Granda quan la nobelaro e la

Germana genti mantenis dum la sucedo dil yarcenti.

Reliquiuya busto evanta de la XIVma yarcento, kontenanta la kaloto

kranial di ca imperiestro, tale splendidigas la imajo pri modelatra

suvereno. La vizajo esas bela, energioza, la barbo e la labio-barbo esas

bone taliita. Lua kapo surhavas krono quan kruco superpasas. La statuo

ligna tegesas per saliigita arjento, ol esas parte orizita. Lua vesto ornesas

per agli imperial havanta desfaldita ali e lilio-flori. La traiti glata e

reguloza transmisas la sentimento ke la tempo esas senpova sur ita vizajo

dil monarko ideal, preske mideo, koncianta pri lua responsivesi, havanta

ago sagaca, saja e yusta.

Sep yarcenti pose, la memoreso di Karolus la Granda spricas

tenuamaniere en Germania. „ Pos la Duesma Mondomilito, lua importo

itere substrekizesis en Aachen, on prizentis lu kom Europano,

samatempe Germano e Franco. On povis tale admirar lu sen suspektesar

pri nacionalismo. “, explikas la historiisto Rolf Grosse, naskinta en ca

urbo. „ En l’imaginado kolektiva, ilu perceptesas kom patro di Europa,