ANTOLOGIO

Esante persuadita, quale la homi dil Antiqua Epoko, ke la epikaji di

Homeros deskriptis historiala realeso, Schliemann do entraprezis

exkavadi arkeologial en Grekia ed Avan Azia por trovor la deskriptita loki.

Lua kolosala intuico konfirmesis. Ita aventurema arkeologiisto ne havis

nur bona lateri. La granda exkavadi quin il efektigis komence destruktis

omno quon il ne opinionas esar samtempa a la Troia-milito. Sume, sep

kampanii de exkavadi facesis. Il penetrigis la jornolumo en sep

superpozita urbi e sur 2.000 artaji, precipue vazi. Dum ke en 1874,

Schliemann asertas ke il ekterigis la trezoro di Priamos e la juveli di la

104

Bela Helena, la Turka guvernerio akuzas lu pri furtado di nacionala

havaji, pri mentio e falsigo. Schliemann evitas proceso nur per agigar lua

eminenta konocati e po la preco di cherega reparo-pago. Ica

arkeologiisto lore ekirigas diskrete de Turkia la fragmenti di deskovrita

juveli. Il ya esis avida, ma il esis anke inspirata e mente habitata da

Homeros, pose il deskovris la ruinaji di Mikines (1874) di Orkhomenos

(1880), di Tiryntha (1884) ed il entraprezis arkeologiala exkavadi en

Ithake.

Ica fakti duktas ni a L'Odiseo ed a Odissevs. Se L'iliado dicis lo vera, od

adminime kontenis veraji mem transformita per la geniozeso di Homeros,

pro quo ne esus sama koncerne L'Odiseo, olqua deskriptas la dek voyajo-

yari pri la retroveno da Odissevs a lua nasko-insulo Ithake, pos la falo di

Troia ? Nelongatempe ante la fino dil dicita epikajo, klarvidanto nomata

Theoklymenos predicas la morto di grupo de pretendanti a la trono-

sucedo en Ithake. En la skopo divenor rejo, li mustas igar amoroza la

rejino Penelope, spozino di Odissevs lore konsiderata kom mortinto.

Theoklymenos savigas lua profetumajo a la pretendanti dum ke li sidas

por lia repasto dimezal. Il previdas lia iro en la rejio di Hadès (Greka Deo

dil mortinti NDLT) e finas lua diskurso per la deklaro : «La suno efacesis

del cielo, obskureso funestainvadas la mondo.» Odissevs retrovenanta

kelka dii pose, ocidos la pretendanti. Plutarkhos ed Herakleitos plu tarde

enuncis la ideo ke la poeziala diskurso da Theoklymenos esis en la realeso

la deskripto di eklipso.

Ultre lo, onu trovas en ita texto la fakto ke la dio dil profetumajo esas

olta di nova luno, t.e. to quo esas necesa por totala suneklipso. Dum la

yari 1920, ciencala exploranti riadoptis ica hipotezo e kalkulis ke totala

suneklipso esus eventinta super la Ionia insuli ye la 16ma di aprilo 1178

a.K. Pro indijo de suplementala donataji, ica ideo preske obliviesis. Nun

ol retrovenas kun forteso. Importanta kozo jus establisis o riestablisis :

la raporto di L'Odiseo kontenas ciencala verajo nekontestebla, e mem

plura tala veraji.

L'ASTRONOMIO SOKURSANTA LA HISTORIO

Per studiuro publikigita ye la 23ma di junio 2008 en la Anali dil nacionala

Akademio Usana pri cienco, la autori di ca ciencala explorado, ilqui esas

du Usana ciencisti, opinionas ke kelka astronomiala detali di L'Odiseo

konformesus a la deskripto di totala eklipso sunala. Marcelo Magnasco e

lua kolego Constantino Baikouzis iris mem kelke plu fore per remarkigar

ke Homeros mencionas quar astronomiala eventi lor la tempo dil

retroveno da Odissevs en Ithake. Ya esas to quo semblas esar eklipso ye

la dio dil morto di la pretendanti, ma sis dii pos la masakro, Homeros

anke skribas ke Venero esas videbla tre alte en la cielo. Duadek-e-non

dii antee, L'Odiseo savigas ke la stelaro dil Pleyadi e dil Bov-gardisto

105

povis observesar lor la sun-kusho. Fine, la texto sugestas ke triadek-e-tri

dii ante la mortigo dil pretendanti, Merkuro esas alta en la cielo ye

l'instanto dil auroro. Or, ica quar fenomeni eventas ye quar diferanta

intertempi e nulatempe riproduktesas exakte samamaniere. Ica serio

precize deskriptita pozas tre forta koakti suplementala koncerne la dato

a qua ica eventi povabus realeskar. Baizoukis e Magnasco uzis «software»

de astronomiala efemeridi por studiar la remarkinda eventi inter 1250 e

1125 a.K. Tote aparte, li kontrolis la aspekti dil cielo asociita a la 1684

nova luni di ta periodo. Li obtenis impresiva rezulto : nur un dato

konformesas a la quar eventi mencionita da Homeros ed ol esas la 16ma

di aprilo 1178 ante nia ero. Ye la tempo kande redaktesis L'Odiseo

(probable cirkum la VIIIma yarcento a.K.), ita eventi esas do tre anciena.

«Se ni konsideras kom exakta la evento dil masakro di lapretendanti,

dum la dio dil eklipso, on povus lore deduktar ke omna eventi

deskriptata en L'Odiseo esas historiale justa», tale substrekizas Marcello

Magnasco, dum agnoskar ke ica konkluzi restas ankore tre hazardoza :