Бабалардын Урпагы. 3 китеп

Медер кылып жактырган,

Мээримиңен адашкам.

Канжыгамда байланган.

Кара чепкен ичик жок.

Караан тутуп сыйлашаар,

Кандашым Канат, Өмүш жок?

***

Менин сүйкүм төрт тирегим бар эле

Ата-энем, Бейшен, Дүйшөн агалар.

Төртөө менин жан-жагымда тоо болуп,

Оор кезде алар мени калкалаар.

Кечөө эле жан-жагымда турду эле,

Тоодой болуп ынактарым коргошуп.

Бүгүн болсо, мында турам жап-жалгыз,

Тоолорумду таба албай томсоруп…

***

Мен ата-бабалардын мүрзөсүнүн жанында турам. Айланамда торгой куштар сайрап жатат. Тээ бийикте куштар, чымын-чиркейлер каалгып учуп, тээ береги Атыгай колоттон ыйык куш күкүк

тынбай үнүн безейт. Андан берки колоттон карганын үн салганы кулагыма даана эшилет.Ал эми бул жерде ата-бабалардын сөөгү коюлган көрүстөндө тынчтык мемиреп каалгып жатат. Алар түбөлүк бобу чөлкөмдөгү тынчтыкта, бобу куштардын үнүн тыңшап тынч уктап жатат. Тирүү адамдын жан-дүйнөсү тынчтыкты жактырат.

Закымдап мезгил өтөт. Күндөр, айды, айлар жылды кууп өтүп замандар алмашып жатат. Өз учуру келгенде биз дагы кара жерди жамынып, сырттагы тынчтыкты тыңшайбыз. Бирок кимдин сөөгү кайсы жерге коюлат ал тагдыр. Ал да белгисиз. Мейли кайсы жерде жүрбөйлүк бобу бабаларыбыз жаткан жердеги мүрзөлөрдү биз эч убакта унутпайбыз. Анткени бул жерде биздин туугандарыбыз, жакын адамдарыбыз, ата-тегибиз жатат. Алар менен туулган жерде тирүү болуп, баарлашып, балалыкты, жаш кезибизди өмүрүбүздү өткөрбөдүк беле. Ошол үчүн бул жерде жаткан адамдардын арбактары биз үчүн касиеттүү жана ыйык. Аларды биз өмүр боюу унутпай эскерип жана куран окуп келебиз. Алар дагы ошону каалашат. Анткени алар чын дүйнөдө жашап жатышат. Эмесе андан ары баяныбызды уланта берели. Токтоп калган болбойт.

***

Оо, мүрзөлөр, мүрзөлөр,

Байыркынын тарыхы.

Силер эске саласыңар,

Унут болуп калгандарды.

Оо, мүрзөлөр, мүрзөлөр,

Бал, бал жанган эстелик.

Боз дөбөгө тынч алат,

Ар бир жан, эрте, кеч келип.

Кош айтышкан адамдарды,

Коёлу биз аны эскерип.

Силерге биз багыштап,

Куран окуп кетели.

«Туйгундар учуп кетти»– деп,

Туугандарды эстейли.

Кампанын бери жагында,

Аккан суунун жанында.

Мүрзөсү бар Мамайдын.

Сөөгү жатат Токобайдын,

Казанагы оюлган,

Алаш Ата коюлган.

Ашына мал союлган.

Бул баянды уккан элем,

Айылда бир карыдан.

Чыгарган жокмун оюман.

Дагы бир канча жандар бар,

Биз билбеген тап-такыр,

Белгилүү, даңктуу адамдар.

Ыстам деген ата бар,

Сулайман менен Ыбрай,

Экөө тең бар бул жерде,

Карыларым кеп айтса,

Качанкы келет эсиме.

Кабары жетет элине,

Сейит деген атадан,

Шамыркан менен Шамырат,

Катар жатат бул жерде.

Бул чөлкөмгө коюлган,

Дагы канча жандар бар.

Ушул жерде орун алган,

Урматтуу биздин бабалар.

Дайнын такыр унутпай,

Дайым эстеп келебиз.

Эсибизден кетмек беле,

Эртеңкибиз, кечеегибиз.

Тескейдеги мүрзөлөр

Үч атанын үч бөлөк,

Баяндап бер жомокчум,

Баянга көңүл бөлүнөт.

Араба айдап кечөө эле,

Арабызда жүрдүңөр.

Аралыкты алыстатып,

А дүйнөгө көчтүңөр.

Жалгыз атчан жолочум,

Жаркыным бери келе кет!

Кайрылгыстар жатат бул жерде,

Кайрылып куран окуй кет!

Ата-баба тарыхын,

Аңгемелеп эстей кет!

Кербен тарткан кербенчим,

Кербениңи бура кет!

Мүрзөлөргө келе кет!

Аталарга куран окуп,

Агаларды эстей кет!

Анан жолду улап кет!

Кызыл Дөбөнүн ар жагында,

Тескей тоонун бер жагында,

Бийик тоонун этегинде,

Мектептин туш ченинде,

Бүтөбайлардын мүрзөсү

Ушул жерге жай алган,

Эң биринчи бул жерге,

106 жашта каза болгон,

Санжырачы, ары акылман,

Сабалата кеп таштаган.

Урушканды жараштырган,

Урумга чейин аты калган

Түмөнбай ата коюлган,

Ошол кез кетпей оюман.

Чоор тарткан чоорчум,

Чоо жайын козгоп өткөндү,

Чооруңа баарын сала кет!

Чогусу менен эстей кет!

Кыяк тарткан кыялчым,

Кыябын сайрап байыркынын,

Кыягыңа сала кет!

Кыйын, оор күндү эстей кет!

Сурнай тарткан сурнайчым,

Сур жорго минген бабаларды,

Султан сымал агаларды,

Сурнайыңа сала кет!

Жол улаган таанышым,

Жолуңу бери бура кет!

Аталар жатат бул жерде,

Алыстабай келип кет!

Арбакка куран окуй кет!

Булар дагы бир кезде,

Тирүү болчу өзүңдөй,

Жашоо деген ушул тура,

Баардыгы тең өзгөрүлмөй.

Бир кезекте бараарбыз,

Алар жакка биз дагы.

Бурулбай өтүп жатпайбы

Бу жашоонун агымы

***

Оо, көрүстөндөгү тааныш адамдар!

Жатасыңар дабыш чыгарбай.

Мелтиреп ушунчалык ойго батып,

Мен турам силерди эстеп кайталай.

Оо, бул жерде жаткан ыйык адамдар!

Жатасыңар туулган жерди жазданып,

Даанышман силердин жакшы жагыңарды,

Дагы кайра эскере берем ойго салып.

Оо, өтүп кеткен менин тааныштарым!

Силерге арноо ырын жаратуу парс экен.

Алыс жерде жашап калуу тагдыр экен

Аман болсок кайрыламын далай нечен.

Оо, бул жерде жаткан жаркындарым!

Бөтөн жерде силерди эстеп жүрөмүн

Дарек айтып унутулбай турбайбы,

Дайны эстелип өтүн кеткен күндөрүм.

Ошол күндү тумар кылып унутпай,

Ар дайыма ыр кылып келемин

Азил окуп атыңарды сыйлаймын

Айткылачы андан башка не деймин.

КӨЗҮ ӨТКӨНДӨРГӨ

Көрүстөндү карап туруп ойлоном,

Кечөө эле тирүү элеңер баарыңар.

Мезгил деген күлүк нерсе турбайбы

Силер неге бизден кетип калдыңар.

Тирүүлүктө сөзсүз болот кемчилдик,

Бизден эгер жаңылыштык кетип калса.

Калыстык менен кечирип койгула,

Катаал иштер болот тура турмушта.

Силерден кеткен чеки болгон иштерди,

Эчак эле биз кечирип койгонбуз.

Жашап өтүү бу жалганда парс тура,

Жаркындарды бассак -турсак ойлойбуз.

Өмүрдөн кийин өлүм деген бар тура,