Читаем ЭЗОП полностью

ГЎНГKAPFA БИЛАН ТУЛКИ


Гўнгкарга бир бўлак гўштни илиб кетиб дарахтга унди. Буни кўрган тулкининг ўша гўштни егиси келди, гўнгарганинг тўрисида туриб олиб матовларни ёдира кетди: у наадар улу, наадар чиройли, барча кушлар устидан подшо бўлса бошалардан яхширок подшолик илишига хеч шубха йу, албатта, овози ам бўлганда шундай бўлиши турган гan эди. Гўнгарга ўзининг овози борлигини жуда кўрсатгиси келиб, аттик. аиллаб юборди, шу онда гўшт озидан тушиб кетди. Тулкихон эса югургилагенча гўштга ёпишди-да, шундай деди: «Эх, аравой, агар каллангда аклинг хам булгандами, подшохлик илиш учун сенга боша хеч нарса керак бўлмасди».

Масал лама одамга нисбатан ўринлидир.


ЭМАН ВА АМИШ


Эман билан амиш, ким кучли, деб бахслашибдилар. Кучли шамол турганда амиш унинг шиддатидан ерга апишиб, омон олибди; эман булса шамолни бутун , куксини тутиб арши олибди, кучли шамол уни илдиз-пилдизи билан упориб ташлабди.

Масал кудратлилар билан бахслашмаслик жоизлигини кўрсатади.


АРСЛОН ТЕРИСИНИ ЁПИНГАН ЭШАК


Эшак арслон терисини ёпиниб, нодон айвонларнинг утакасини ёриб, у ёчдан бу ёкка юра бошлади. Тулкихонни куриб уни ам уритмокчи бўлди; биро тулкихон унинг анграшини эшитиб, деди: «Амин бўлки, агар анграшингни эшитмаганимда, сендан уран бўлардим!»

Баъзи калтафамлар вахима кўтариб, ўзларининг нархини оширмочи бўладилар, биро гап-сўзлари билан кимлигини фош килиб уядилар.


ЙУЛОВЧИ БИЛАН ГАЗАНДА


Йуловчи киш пайти йулда бораётиб совудан тиришиб, улаётган бир илонга кўзи тушди. Рами келиб уни ердан олдида, уйнига солиб исита бошлади. Илон карахтлигида жим ётди, биро жон кириб, тирилгани захоти халоскорининг орнидан чади. Ажали етаётганини англаган йуловчи пушаймон бўлиб деди: «Ўзимни худо урган: нега ўлаётган газандани уткардим, у хатто тирик бўлса ам ўлдириш керак эди-ку?»

Масал ёвуз одам хеч ачон яхшиликка яхшилик билан жавоб айтармаслиги, биро иложини топса валинеъматига арши бош кўтариши муаррарлигидан огох этади.


– 

Масалларинг жуда ибратли, сен мени хайратга солабошладинг.

– 

Шунинг учун мени сотиб олинг деяпманда.

– 

Нима учун айнан менинг сотиб олишимни истаяпсан?

– 

Сиз бироз инсофли одамга ўхшайсиз.

– 

Бошалари инсофсизми?

– 

Нафаат инсофсиз, ўта бешафат ва золим бўлишади – деди у кўйлагини кўтариб – манабу алтак изларини кўриб ўзингиз хулоса иларсиз.

– 

Бай-бай, со жойинг олмабди-ку.

– 

Биз улларнинг нафаат бадани, тахир ва хаоратлардан дилларимиз пора-пора бўлиб тилинган.

– 

Эх бечора ул, ўзинг ам бу кўргиликларга сабабчи бўлгандирсан.

– 

Албатта ўзим ам айбдорман.

– 

Нима айбинг бор?

– 

Фаат тўри сўзлайман холос.

– 

Нега ёлон ишлатмайсан?

– 

Борди-ю ёлон ишлатсам у ошкор бўлиб олса атти жазолашади, ўлдириб юборишлари ам мумкин.

– 

Яна боша масалларни ам биласанми?

– 

Беисоб масаллар биламан.

– 

ани яна эшитайликчи


ЧОЛ В А АЖАЛ

Бир куни чол ўтин илгач, уни оралаб уйига жўнади; йўл узо эди, жуда чарчади, ўтинни ерга отиб ташлаб, ўзига ўлим тилай бошлади. Шунда ажал пайдо бўлиб, нега чаирдинг, деб сўради. «Мана бу ўтинни елкамга уйиб юборсанг, деб чаирдим», – деди чол.

Масал одам ар анча бахтсиз бўлса ам, хаётни яхши кўражагига ишорадир.

ОБОН ВА ТУЛКИХОН

обон дарахтнинг остида туриб тишини айрашга киришди. Тулкихон унинг нега шундай илаётганини сўради: овчилар ам кўринмайди, боша бирор фалокатдан ам дарак йўк, лекин сен тишларингни айраётирсан? обон жавоб берди: «аракатим бехуда эмас: фалокат бостириб келганда, тишларимни ўткирлашга ват сарфлаб ўтирмайман, тайёр турган бўламан».

Масал хавфхатарларга аввалдан тайёрланиш зарурлигини утиради.


– 

Анчагина ибратли масаллар айтдинг, сени сотиб оламан.

– 

Сухбатларинг анчагина жиддий тус олгани учун сизларни ўйиб бердим – деди улфуруш.

– 

Бу улингиў бадбашара бўлса ам менга ёиб олди, уни сотиб оламан.

– 

Бу ишингиздан пушаймон бўлмайсиз жаноб – деди у пулнинг хидини сезиб – менга олса пул ам олмай сизга сийлов илиб юборар эдим, лекин янги улларни харид илишга дастмоям етмайро турибди.

– 

Биламан

биродар, улларингиз сотилмай олиши сизлар учун ортича чиим бўлади.

– 

Эй, нимасини айтасиз, уларнинг орни бор, таг жой учун пул тўлаш керак.

– 

Майли сотиб олганим бўлсин, унинг исми нима?

– 

Эзоп, у ул бўлмаганда машхур одам бўлган бўлар эди, харбир сўзи ибратли, вужуди ал.

– 

Эзоп, у бугундан бошлаб менинг улим бўлади.


***


ар андай даврда эзгуликка бўлган ташналик йўолган эмас, энг зулмкор одамлар ам вати келиб унга мутож бўладилар.


– 

Сандра буёа кел – деди Милейка осоч аёлни чаириб.

– 

Лаббай хоним, нима хизмат буюрасиз.

– 

Елкамни бир уалаб ўй.

– 

Хўп бўлади, Дродони келишига пардоз илиб ўймайманми?

– 

Мунча Дродо деяверасан, уни севиб олганинг йўми.

– 

Вой ўлмасам, бундай алтис хазилни илманг бекам – деди осоч кўкрагига туфлаб – Хўжайин аёда-ю мен осоч аёда.

– 

Йўса хадеб менинг эрим аида гапираверма.

– 

Хўжайинни юрагини жииллатиб юринг дейманда.

– 

У шундо ам ошиу беарор, чизган чизиимдан чимайди.

– 

Барибир хушёр бўлишингиз лозим, пулдор одамларга аёллар ўч бўлишади, эрингиз бадавлат одам.

– 

У барибир мендан ортиини тополмайди билдингми?

– 

Албатта.

– 

Йўса нега инжикилайберасан?

– 

Перейти на страницу:

Похожие книги