Милейканинг иёфаси ўзгариб ўзининг асл холатига айта бошлади, одатда у эрига танбе беришни хуш кўрар, атайлабдан ўзини жахли чиандек кўрсатиб Дродони бироз ийнар, унинг ялинишлари, “севаман” деган хушомадларини эшитгандан сўнг бошачаро холатга ўтиб бахслашишни тўхтатар, хатто матаб ам ўяр эди, бундай одати билан эрининг устидан тинимсиз хукмронлик илишни бушаштирмай иш юритарди. Хозир бу услубини унутиб, Эзопга чиндан ам ойил олганини тан олабошлади. Хайвонга бўлган муносабатидан пушаймон бўлиб, анаадир изииш таъсирига кириб олди. Бу беўхшов улнинг ёнида бўлиши изиарли бўлишига ундан нималарнидир ўрганиб олиш мумкинлигига хайратлана бошлади. Ахир ул хайвон атори бўлмои лозимку, унда ал, билим олишга бўлган обилият бўлмас эди-ку. ул билан сухбатланишнинг ўзи улчилик, бўнинг устига ундан масаллар, афсоналар тинглаб завланиб ўтиришся-я.
–
Нималар тўрисида сўзлаб берай бекам?
–
Бизларга ўзинг ётирган масаллардан бир талай айтиб бер.
–
Хўп бўлади, зериктириб ўймасам бўлгани.
–
Айтабер.
–
айси мавзуда айтай.
–
Узинг хохлаган нарсалар тўрисида.
–
Мен бирнеча масаллар айтиб бераман, хукм чиариш сизларнинг ихтиёрингизда.
Тулки ва узум
Очлик ва ташналикдан ийналиб келаётган тулкивой дарахт шохига осилиб турган узум бошини кўриб увониб кетибди, Сакраб-сакраб етаолмабди, охири иложсиз бўлиб, “боре пишмаган узум” деб жўнаб олибди.
Олаолмаса пуф саси деган гап шундан олган.
ўниз ва чумоли
ишга тайёргарлик кўриб тинмай менат илаётган чумолини кўрган ўниз уни масаралайбошлади, “мунча ўзингни ийнамасанг” менга ўхшаб тираллабедод илиб ўйнаб кулсанг бўлмайдими?”
Чумоли индамай ўяолибди. ахратон иш бошланиб, ёмиру-бўронлар хаммаёни музлатиб юборибди. Озуасиз олган ўниз бир аволда ялани чумолининг олдига келибди: “иш чиунича озгина озуангдан арз бериб тургин, очимдан ўлиб олмай”. “Ўз ватида менат илиш ўрнига менинг устимдан кулган эдинг, мана энди ахволингни кўриб турибман” дебди чумоли.
Камбаал
ашшо бир йигит ёочдан ясалган Бут-хайкалча топиб олибди Бутни худо деб тушунган йигитча, “Мени бой бадавлат ил” деб роса сиинибди. Асло фойдаси тегмай яна бирнеча кун ана шу ахволда ялинишни давом эттираберибди. Тоати тугагач йигит айкалчани жахл устида каттакан тошга урибди. Чил-чил бўлиб синган айкалчанинг ичидан олтин ва кумуш тангалар тўкилибди.
“Эй сени ара-ю шунча ялинсам ам бир чаали фойданг тегмади ахмовой, мана энди бир зарба билан кўп мурувват илдинг” – дебди увониб кетган йигит.
Кимки нодонга мехр кўрсатса зарар кўради, адабини бериб ўйса фойда топади.
Икки тувак
Анхорда икки хил тувакни оизиб бормода эди, уларнинг бири лойдан, иккинчиси мисдан эди.
“Менга яинлашмай узодан сузгин” дебди лойдан ясалган тувак, мис тувакка – Озгина тегиб ктсанг мени майдалаб юборасан. шунинг учун мени ам сенга яинлашгим йў.
Бадавлат кишининг ёнида бўлиш камбаал учун ноулай
Бўа ва урбаа
Баа сув ичгани бориб урбаанинг боласини босиб олди. Она урбаа биттага камайиб олган болаларидан суради: “ани укаларинг?” – “У ўлди, хозир бу ердан тўрт оёли хайвон ўтаётиб босиб олди”.
“Унинг катталиги менча борми?”– дебди она урбаа.
“Сен сўрамагин, у билан тенглашмочи бўлсанг “анжир” илиб эзиб юборади” – дейишибди болалари.
Кучсизни кучли билан тенглашиши жуда хавфли.
Дехон ва унинг ўиллари
Дехон ўлими яинлашиб олганини сезиб ўилларига мурожаат илибди: “Болаларим мен тез орада ўлсам керак. Бонинг аеригадир бойлигимни кўмиб ўйганман, ахтариб топинглар”. Буни эшитган ўиллар терлаб-пишиб бони кавлайбошладилар. Хазинани топаолмаган бўлса ам бони бошдан-оё кавлаб ташлашибди, бу келаси йилга хосил учун замин тайёрлабди.
Кишилар учун чинакам хазина – халол менат илишдир.