Ислам модернизациясы. 1 Б?лім

Исламны? ?рт?рлі а?ымдары ?здеріні? хадис жина?тарын беделді деп таниды. Осылайша, с?нниттер ?л-Бухари (810-870), Муслим (821-875), Ибн Мажа (824-887), ?бу Дауд (817-889), ат-Тирмизи (824) ??растыр?ан жина?тарды сенімді хадис жина?тары деп санайды ж?не ан-Насаи (829-915). Шииттер М?хаммед пай?амбарды? ?рпа?тары (Алидтер) ж?не кейбір сахабалар (Аммар ибн Ясир, Салман ?л-Фариси, ?бу Зар, т.б.) жеткізген хадистерді ?ана сенімді деп санайды. Шииттер арасында ?л-Кулайниді? (864-941), Ибн Бабавайх ас-Садукты? (923-991) е?бектері ж?не М?хаммед ат-Тусиді? (966-1067) екі жина?ы хадистерді? канонды? жина?тары болып таныл?ан. Хадистер негізінде М?хаммед пай?амбарды? (сира) т?рлі ?мірбаяндары жина?тал?ан[6]. Ислам ?а?идаларыны? а?ыл?а ?онымды т?сіндірмесін беретін к?л?м («илм ?л-к?л?м») деп аталады. Кейбір м?селелерді шешуде е? жо?ар?ы билік ретінде а?ыл?а ж?гіну к?л?мді п?лсафпен біріктірді. К?л?м (мутакаллим) мен ф?лсафты жа?таушылар арасында?ы айырмашылы? біріншілеріні? пайымдауларыны? бастап?ы н?ктесі ретінде осы дінге т?н м?селелерден басталса, екіншісі философияны? к?не ?лгілерінен шы?уынан к?рінді. «Философтарды?» ?здері (фаласифа) ?з ?ылымы мен калам арасында?ы негізгі айырмашылы?ты пайымдау ?дістерінен к?рді: фалсафа аподиктикалы? пайымдауды, ал калам диалектикалы? пайымдауды (терминні? аристотельдік ма?ынасында) пайдаланады. Полемика ж?ргізген кезде мутакаллималар к?бінесе оппонент ?абылда?ан тезистерден ?алаусыз немесе ?исынсыз ?орытындылар?а (илзам) ж?гінетін. ?алам бастап?ыда ?рт?рлі діни ж?не саяси топтармен (харижиттер, кадариттер, жабариттер, муржииттер) пікірталастар, сондай-а? бас?а дін ?кілдерімен (зороастризм, христианды?) талас-тартыс кезінде пайда болды ж?не дамыды. Б?л дауларда ??ранны? символды?-аллегориялы? интерпретациясына (та'уил) негізделген ж?не кейбір тезистерді д?лелдеу кезінде діни билікке сілтемелерді (та?лид) алып тастайтын, калам?а т?н пайымдау ?дісі ?зірленді [35]. Каламны? (к?л?м ?зегі) негізгі проблемалары: м?сылман басшысына (халифа, имам) ?ажетті ?асиеттер; адамны? ?з іс-?рекеті ?шін жауапкершілігі (?з еркі ме, ?лде та?дыр ма?), адамны? ?арапайым м?сылман (муслим), шынайы м?мін (му'мин), к?пір ж?не ?лкен к?н? жаса?ан адам (сахиб ?л-к?бира); Алланы? бірлігі (таухид) ж?не оны? болмысы мен сипаттарыны? ара?атынасы; ??ранны? уа?ытында жаратылуы немесе жаратылмауы. Каламны? (дакик ?л-?алам, латиф ?л-?алам) «н?зіктері» таби?и философиялы? сипатта?ы та?ырыптарды (?оз?алыс пен тынышты?, субстанция мен акциденция, атомдар мен босты?) ?амтыды.

А?ырзаман

А?ырзаманны? негізгі ж?не кіші белгілері туралы к?птеген хадистер бар ж?не 14 ?асыр ішінде д?ниеде болып жат?ан о?и?алар оларды? сенімділігін растайды. Б?л кітапта мен м?сылмандарды? ?азіргі ?мметі ?шін е? ?зектісін ?ана ?сынамын.

1)      Пайыздан жемеген (я?ни, ?сім?орлы?пен айналыспа?ан) халы? пен банк ?алмады. Біры??ай кредитпен ?оректенбесе де, оны? ша?ына т?ншы??ан талай адамды к?рдік, естідік. Е? бірінші проблема адам ?шін финансты? жа?дай

Негізінде несиелер мен ?арыздар психика?а ?те теріс ?сер етеді, біра? тек ?аза??а емес. Ипотека 20-30 жыл?а дейін, автокредит 10-20 жыл?а дейін, жи?аз 3-5 жыл?а дейін б?ліп т?леу. Б?ліп т?леу деген не – ?аржылы? ауыртпалы?, оны ?анша сезінбейі ж?ре берсек те, ипотека мен кредитті банк сізге тегін беріп жат?ан жо?, біз соны ?лі к?нге дейін т?сінбейміз. Рассрочка да тегін емес, товарды? ба?асын к?теріп ?ояды, б?рібір сол пайызды ?айтарып бересіз. Доставка тегін – б?л маркетингтік ?адамдарды? бірі. Адамны? психологиясымен ойнау ?те о?ай.

?арыз алушыны? ?теуге а?шасы бар болса, 1-2 ша?ын несие ?детте психологиялы? жа?дай?а ?сер етпейді, на?ыз ?з-?зіне сенімді адамдар. Мен ?за? мерзімді борышты? міндеттемелері бар ?арыз алушылар?а та??аламын, сен мені? жаз?анымнан бір н?рсе т?сінді?із бе? Сізге бір адам тап бол?ан ?иын жа?дай туралы айтып берейін, ол ж?мысынан айырылып ?алды, ал оны? ?ал?ан ?арызын кім т?лейді? Б?ндай адам е? бірінші ?ор?ыныш сезімін бастан кешіреді, жа?а ж?мыс іздеуді? орнына, т?лемге ?абілетсіздігін мойындамайды.

Несиені ?айтара алмай ?ал?ан кезде бас?а ж?рт ашуланып, депрессиялы? к?йге т?седі, біра? тек ?аза?тар емес, себебі ?кімет ?зі берді, ?зі жапсын. ?арыз алушылар?а т?ра?ты к?йде немесе, ол сондай-а?, ?зартыл?ан к?йзеліс к?йі ?ауіп т?ндіреді.

Бас?а ж?рт ?немі ?ысымды сезінеді, ?сіресе несиені ?теу тек ?зіне ?ана байланысты болса. Ал ?аза? еркіндік сезінеді, ?сіресе ?а?азды ?ол?а ал?ан кезде.