Бас?а ж?рттар ?арызын т?лей алмаса – бас?алармен ?арым-?атынасы нашарлайды, бізде керісінше к?шейеді. Адам т?йы? болады ж?не бас?а адамдармен араласудан аула? болады. Ал ?аза? еш?ашан сондай а?к??іл болма?ан, д?л сол кезде шын а?к??іл болады, бас?а адамдармен араласуы он есеге к?бейеді. Борышкерді? достарымен кездесуге м?мкіндігі жо?, ?йткені ол а?шасын ?немдеп ж?мсау?а м?жб?р болады, ?аза? ысырапшылды?ын жал?астыра береді. Сонды?тан ?арызы бар адамдар жиі барлы? байланыстарды то?татады, ?аза? болса байланыстарды к?шейтеді.
Жа?ын адамдармен ?арым-?атынас нашарлайды, ?азекемдікі жа?сарады. Борышкер ж?мсал?ан ?рбір тиын ?шін кез келген себеппен отбасына талап ?оя бастайды, ?аза? келесі той?а дайынды?ын бастайды. Денсаулы??а да н??сан келеді, ?аза? ?лер с?тінде ?ана денсаулы?ты? ?адіріне жетеді. Т?ра?ты стресс жа?дайында ж?мыс істейтін а?за ?алпына келуді то?татады, ?аза?ты? денсаулы?ы ?зінен-?зі ?алпына келе бастайды. ?анда адреналинні? жо?ары де?гейі са?талады, б?л иммунды? ж?йені? ж?мысына кедергі келтіреді, ?аза? стрессті стресспен же?еді. Адам вирустар мен бактерияларды? барлы? т?рлеріне осал болады, ?аза?ты? иммунитетіне жететін иммунитет жо?.
Демалысты? кез келген т?рі пайдалы, миды несие туралы ойдан тазалау ?шін, ?аза?ты? миын тазалап ?ажеті жо?, самоочищение. Бас?а ж?ртты? Миы ?немі «?ауіп» сигналын жібереді, ал ?аза?ты? Миы «?ашу?а дайындалу» ар?ылы жауап береді. Ж?ртты? Миы ?шін б?л со?ыс, ал ?аза?ты? Миы ?шін б?л ?алыпты? жа?дай.
К?бінесе м?ндай жа?дайларда адамдар миында?ы ?арызынан ?ашу ?шін алкогольге немесе есірткіге ж?гінеді. Бір к?н?, одан да ауыр к?н?лар?а алып келеді. Неліктен ?арызы бар адамдар та?ы жа?адан несие алады? Психологтар б?й дейді: Адам несие ал?ан кезде эйфория к?йінде болады. Ол ?зіні? арманына бір ?адам жа?ын т?рады. Ол ?атты ?ала?ан объектісіне (машина, п?тер, ??рал-жабды?тар, т.б.) ?арап, к?птен бері ?ала?ан н?рсеге а?ыры ?ол жеткізе алатынын т?сінеді. Сатып алудан эйфория басыл?анда, пайыздар?а, т?лемдерді? м?лшеріне ж?не а?ылмен б?ны? б?рі ?арыз екендігін т?сінген кезде алдану ж?не ?ділетсіздік сезімі пайда болады. К?йзеліс салдарынан, ?иын жа?дайлардан шы?у ?абілеті жо?алады. Ішкі тепе-те?дік б?зылуы м?мкін.
Бір ?ызы?ы, несие бойынша ?мір кейбір ?арыз алушылар ?шін ?те ы??айлы. Міне, м?ндай адамдарды? тере? сенімдері:
1) Болаша? ай сайын?ы на?ты т?лейтін а?шаларды белгілеп ?ояды.
2) ?арызбен ?ле алмайды – себебі оны? ?мірі са?тандырыл?ан, вдруг жа?быр жауып кетсе, ?олшатыры?ыз бар.
3) ?арыз алушыны? ?мірі бас?алар ?шін ??нды болады, себебі ол тез арада байып кетеді.
4) Барлы? а?ша жоспарлан?ан, б?л ?мірге т?ртіп ?келеді.
5) Несиелер сізді т?ра?ты болу?а ж?не ?ол жеткізілген табыс де?гейінен т?мен т?спеуге міндеттейді.
6) Орта? ?арыздар ерлі-зайыптыларды ажырасудан са?тайды. 7) Ажырас?ан жа?дайда м?лікті б?луден ?ор?ау.
Несиені? пайдасы да бар екен деп ?азеке? ?атты ?уанып кеткен шы?ар. Біра? б?л ?арызды? т?за??а т?спеу ?шін жайлылы? иллюзиясы ?ана. Сізге е? бастысы шыныменен уа?ытында ?арыздары?ыздан ??тылу ма?ызды. Сіз ?арыз ал?ы?ыз келетінін т?сінді?із: кіріс пен шы?ысты? жоспарын жасайсыз, болаша??а ?арайсыз ж?не на?ыз м?сылман сия?ты ?з ?рекеттері?ізге жауапкершілікпен ?арайсыз. Міндеті?ізді орындау?а дайын бол?ан кезде ?ана сіз несиеге дайынсыз.
Сонымен ?атар, Жеке т?л?аны? жетістіктерді немесе с?тсіздіктерді тек ішкі немесе тек сырт?ы факторлар?а жат?ызу ?абілеті бар. Б?рін іштен к?ретін адамдар ?зімен бол?ан барлы? жа?дай?а ?зін кін?лі санайды. ?иын ?аржылы? жа?дайда адам ?зін-?зі кін?лайды, одан ?алай шы?у?а болатынын ойлап, содан кейін на?ты ?рекеттерге барады. ?з проблемаларына ?орша?ан орта ж?не бас?а адамдар кін?лі деп есептейтін сырттан к?ретін адамдар ?шін ?иыныра?. Б?рін сырттан к?ретін адамдар теріс ?серге к?бірек бейім. ?рине, жа?дайдан шы?а алмау сия?ты обсессивті ойлар мен эмоцияларды? т?йы? ше?берінен шы?у ?шін ?з психология?ызбен ж?мыс істеу ?ажет.
Не істеу керек: ты?ылу керек, ?ашу керек. ?алжы?, психологиялы? стрессті азайту ?шін жа?ымды эмоциялар?а к?бірек к??іл б?лі?із, сондай-а? болаша??а деген ?ор?ынышты азайту ?шін ?осымша табыс к?зін ?амтамасыз еті?із.
Жа?ымсыз ?серді азайту позитивті, продуктивті ойлар?а назар аударуды ?йрену пайдалы. К?н сайын ?згелерге, ?мірге, Алла?а ризашылы? пен ?уаныш білдірі?із. Ж?мысты жо?алту ?ор?ынышын азайту ?шін ?осымша табыс опцияларыны? болуы ма?ызды. К?нделікті ?уаныш пен ?ана?аттану де?гейін арттыру ?шін демалыс пен ж?мыс уа?ытын жоспарла?ыз, психоэмоционалды? жатты?у жаса?ыз, ?зі?ізге ?найтын, Жаратушы?а ?найтын амалдарды жасау ма?ызды.