Ислам модернизациясы. 1 Б?лім

Адам ?аншалы?ты к?п сада?а берсе, со??рлым оны? м?лкі берекелі болады. Хадисте Пай?амбарымызды?: «Сада?а мал-м?лікті азайтпайды» дегені айтылады. Ал ??дси хадисте: «Ей, Адам баласы! Оны ж?мса?ыз, олар сізге ж?мсайды!» К??ілге разылы?пен берілген сада?а иманны? белгісі, ал ы?ылассыз сада?а екіж?зділікті? белгісі. Алла Та?ала м?нафы?тар туралы: «…ж?не ы?ылассыз сада?а бері?дер» деген. Хадистерді? бірінде Алла Елшісіні? (о?ан Алланы? игілігі мен с?лемі болсын) былай дегені айтылады: «Адам денесіндегі ?рбір буын, к?н сайын сада?а беруі керек. Екі адамны? арасында?ы дауды ?діл шешу – сада?а. Адамды мінген жануар?а отыр?ызу?а к?мектесу немесе о?ан ж?к арту – сада?а. Намаз о?у ?шін мешітке барар жолда?ы ?рбір ?адам – сада?а. Жолдан ?тіп бара жат?андар?а ?олайсызды? тудыратын н?рсені алып тастау да сада?а болып табылады» (Б?хари, Сулх, 11; Муслим, Зекет, 56). ?здері?із білетіндей, адам ?міріндегі е? ма?ызды н?рсе денсаулы?. Буындарымыз бен с?йектеріміз, я?ни ?а??амыз бір мезгілде ?мірімізді? ж?не денсаулы?ымызды? негізі болып табылады. Сонды?тан ?р буын?а к?нде сада?а беруіміз за?дылы?. ?йткені, шын м?нінде, ?рбір жа?а к?н жа?а ?мірді? басталуын білдіреді. Осы ж?не бас?а да осы?ан ??сас хадистерге с?йене отырып, денеміздегі ?рбір буын ?шін сада?а бар деп айта аламыз. ?рбір адам а?засында 360 буын бар. Сонды?тан оларды? ?р?айсысына к?нде сада?а беру керек. Бір ?ара?анда, б?л ?те ?лкен ж?не ауыр парыз болып к?рінуі м?мкін. Алайда осы ж?не осы?ан ??сас хадистерде келтірілген т?сіндірмелер оны? м?лде ?иын еместігін к?рсетеді. Мысалы, ?рбір т?сбих («Субханналла?» с?здері), тахмид («?лхамдулилла?» с?здері) немесе тахлил («Л? ил??? иллалла?» с?здері) айтыл?аны сада?а болып табылады. Сада?а – сондай-а? ма??лдан?ан істерді орындау?а ынталандыру ж?не айыпты н?рселерден тыю (Муслим, Зекет, 54). Сада?а тек зікір с?здерін айтудан т?рмайды. Адамдарды жа?сылы? пен ізгіліккке н?с?ау, оларды барлы? жаман ж?не жа?ымсыз н?рселерден ескерту де сада?а болып табылады. К?ріп отыр?анымыздай, сада?а таратуды?, я?ни Алла Та?ала?а ш?кіршілік етуді? к?птеген жолдары бар. Міне, біз осы жолдарды? кейбірін ?ана атап ?ттік. Жо?арыда?ы хадисте, сондай-а? о?ан ??сас хадистерден к?ріп отыр?анымыздай, «садака» термині ?те ке? ма?ына?а ие ж?не Алла? Та?аланы? разылы?ына жетуге себеп болатын кез келген игі істер мен жа?сы с?здерді ?амтиды. М?селен, бас?а бір хадисте мына амалдар да сада?а ?атарына кіреді: отбасы?ды к?нк?ріспен ?амтамасыз ету; ?она?тарды ?абылдау; ?йелімен ж?птасу; жемісін бас?а адамдар, сондай-а? жануарлар пайдалана алатын жеміс а?аштарын отыр?ызу; м?сылман бауырына с?лем беру; бас?алармен ?арым-?атынаста мейірімділік пен ізеттілік (Муснад, V, 154, 167, 178; Бухари, Мазалим, 24; Тирмизи, Бирр, 36; ?бу Д?уіт, Татауву, 12). «Су отты с?ндіргендей сада?а к?н?ларды ?шіреді» (Тирмизи) Б?л сада?аны? басты арты?шылы?тарыны? бірі. Сада?а ар?ылы к?н?ларды? кешірілуі хадистерде жиі айтылады. ?алымдар б?л жерде кішігірім??? к?н?лар туралы айтып отырмыз деп т?сіндіреді. ?лкен к?н?лар т?убемен ?ана кешіріледі. ?са? к?н?лар – к?зге к?рінбейтін істер. Сонды?тан к?нді кішігірім к?н?ларсыз ая?тау ?шін ?р т?рлі формада к?ні бойы сада?а беру жа?сы т?жірибе. «Сада?аларды? е? жа?сысы – Рамазан айында берілген сада?а». (ат-Тирмизи) Б?л хадис Рамазан айында зекетті? ?адіріні? арта т?сетінін к?рсетеді. Рамазан айында ?немі сада?а беру ?р адамны? ?детіне айналуы керек. Б?л айда адам бас?а айлар?а ?ара?анда ?лде?айда к?п алады. Рамазаннан б?лек, зул-хижжа айыны? ал?аш?ы 10 к?ні де сада?а ?шін жа?сы уа?ыт болып саналады ж?не ?алымдарды? пікірінше, Рамазан?а ?ара?анда жа?сыра?. «Сада?а мал-м?лікті кемітпейді». Б?л хадисті о?ы?аннан кейін сіз б?л шынды??а ?айшы келеді деп ойлауы?ыз м?мкін, біра? ?алымдар б?л абсолютті а?и?ат ж?не шынайы т?рде байлы? сан жа?ынан да, сапа жа?ынан да еш?ашан азаймайды дейді. Біз ж?мса?ан а?ша бізге ?рт?рлі формада ?айтарылады. Демек, сада?а бізді мал-м?лікті жо?алтудан са?тайды. «(Алла?ты?) ??лдары к?н сайын та?ерте? т?р?анда екі періште т?седі.