Читаем Քաջարի զինվոր Շվեյկի արկածները полностью

Քաջարի զինվոր Շվեյկի արկածները

«Ողորմա՛ծ տիրուհի։ Երեկ քաղաքային թատրոնում ես ներկա էի այն ներկայացմանը, որը Ձեզ այնպիսի վրդովմունք էր պատճառել։ Ամբողջ առաջին գործողության ընթացքում ես հետևում էի Ձեզ և Ձեր ամուսնուն։ Ինչպես ես նկատեցի…»։

«Ի՞նչ իրավունքով այդ սուբյեկտն այդքան հրապուրիչ կին ունի,— ինքն իրեն ասաց պորուչիկ Լուկաշը։— Չէ՞ որ նա նման է թրաշված շնակապիկի…»։

Եվ նա գրեց.

«Ձեր ամուսինը ոչ առանց բավականության և կատարյալ բարեհաճությամբ դիտում էր այն բոլոր գարշելիությունները, որոնցով, ողորմա՛ծ տիրուհի, լի էր պիեսը, որը Ձեզ վրդովմունք ու զայրույթ պատճառեց, քանի որ դա ոչ թե արվեստ էր, այլ մի նողկալի ոտնձգություն մարդկային ամենանվիրական զգացմունքների նկատմամբ․․․»։

«Սքանչելի կուրծք ունի,— մտածեց պորուչիկ Լուկաշը։— Է՛հ, ինչ ուզում է թող լինի»։

«Ներեցեք ինձ, ողորմա՛ծ տիրուհի, որ, Ձեզ հետ ծանոթ չլինելով, սիրտս բացում եմ Ձեր առաջ։ Ես կյանքումս շատ կանայք եմ տեսել, սակայն նրանցից ոչ մեկն այնպիսի տպավորություն չի գործել ինձ վրա, ինչպես Դուք, քանզի Ձեր և իմ աշխարհայացքն ու դատողությունները միանգամայն համընկնում են։ Ես խորապես համոզված եմ, որ Ձեր ամուսինը մի կատարյալ եսասեր է, որն իր հետ Ձեզ քարշ է տալիս․․․»։

— «Այդպես լավ չէ,— ինքն իրեն ասաց պորուչիկ Լուկաշը, ջնջեց «Իր հետ քարշ է տալիս»-ը և փոխարենը գրեց.

«…որն իր անձնական շահերից ելնելով՝ Ձեզ տանում է այնպիսի թատերական ներկայացումների, որոնք տուրք են տալիս միայն իր ճաշակին։ Ես սիրում եմ շիտակություն և անկեղծություն, բնավ չեմ խառնվում Ձեր անձնական կյանքին և կցանկանայի Ձեզ հետ մտերմաբար խոսել մաքուր արվեստի մասին․․․»։

«Այստեղի հյուրանոցներում դա անհարմար է։ Ստիպված պիտի լինեմ նրան տանել Վիեննա,— մտածեց պորուչիկը։— Գործուղում կվերցնեմ»։

«Ուստի և համարձակվում եմ, տիրուհի՛, Ձեզ խնդրել, որ նշեք, թե ո՛րտեղ և ե՛րբ կկարողանայինք հանդիպել, որպեսզի հնարավորություն ունենայինք ավելի մոտիկից ծանոթանալու։ Դուք դա չեք մերժի մի մարդու, որին ամենամոտիկ ապագայում սպասում են ռազմական դժվարին արշավանքներ և որը Ձեր մեծահոգի համաձայնության դեպքում մարտի թունդ պահին կպահպանի սքանչելի հուշն այն հոգու, որը նրան հասկանում էր նույնքան խորապես, որքան և նա նրան։ Ձեր վճիռն ինձ համար հրաման կլինի, Ձեր պատասխանը՝ վճռորոշ պահ իմ կյանքում»։

Նա ստորագրեց, խմեց-վերջացրեց կոնյակը, պատվիրեց մի նոր շիշ, դանդաղ կարդաց նամակը, պարպելով գավաթ-գավաթի հետևից, և նույնիսկ անկեղծորեն արտասվեց, երբ հասավ վերջին տողերին։

Արդեն առավոտվա ժամը ինն էր, երբ Շվեյկը պորուչիկ Լուկաշին արթնացրեց։

— Համարձակվում եմ զեկուցել, պարոն օբեր-լեյտենանտ,— դուք քնով անցաք և ուշացաք գործից, իսկ իմ էլ գնալու ժամանակն է, որ ձեր նամակը տանեմ Կիրալուհիդա։ Ես ձեզ արդեն արթնացրել եմ ժամը յոթին, հետո յոթ և կեսին, ապա ութին, երբ Բոլորը գնացին գործի, իսկ դուք շարունակ մյուս կողքի վրա էիք շուռ գալիս։ Պարոն օբեր-լեյտենանտ, է՛յ, պարոն օբեր-լեյտենանտ․․․

Ինչ-որ բան փնթփնթալով, պորուչիկ Լուկաշն ուզում էր նորից շրջվել մյուս կողքի վրա, բայց դա նրան չհաջողվեց, Շվեյկն անգթաբար ցնցեց նրան և գոռաց ուղիղ ականջի մեջ․

— Պարոն օբեր-լեյտենանտ, ուրեմն գնում եմ այս նամակը տանեմ Կիրալուհիդա։

Պորուչիկը հորանջեց։

— Նամա՞կը։ Ախ, հա՛։ Բայց դա գաղտնիք է։ Գաղտնիք երկուսիս մեջ։ Գնացեք…

Պորուչիկը փաթաթվեց վերմակի մեջ, որ նրա վրայից քաշել էր Շվեյկը, և նորից քնեց։ Իսկ Շվեյկը դիմեց դեպի Կիրալուհիդա։

Շապրոնյան փողոցը և №16 տունը գտնելն այնքան դժվար չէր լինի, եթե ճանապարհին Շվեյկին չհանդիպեր ծերունի սակրավոր Վոդիչկան, որ գործուղված էր գետափի զորանոցներում տեղավորված գնդացրորդների մոտ։ Մի քանի տարի առաջ Վոդիչկան ապրում էր Պրագայում, Բորշչա թաղում, և այդ հանդիպման առիթով մնում էր անել ոչ այլ ինչ, եթե ոչ միասին մտնել Բրուկի «Սև գառան մոտ» պանդոկը, որտեղ Ռուժենկա անունով մի ձանոթ չեխ մատուցողուհի կար, որին պարտք էին ճամբարում երբևէ ապրած բոլոր չեխ հոժարականները։

Սակրավոր Վոդիչկան, այդ հին խաբեբան, վերջերս նրան կավալերություն էր անում և պահում այն բոլոր երթային վաշտերի պարտահաշիվները, որոնք պետք է ճամբարից գնային։ Նա ժամանակին այցելում էր բոլոր չեխ հոժարականներին և նրանց հիշեցնում, որ առանց իրենց պարտքերը վճարելու չանհետանան մերձռազմաճակատային թոհուբոհի մեջ։

— Իսկն ասած, դու ո՞ւր ես գնում,— հարցրեց Վոդիչկան ընտիր գինու առաջին բաժակը պարպելուց հետո։

— Դա գաղտնիք է,― պատասխանեց Շվեյկը,— բայց քեզ, որպես հին բարեկամի, կարող եմ ասել…

Շվեյկը ամենայն մանրամասնությամբ նրան ամեն ինչ բացատրեց, և Վոդիչկան ասաց, թե ինքը, որպես հին սակրավոր, չի կարող Շվեյկին մենակ թողնել և ինքն էլ նրա հետ կգնա նամակը հանձնելու։

Նրանք խորասուզվեցին անցյալին վերաբերվող հոգեպարար զրույցի մեջ և, երբ արդեն ցերեկվա ժամը մեկին դուրս եկան «Սև գառան մոտ»-ից, ամեն ինչ նրանց շատ հեշտ ու հասարակ էր թվում։ Շապրոնյան փողոցի №16 տան ճանապարհին Վոդիչկան շարունակ խորին ատելությամբ խոսում էր հունգարացիների մասին և անդադրում պատմում, թե որտեղ և երբ է կռվել նրանց հետ կամ երբ և որտեղ ինչն է նրան խանգարել նրանց հետ կռվելուն։

Перейти на страницу: