Камандзіроўка ў сваім горадзе

— Папрасіў заадно старую даставіць у скупку. Баяўся, што без мяне ў яго не возьмуць, цяпер такога дабра хапае. Пагрузілі, ён сеў у кузаў. Я ў скупцы памог. Адразу грошы выплацілі. Вось і усё.

— Пайшоў Лебедзеў пры вас? Што ў яго руках было?

— Як ехалі, нічога…

— Лебедзеў прасіў не казаць? Дык што ўсё-такі было?

— Баул,— выдавіў з сябе Самсонаў і тады раптам уздыхнуў, з палёгкай, як вызваліўшыся ад нечага цяжкага.— Са старой тахты выняў.

— Шафёр пацвярджае,— дадаў Пугацэвіч.

— Бачыце, Алег Мікалаевіч, мы гэта маглі і без вас устанавіць. Аднак далі вам шанц. Выкарыстайце яго да канца. Дзе можа быць Лебедзеў зараз?

— Думаю, паехаў у Мінск.

— Думаеце ці ведаеце?

— Здагадваюся! — Самсонаў гаварыў ужо, не віхляючы, лёгка.— На Мінскую шашу падаўся.

— Дапусцім. А ў Мінску? 3 Сарвірам вам дамовіцца не ўдалося, мы гэта ўстанавілі. То, можа, паехаў да жанчыны з «Юбілейнага»? Яе каардынаты? Хутчэй,— цяпер следчы заспяшаўся.

— Дзе жыве — не ведаю. Працуе ў камісіёнцы. У цэнтры,— Самсонаў міжволі прыняў тэмп следчага.— Калі Сэм званіў, бачыў дзве першыя лічбы тэлефона.

Ён, напэўна, сёе-тое ўтойваў, адводзячы небяспеку ад сябе. Акулік не ўдакладняў, з дэталямі і падрабязнасцямі яго ўдзелу ў кражах можна было пачакаць.

— Узрост?

— Гадоў трыццаць пяць.

— Няўжо не праводзілі пасля рэстарана?

— Лебедзеў з ёю паехаў на таксі. Вярнуўся раніцай…

Калі верыць Самсонаву, яны з Лебедзевым жылі ў розных жанчын, і ведаць, што Сямён вярнуўся пад раніцу, Алег не павінен быў. Ды гэта зараз значэння яшчэ не мела. Акулік зірнуў на Пугацэвіча.

Сяргей Антонавіч зразумеў усё і ўстаў.

28

Машына імчалася па мокрай і бліскучай пасля дажджу шашы. Стрэлка спідометра набліжалася да лічбы сто.

Седзячы ззаду, я раз-пораз паглядаў на Пугацэвіча, спрабуючы адгадаць ход ягоных думак. Ён сядзеў маўклівы, засяроджаны, спакойны. Моцны чалавек! Я на яго месцы не стрымаў бы эмоцый. Гэта ж да завяршэння аперацыі, якой было аддадзена столькі нерваў і намаганняў, заставалася, можа, зусім нічога, якіх некалькі гадзін.

Пра тое, што і мне адпраўляцца з капітанам у Мінск, я даведаўся перад самым ад’ездам. Сяргей Антонавіч, загадаўшы збірацца, сказаў:

— Могуць узнікнуць абставіны, калі мы з табой мусім раздзяліцца. У сваёй групе ты паможаш мінскім таварышам апазнаць Лебедзева.

— Раскрываеце?

Шчыра кажучы, мне ўжо абрыдла не зусім сваё аблічча. Які я паэт? Выглядаць хвалько мне не хацелася нават у вачах Лебедзева. І наогул, мне заўсёды будзе лягчай дзейнічаць у якасці оперупаўнаважанага вышуку, чым маскіравацца пад каго іншага. Вакол злачынца шмат неблагіх людзей, і менавіта іх крыўдна вадзіць за нос.

Вядома, я не выказаў сваіх думак капітану Пугацэвічу, не да таго было. Ды маіх праблем для яго, бадай, не існавала даўно. Пытанне ён успрыняў больш канкрэтна:

— Што ты, Павел, служыш у міліцыі, для Лебедзева не навіна. Як і тое, што мы не выбіраем сабе заданняў.

Як заўсёды, Сяргей Антонавіч выказаўся коратка і ясна. I я пераключыўся на больш істотнае.

Мы яшчэ не ведаем, дзе і як будзем шукаць Лебедзева. Няма нават поўнай перакананасці, што ён у Мінску. Таму Акулік з Шульжыкам таксама не будуць сядзець склаўшы рукі. А ў сталіцы нам памогуць нашы калегі.

Усё гэта так. А на душы шчымліва. Можа, таму, што ўпершыню ўдзельнічаю ў затрыманні злачынца. Хаця якое там затрыманне! Старонні чалавек хутчэй за ўсё не здагадаецца, што адбываецца. Лебедзеў не з тых, хто зробіць нешта такое, што пагоршыла б яго становішча. Магу пабіцца аб заклад, што ён даўно намеціў, як паводзіць сябе пры арышце. Не здзіўляюся, калі, напрыклад, скажа: «Прашу засведчыць, што я не аказаў супраціўлення».

На мой погляд, злачынцы, якія, крадучы, лічаць сябе пры гэтым інтэлектуаламі, самыя агідныя. У мяне яшчэ мізэрны стаж службы ў міліцыі, і сёй-той, напэўна, прыме маю думку іранічна. Аднак і тое, што я чытаў, і тое, што чуў ад таварышаў, назіраў сам, сведчыць пра адно: такіх, як Лебедзеў, турма не выхавае, не выправіць. Вызваліцца і за сваё зноў возьмецца. Бо гэта ў іх не выпадак, а, калі хочаце, пазіцыя: «На нашу долю дурняў хопіць». Інакш не было б рэцыдывістаў. Я далёкі ад думкі, што рэцыдывістаў трэба толькі караць, а не выхоўваць. Нават калі адзін з дзесяці зажыве потым сумленна, то цэлы гэты дзесятак варты клопатаў. Ды, як кажуць, з песні слоў не выкінеш.