Кітайскі каляндар і славянскі міфалагічны бестыярыум

Такім чынам, з канём нездарма звязаны круг, калясніца: ён замыкае сабою кола часу. Адсюль натуральная сувязь з вечнасцю, несмяротнасцю. Акрамя таго, неабходна памятаць, што міфалагізаваны конь мае дачыненне і да сонца, і да апраметнай. Сонца і пекла самі звязаны паміж сабою непарыўна. Конь — атрыбут сонца (ці само сонца): ён з’яўляецца сувязным паміж нашым светам і іншасветам па той прычыне, што так падарожнічае сонца — і па небе, і пад зямлёю. Трыдзесятае царства ў казках — вобласць выпрабаванняў і трансмутацый, смерці і ўваскрэсення. У многіх казках герой — аналаг сонцу, у іншасвеце ён павінен набыць новае цела і новую душу, веданне імёнаў і таемнай мовы, здольнасць перамяшчацца ў паветры і валодаць агнём, знаходзіць тых, хто апынуўся ў іншасвеце (маці, жонку, сястру) і вяртаць іх у свет жывых. Вось гэта, бадай, самая таямнічая функцыя жанру! Казкі — рэшткі нейкіх далёкіх-далёкіх цудаў, у якія сам апавядальнік ужо не верыць, але па якіх моцна, пакутліва сумуе — інакш казкі не дажылі б да нашага часу. Сапраўды, калі герой ці яго конь (гэта можа быць адно і тое ж — успомнім Сур’ю), — Сонца, то зразумела, чаму ён вяртаецца з апраметнай: сонца кожную раніцу нязменна ўстае над даляглядам (англійскае «horse» — «конь» адпавядае славянскаму богу ранішняга сонца Хорсу). Але што сімвалізуе тая жанчына, з якою разам вяртаецца герой? Уласную яго душу, якую можна набыць, узбагаціць, ачысціць, зрабіць несмяротнай толькі падчас цяжкіх выпрабаванняў? Ці гэты вобраз мае адносіны да нейкага касмічнага аб’екту? (Поўні?) Але часам герой вяртаецца з трыдзесятага царства са здабытым там канём (ён — вышэйшая каштоўнасць), якога якраз і можна разглядаць як душу героя — тут выбудоўваецца па-міфалагічнаму стромкі ланцуг: герой — душа — конь — сонца. Магчыма, вобраз каханай (ці маці) героя у казках — гэта сімвал нейкага вышэйшага стану чалавечага існавання, які, згодна платонікам, не смерць, але адрозніваецца і ад жыцця ў нашым звыклым разуменні — таму дзеянне і адбываецца ў іншасвеце? (Гэты стан — каханне ці нешта іншае?) А можа быць, бег каня ў казках — гэта палёт думкі, якая вяртаецца з найвялікшай каштоўнасцю — новым вобразам, новым разуменнем свету, спасціжэннем сутнасці, прыхаванай прыроды рэчаў? Нездарма ў Кітаі крылаты конь носіць на спіне Кнігу Закона. Вось чаму ён і быў узяты з Задыяк. Такім чынам, з казачным канём звязана мноства пытанняў.

Авечка

Задыяк — слова грэчаскае, яго літаральны пераклад — «кола жывёл». Але больш дакладнае і сімвалічна больш правільнае значэнне слова «задыяк» — «кола (пояс) жыцця». У гэтым паняцці заключаны глыбокі сэнс. Задыяк — спрадвечны шлях Сонца, Месяца і планет, з якімі непарыўна звязана ўсё жыццё Зямлі ў цэлым і кожнай жывой істоты паасобку. Розныя народы набліжалі Задыяк таксама і да вобразу вялікай і свяшчэннай Нябеснай дарогі: кітайцы, напрыклад, называлі яго Жоўтай дарогай, а вавілонцы — Дарогай Сонца. Сузор’і Задыяка нібы ўвабралі ў сябе ўсю гісторыю чалавецтва і яго культурнае багацце. Старажытная сімволіка Задыяка настолькі цесна пераплецена з міфалагічнымі, рэлігійнымі сістэмамі, з мастацкімі традыцыямі, філасофскімі поглядамі і акультнымі ведамі розных народаў, што яго з поўным правам можна назваць касмічным люстэркам, якое адлюстравала ў сабе культуру чалавецтва.

Раннія хрысціяне верылі, што Бог стварыў свет і надаў рух нябесным сферам з іх свяціламі вясною, калі Сонца знаходзіцца ў сузор’і Авена. Таму, хоць Задыяк — круг, у якім няма ні пачатку ні канца, лік задыякальных сузор’яў пачынаюць з Авена: ён — першы сярод містычна-нябесных жывёл. Менавіта па гэтай прычыне Авен — адзін з астральных сімвалаў Хрыста, якога называюць Агнец Божы. У першыя вякі хрысціянства Вялікдзень святкаваўся не толькі як Уваскрэсенне Бога, але і як веснавое Стварэнне Свету, пра што гаварыў і Кірыла Тураўскі ў сваіх словах-казаннях.

У эпоху Антычнасці, калі грэчаская навука афармлялася ў дэфініцыях і тэрмінах, увабраўшы ў сябе ўвесь эзатэрычны вопыт Усходу і Захаду, кропка веснавога раўнадзенства знаходзілася ў знаку Авена, а менавіта яе павольнае прасоўванне вызначае прэцэсіяльны рух — галоўны прынцып нябеснай механікі. Гэта значыць, што вучоныя Антычнасці, як задоўга да іх егіпцяне, індусы, вавілонцы і кітайцы, цудоўна ведалі пра прэцэсію, у выніку якой Зорны Глобус робіць поўны круг за 25920 год. Каб ведаць і ўлічваць прэцэсію — важнейшы для Зямлі нябесны закон, неабходна было назіраць неба як мінімум пяцьдзесят тысяч гадоў, — і гэта адно з самых неаправержных сведчанняў існавання Чалавечай Цывілізацыі задоўга да пачатку яе афіцыйнай гісторыі.

Пра Стварэнне Свету менавіта вясною пісалі пісьменнікі-геніі, што валодалі, безумоўна, і нейкімі патаемнымі ведамі: Дантэ ў «Божаскай камедыі» (ХІІІ ст.), Фірдоусі ў «Шах-Намэ» (ХІ ст.), Джэфры Чосер у «Кентэрберыйскіх аповядах» (ХІV ст.).