Комплекси таълимӣ-методӣ: Экологияи муҳандисӣ

Сатҳи шаҳрсозӣ – а) Баровардани манбаъи овози баланд аз ҳудуди мавзеи пуриморат; б) ташкили шабақаи нақлиётӣ, ки овози баландро дар ҷойҳои аҳолинишин роҳ намедиҳад.

Чораҳои архитектурӣ плангирӣ – ташкили иморатҳои овозҳимояку-нанда (герметизатсиякунонии оинаҳо, дарҳои дуқабата, рўйкаши деворҳои бо маводҳои садофурўбаранда ва ҳоказо)

Чораҳои ташкилиӣ – манъ намудани овози баланди автомашинаҳо, манъ кардани гузаштани самолетҳо аз болои шаҳр, тарбияи маданияти овозӣ.

Дарси амалӣ

Мисоли 5.1. Як тонна нефти ба об рехташуда дар сатҳи об пардаеро дар масоҳати 20 км² ҳосил мекунад. Миқдори сорбенте, ки барои ҷамъ кардани пардаи нефтӣ, ки ба масоҳати 1 км² рост меояд маълум карда шавад. Агар 1 кг сорбент ба худ 8 л нафтро ҷаббида тавонад. Зиччии миёнаи нафт 820 кг/ м³ мебошад.

Задача 5.1. Одна тонна разлитой нефти может образовать пленку на поверхности воды на площади 20 км 2 . Найти, какое количество сорбента понадобится для сбора нефтяной пленки, приходящейся на 1 км 2 поверхности морской воды, если один килограмм сорбента может впитать 8 л нефти. Средняя плотность нефти 820 кг/ м³.

Мисоли 5.2. Дар зинаи якуми тозакунии газҳои дудиро дар сиклон мегузаронанд ва коэфитсиенти кори фоиданоки (ККФ) сиклон баробарои 64,6% мебошад. Дар зинаи дуюуми тозакунӣ филтри остинмонандро насб карданд. Баъди ду филтр, ККФ-и тозакунӣ баробари 91,2% гардид. Коэфитсиенти кори фоиданоки таҷҳизоти зинаи дуюми тозакунӣ ҳисоб карда шавад.

Задача 5.2. На первой ступени очистку дымовых газов проводят в циклоне и коэффициент полезного действия (КПД) циклона составляет 64,6 %. На второй ступени очистки установили рукавный фильтр. После этого суммарный КПД установки определен равным 91,2 %. Рассчитать действительный КПД второй ступени установки по очистке от пыли.

Дарси КМРО

Кори лабораторӣ бо симулятор. Оиди мавҷҳо

Расми 5.1. Интерфейси симулятор

6. Асосҳои ҳуқуқӣ-меъёрӣ ва ташкилии ҳифзи муҳити атроф

6.1. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикстон дар самти ҳифзи табиат

Ҳалли масъалаи ҳифзи муҳити атроф ва истифодабарии оқилонаи захираҳои табиӣ бо танзим намудани муносибати инсон ва табиат, риояи қоидаҳо ва дастурҳо вобастагӣ дорад.

Ҳифзи ҳуқуқии табиат аз худ ҷамъи меъёрҳои ҳуқуқии аз тарафи давлат муқарраргардида мебошад, ки дар натиҷаи амалигардонии муносибати ҳуқуқи вобаста ба иҷрои ҷораҳо оид ба нигаҳдории муҳити табиӣ, истифодабарии оқилонаи захираҳои табиӣ, солимгардонии муҳити зисти инсон барои манфиати наслҳои ҳозираву оянда, ба миён менамояд.

Ба низоми ҳифзи ҳуқуқии табиат чор гурӯҳи чораҳои юридикӣ дохил мебошад:

1. Танзимкунии ҳуқуқии муносибатҳо оид ба истифодабарӣ, нигаҳдорӣ ва барқарор намудани захираҳои табиӣ.

2. Ташкили тарбия ва омӯзонидани мутахассисон, маблағгузорӣ ва таъминоти маводӣ-техникии амалҳо доир ба ҳифзи табиат;

3. Назорати давлатӣ ва ҷамъиятӣ нисбати иҷроиши талаботҳои ҳифзи табиат;

4. Ҷавобгарии ҳуқуқии қонунвайронкунандагон;

Объектҳои қонунгузории ҳифзи табиат ин замин, қишри замин, обҳо, ҷангалҳо ва дигар намуди наботот, олами ҳайвонот, ҳавои атмосферӣ, ёдгориҳои табиӣ, ҷойҳои истироҳат, минтақаҳои сабзи наздишаҳрӣ.

Асоси системаи қонунгузории экологӣ дар ҶТ ин Сарқонуни мебошад, ки соли 1994 қабул гардидааст. Дар он муқарраротҳои асосии стратегияи экологии давлат ва самтҳои асосии пурзӯр намудани тартиботи қонунии экологӣ баён карда шудааст.

Дар моддаи Моддаи 13 –и Сарқонуни ҶТ гуфта шудааст: Замин, сарватҳои зеризаминӣ, об, фазои ҳавоӣ, олами набототу ҳайвонот ва дигар боигарии табиӣ моликияти истисноии давлат мебошанд ва давлат истифодаи самараноки онҳоро ба манфиати халқ кафолат медиҳад.

Тибқи Моддаи 10, Сарқонуни Тоҷикистон эътибори олии ҳуқуқӣ дорад ва меъёрҳои он мустақиман амал мекунанд. Қонунҳо ва дигар санадҳои ҳуқуқие, ки хилофи Конститутсияанд, эътибори ҳуқуқӣ надоранд. Санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, қисми таркибии низоми ҳуқуқии ҷумҳуриро ташкил медиҳанд. Агар қонунҳои ҷумҳурӣ ба санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофшуда мутобиқат накунанд, меъёрҳои санадҳои байналмилалӣ амал мекунанд. Қонунҳо ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф кардааст, пас аз интишори расмӣ амал мекунанд.