Мроi Багны (СИ)

Яна мы цяпер бачыл╕ нячаста. Выхаванцы ваеннай школы магл╕ адведваць сваяко╝ тольк╕ па вял╕к╕х святах, кал╕ ╕м давал╕ каротк╕ водпуск. Я разумела, што брату з нам╕ нец╕кава. Кал╕ ён прыходз╕╝, нам нават не было пра што пагутарыць. Спакваля мы раб╕л╕ся яму чужым╕. Кал╕ мац╕ пачала хварэць, я змушана была падмяняць яе ╝ карчме. Нам патрэбны был╕ грошы. Кал╕ яна памерла, брату дал╕ пазапланавы водпуск. На сутк╕. Але ён сышо╝ адразу пасля пахавання. ╤мперская школа зраб╕ла сваю справу. Родная мац╕ стала для яго чужым чалавекам. ╤ я таксама. Я нават не ╝пэ╝нена была, ц╕ памятае ён Дольную Зямлю.

Стражн╕к╕

╤шо╝ трэц╕ луструм к╕равання М╕к╕ Ахм╕стрыньчыка. Намесн╕к╕ прав╕нцый прызначал╕ся А╝густай тэрм╕нам на пяць гадо╝. Гэты адрэзак часу ╕ зва╝ся "луструм". М╕ка як к╕ра╝н╕к А╝густу цалкам задавальня╝. ╤ не тольк╕ як к╕ра╝н╕к, кал╕ верыць чуткам... Пачатак кожнага луструма суправаджа╝ся бунтам╕. На маставых гарэл╕ перакуленыя машыны. Жа╝неры ╝нутраных войск стралял╕ ╝ нато╝п з в╕нтовак, схава╝шыся за метал╕чным╕ шчытам╕, а бунта╝шчык╕ шпурлял╕ ╝ жа╝нера╝ камян╕ ╕ к╕дал╕ся на ╕х з жалезным╕ прутам╕ ╝ руках.

У гэтыя дн╕ ╝ Прав╕нцы╕ ╝водз╕лася ваеннае станов╕шча. У мэтах бяспек╕ Намесн╕к пак╕да╝ стал╕цу ╕ хава╝ся ╝ адной са сва╕х прыгарадных рэз╕дэнцый. А╝густа дасылала з Царгорада рэгулярныя войск╕, ╕ ╝ горад уваходз╕л╕ ╕мперск╕я баявыя машыны. Нязграбныя "храм╕ёны", падобныя да г╕ганцк╕х бран╕раваных чарапах. Лёгк╕я хуткаходныя "камп╕╕" з лапам╕-лёзам╕. Машыны стаял╕ на пляцах, рухал╕ся па гарадск╕х вул╕цах. Па начах я чула ╕х глух╕, працяглы гуд, ╕ зямля злёгку дрыжэла. "Камп╕╕" выкл╕кал╕ ╝ мяне пан╕чны жах. Я бачыла аднойчы, як падчас вул╕чных закалота╝ адна з "камп╕й" з разгону ╝ляцела проста ╝ сярэдз╕ну нато╝пу. У мяне ╝ вушах до╝га стаял╕ немыя крык╕ няшчасных, як╕я трап╕л╕ пад лёзы. Нато╝п адразу ж рассея╝ся. Кал╕ вул╕ца спусцела, прыйшл╕ коранеры, як╕я трымал╕ ╝ руках до╝г╕я тычк╕ з жалезным╕ крукам╕ на канцах. Яны л╕таральна саскрабал╕ з бруку крывавае шмаццё ╕ к╕дал╕ яго ╝ до╝г╕я скураныя мях╕. Потым вул╕цу старанна пал╕л╕ вадой са шланга╝. Але ╝сё ро╝на над гэтым месцам до╝га кружыл╕ згра╕ гругання. Крумкачы апускал╕ся на маставую ╕ нешта выдзё╝бвал╕ са шчыл╕н пам╕ж камяням╕.

Я не ╝дзельн╕чала ╝ бунтах. Кал╕ скончы╝ся першы луструм, мой брат бы╝ у ваеннай школе пад наглядам аф╕цэра╝ ╕ наста╝н╕ка╝, а я сядзела каля ложка мац╕, якая пам╕рала. Падчас другога луструма парадк╕ зраб╕л╕ся больш жорстк╕м╕. Цяпер сурова карал╕ не тольк╕ ╝дзельн╕ка╝ бунту, але ╕ чальцо╝ ╕хн╕х сем'я╝. Кал╕ мяне зловяць падчас закалота╝, у Яна будуць непрыемнасц╕. Гэта было ма╕м крывадушным апра╝даннем. Я старалася добра сябе паводз╕ць. Заставацца непрыкметнай. Таму што ╝ мяне была праца, якую я баялася страц╕ць. ╤ ╝ мяне бы╝ брат, якога я не хацела падста╝ляць. Кал╕ пача╝ся трэц╕ луструм, Ян ужо служы╝ ва ╝нутраных войсках ╕ сам удзельн╕ча╝ у задушэнн╕ бунта╝.

***

Бы╝ час, кал╕ я саромелася свайго брата, амаль ненав╕дзела яго. У ягонай пасадзе было штосьц╕ ганебнае. Ва ╝нутраныя войск╕ сцягвалася набрыдзь ╕ смецце з усёй Прав╕нцы╕. Па╝днё╝цы мел╕ рацыю, называючы ╕х 'стражн╕кам╕', а не вайско╝цам╕. ╤ сапра╝ды, толкам ваяваць яны не ╝мел╕. ╤х справа - душыць мяцяжы ╝ гарадах ды мястэчках. ╤ выконваць ╕ншую важную работу. Напрыклад, ахо╝ваць рэз╕дэнцы╕ Намесн╕ка. Альбо суправаджаць асуджаных да плах╕ ╕ сцерагчы шыбен╕цы з павешаным╕. Патруляваць вул╕цы. Патруль стражн╕ка╝ бы╝ гразой вул╕чнай навалачы - публ╕чных дзевак, жабрако╝ ╕ гандлярак зелян╕най як ветрам здзьмувала, ╕ нават прапойцы, што насмактал╕ся чарв╕╝к╕, пры набл╕жэнн╕ патруля сяк-так падымал╕ся на карачк╕ ╕ ц╕ха распа╝зал╕ся па завуголл╕.

Цыв╕льныя пагарджал╕ стражн╕кам╕ нават больш, чым вул╕чным╕ курвягам╕, што прадавал╕ сябе за чарку палёнк╕ ╕ жменю медзяко╝, але ╝ той жа час ╕х ╕ баял╕ся. Стражн╕кам дазвалялася вельм╕ многае. Камандз╕ры ╝нутраных войск глядзел╕ скрозь пальцы на дэбошы сва╕х салдат. Л╕чылася, што стражн╕к╕ пав╕нны час ад часу "выпускаць пару" (так гэта звалася). Гало╝нае, каб не даходз╕ла да панажо╝шчыны ды смертазабойства. Я бачыла аднойчы, як стражн╕к╕ павал╕л╕ на брук нейкага старога ╕ прынял╕ся штурхаць яго нагам╕. Ужо не ведаю, чым ён ╕м насал╕╝. Гараджане праходз╕л╕ м╕ма, адводзячы вочы ╕ нават не спрабуючы ╝мяшацца. ╤ я таксама. Прайшла м╕ма, зраб╕╝шы выгляд, што н╕чога не за╝важаю. Паспрабуй тольк╕ ╝лезц╕. Добра, кал╕ проста атрымаеш па карку. Будзе значна горш, кал╕ цябе схопяць за ка╝нер, заштурхнуць у жалезны фургон з закрачаным╕ вокнам╕ ╕ звязуць у В╕льск╕ астрог. Суды ╝ Прав╕нцы╕ працавал╕, як машына. Суддзя╝ не ц╕кав╕ла, напра╝ду ты ╝ чымсьц╕ прав╕н╕╝ся, альбо трап╕╝ стражн╕кам пад руку выпадкова. Карал╕ ╝с╕х аднолькава, ╕ в╕наватых, ╕ нев╕наватых.