Пасля Жыццё

– Значыць, Серафіма – цётка? – дапытваўся паліцай. –       А дзе ж яна, тая цётка?

Цяжка тупаючы па дошках падлогі вялікімі гразкімі бо-тамі, ён прайшоў да грубкі, зазірнуў у запечча.

– Ды кудысь выйшла, – ціха сказаў Дземідовіч.

– Так, так! З якой мэтай – да цёткі? – раптам запытаў па-ліцай, спыніўшыся перад ім насупраць. – Надоўга?

– Ды так, наведаць, – сказаў Дземідовіч.

– Камандзір? Акружэнец?

Яны ўжо абодва прыдзірліва аглядвалі яго змарнелую

ў пінжаку постаць. Затым той, чарнявы, ціха зазначыў:

– Не падобна. Гражданскі, мабыць.

– Да? Гражданскі? – утаропіўшы ў яго позірк, дапытваў-ся першы. – Адкуль? З раёну? З вобласьці?

– Ды ну, што вы, хлопцы! – зьмяніў стрыманы тон Дземі-довіч. – Нельга ўжо родственіцу праведаць? З Полацку я.

– З Полацку?

– З Полацку.

– Гляджу, аднак, быццам мне твая фізія знаёмая, – на-стырчыўся першы. – Як прозьвішча?

– А навошта? Ну Максімаў.

– Максімаў… Не, усё-такі недзе я цябе бачыў. Во не прыпомню, – еў яго позіркам паліцай. Другі тым часам абышоў хату, паглядзеў за стол, у змрочныя куткі, за занавеску ў запечча. – У міліцыі рабіў?

– Ды што вы, хлопцы?

– Але дзе ж Серафімка? – не стрываў першы і праз уцале-лую шыбку зірнуў у заткнутае трантамі вакно.

– Можа, карову пагнала, – паспрабаваў Дземідовіч адвесьці іхнюю ўвагу на іншае.

– О, у яе ўжо і карова паявілася! – зьдзівіўся паліцай. –   А то казанскай сіратой прыкідвалася…

– Паявілася, ага.

– Тады паглядзім на выгане, – вырашыў першы. – Ну дык мы не разьвітваемся, пляменьнічак. Яшчэ пабачымся, – запэўніў паліцай ужо ў дзьвярах. Мусіць, аднак, яны мелі іншую мэту гэтага прыходу і напаткалі яго тут выпадкова. Значыць, трэба было змывацца.

Толькі куды?

Застаўшыся адзін, ён зноў адчуў сябе блага, ледзьве на-сунуў у рукавы непрасохлы, сыраваты з учарашняга плашч, зноў сеў на ўслон. І сядзеў так, кашляючы і слухаючы, як ад натугі зьвініць у галаве. Ён думаў, што тыя зараз прый-дуць з Серафімкай і возьмуць яго. Ці застрэляць на месцы. Каб ведаць такое, дык хоць бы дамовіцца ўчора з гаспадыняй, што ён яе пляменьнік ці брат, а то… На яго шчасьце, хутка на падворку затупалі ціхенькія крокі, і ў сенцы ступі-ла Серафімка. Дземідовіч падняўся з услону.

– Паліцаі былі. Цябе шукаюць.

У вачах Серафімкі шаснуў цень страху, і яна зьмянілася з твару.

– Ай, божачкі!..

– Схавай мяне куды, – загаварыў Дземідовіч. – Бо зноў прыйдуць.

– Ай, божачкі! – зноў вымавіла Срафімка і раптам падха-пілася ад парогу. – Хуценька, хуценька ідзіце сюды… Я зараз зірну.

Яна выскачыла на падворак, паазіралася і зноў ускочыла ў сені.

– Ідзіце сюды… За мной, во агародамі да тых кусьцікаў…

Ён не пытаўся, куды, цяпер яму засталося толькі спадзявацца на Серафімку, у ёй быў яго паратунак. Хістаючыся ад зьнямогі, ён паклыпаў за ёй па сьцежцы цераз гарод да кустоўя, там ужо было якое-ніякое сховішча, і яна пачакала яго, узяла за руку.

– Во туды, у лясок, там… Я знаю, куды.

Паліцаі, мусіць, шукалі яго на выгане на другім канцы спаленай вёскі, а яна хутка прывяла яго ў рэдкі дробны лясок з маладым бярэзьнікам, тут ужо можна было затуліцца ад вёскі, і яна пачакала крыху, пакуль ён адкашляецца.

– Што, кепска вам?

– Кепска, Серафіма, – сказаў ён, цяжка і хрыпата дыхаючы. – Я сказаў, што ты мая цётка.

– Во як! – толькі і сказала яна, з непрыемнасьцю падумаўшы, аднак: якая я табе цётка? Можа, гады на два старэй-шая, магла б быць жонкай, сястрой. А то – цётка.

Яна ўжо ведала, дзе схавае яго – іншага схову ў яе не было, а ў бліндажы ўтрох ім, можа, будзе лепей. Сёньня раніч-кай, як яна прынесла ежу камандзіру і насунулася на таго немца, дык ледзь не самлела ад спалоху. Добра, што камандзір азваўся, мусіць, зразумеў яе страх і супакоіў. Сказаў, што гэта дэзерцір, ня трэба баяцца. Тады яна пасьмялела трохі, але ўсё роўна баялася, пакуль, седзячы ў бліндажы, карміла сьляпога. На яе радасьць, сёньня камандзір чуўся лепей і трохі зьеў яе харчу, астатняе да крошкі даеў, мусіць, добра такі згаладнелы немец. Трэба было падумаць, чым накарміць гэтыя дзьве душы заўтра, і з такім клопатам яна прыбегла дамоў. А тут такая нагода – паліцыя. Што ж цяпер ёй рабіць, думала Серафімка. Зноў жа, гэты Дземідовіч, мусіць, захварэў не на жарты, ён зусім ня мог бегчы і хістка плёўся за ёй па малаходжанай сьцежцы ў зарасьніках, а то спыняўся зусім, кашляў – гучна і надрыўна, па-сабачы. Трохі супакоіўшыся ад спалоху ў хаце, яна пачала думаць, што ця-пер, удзень, мусіць, нягожа весьці цераз поле чужога чалавека. Але і як было пакінуць хворага ў лесе? Яшчэ зусім тут абляжа, што тады з ім рабіць? Цяпер хіба што падысьці да бліндажу ня полем, а збоч, ад поплаву, тою траншэяй. Там усё ж болей схоўна. Мо так іх не заўважаць здаля.