Персонажи карельской мифологической прозы. Исследования и тексты быличек, бывальщин, поверий и верований карелов. Часть 1

Видеть-то его люди видели. Но боятся, боятся. Но видели, и даже женщину видели… Лес его прячет, укрывает обязательно. Если бы его лес не прятал, то он многих бы людей напугал. Его прячет лес.

Животных он не трогает! Он, наоборот, охраняет животных. Хоть, скажем, пастух пойдет пасти, перекрестится: «Господи, благослови меня в добрый час! Ты береги меня!» Не трогал! Наоборот, караулил! Вот какие жители!

ФА. 3460/35, 36. Зап. Иванова Л. И., Миронова В. П. в 2000 г. в д. Лахта от Максимова П. Д.

82

Встреча на охоте

A siitä kuulehan yksi muzikka poroja mecässä ecciy. Poroja kun ecciy mecässä, ka tulou hänellä jälkeh toini, naverno, tulou toini jälkeh hänellä. Sanou jotta, nu-ka lähettih nyt yhessä, jotta siun porot ollah vot tuola. Läkkä miun kerällä. Šiitä lähetäh hiihtämäh, se iessä, hän jälkeh, se muzikka, suvantolaini. Hiihetäh, hiihetäh, hän jo vaipuu jälessä, niin hiihetäh suksella, no mitä nyt hän ajattelou. Nyt ei ole tolkkuo. “No missä ne on porot?“ – kysyy. “No ne ollah vielä iessä päin, hiihtäkkä vielä“.

No hän jo vaipuu: “Levähämmä“. “No, emmä lepyä vielä, hiihtäkkä“. Hiihtäy, hiihtäy, hän siitä jo hoksuau, jotta nyt eule tolkkuo. Silloin muzikka se ottau ta harehtuu oikein, muistau, jotta nyt eule sto-to… Nyt harehtuu, silloin tuota katou se häneltä iestä. Se yksin siitä jiäy. Šiitä hän jälkie myöten lähtöy jälelläh, jotta piäsis, mistä läksi. Vot se kun ennen sanottih.

А вот, слышь-ка, искал мужик в лесу оленей. Вот ищет он оленей в лесу, приходит другой следом за ним, наверно. Говорит, что пойдём-ка теперь вместе, потому что твои олени вот там, пойдём со мной. И пошли на лыжах, идут, он уже изнемогает сзади, так идут на лыжах. «Ну что теперь? – думает он, – нет теперь толку». «Ну где олени?» – спрашивает. «Ну, они ещё впереди, поехали дальше». Но он уже изнемогает. «Передохнём!». «Ну, не будем пока отдыхать, поехали!» Идёт, идёт, но мужик уже понял, что нет теперь толку. Тогда мужик приходит в большую ярость, помнит, что-то теперь не так. Он в ярости оглянулся, а тот впереди уже и пропал. Один остался. Потом он по следам пошёл обратно, чтобы выйти, откуда пошёл. Вот как раньше рассказывали.

ФА. 2610/40. Зап. Лавонен Н. А., Онегина Н. Ф. в 1980 г. в д. Софпорог от Кирилловой А. Н.

83

На крестинах у лешего

Se oli Pedrizen kylässä, sielä on Pedrizen kylä, tiijättä moozet, sielä iellä vahnassa oli. Meilä akka, meilä susVoda sano. Sanou, lähtöy verkkoloi laskomaa. Verkkoloi laskomaa lähtöy, sanou, ga ei voi venehtä lykätä. Ei voi venehtä lykätä. “Venehen, sanou, ei, sanou, ni hiessä ota“ – veneh vetty äijän. No muzikka, sanou, levähti, sanou: “Kedä, sanou, mie i vuotin, sanou, kaco“. Da miun, sanou, selgäh otti, sanou, da niin vedi, män’ tiijä kusta vedi, kunne vedi. “Vot meilä, sanou, kuomiksi pidäy, hengi sanou. Sanou, sinne on muzikka jo vietty da buitto on lapsen soanun, ni meilä pidäy kaksi kuomoa: ristitoatto dai se akka pidäy“. Muzikka sanou, sinne on… Sanou, muzikka sanou, peädä lekuttau: “Puutumina myö täh“, – sanou. Ni kui sanou. A sielä vahnassah sanottih: hot midä davaidanee, ni elä ota. Elgee otakkoo, sielä jo povozkat ne ollah. Noh. Sanou: “Elgee otakkoo“. Miuda sanou ku otettih, syötettih, juotettih, siidä kyzytää. Lapset ne rissittii molommilla, sanou, anettii meilä käzii, meilä käzillä lapset, sanou. A sielä ruvettii sanou kuottelemah, teälä: “Kunne se akka sai?“ Noh. Kaksi yödä magazin, kolme yödä magazin. Sanou, kui ei lassettoa, ga et lähe, kunne mänet, ku suoloista poikki kunne kando, sanou. Kuotte-lomah, sanou, teälä ruvettii. Ni lykkäi, sanou. Tuli, siih paikkah toi. Yhen otin, suolavakan, sanou. Kuldaranda, sanou, a kai, sanou, sielä, kuldazet elos, sanou, kai on kuldazet. Ni se suolavakka sanou, on tämänmoine, ni se gi yn’n’ä kuldani. Tämän, sanou, yhen otin sieldä, sanou. Tämä muisselgoa, täd’ä kuomii. Kuomiksi, sanou, kuomindoa. Ni sanou siih, kusta paikasta otti, siih paikkah lykkäi. UdiviiteTno tämä vet on. Kaikkie ved oli vahnassah, sielä sanottii.