Русалкі клічуць

– Не ўцячэш, Марыля, не паспееш, родненькая! Штосьці ўдарыла ў бок так, што яна ледзь не ўпала.

Камень. Побач прасвісцеў яшчэ адзін, і яшчэ, і яшчэ – яны падалі ў пясок, як кроплі дажджу. Адна такая кропля трапіла ў шчаку – апякло, бы агнём.

Боль надаў Марылі моцы: яна ўсё паскаралася, і паскаралася, і паскаралася. Вось і галёканне засталося далёка, і камяні не даляталі, і з’явілася надзея.

Яшчэ крыху – і будзе паварот, а там і вёску бачна. Хаты, якія свецяцца цёплым агнём, жывыя, а тут толькі цемра і мёртвы свет зор. Там бегчы будзе лягчэй, жывой да жывых. Вось толькі паветра не хапае, быццам хтосьці сціснуў грудзі і цягне назад, душыць у абдымках, душыць.

І вось паварот, вялізная хвоя, і жоўтыя вокны далёкай Тонінай хаты. І тут на яе ўпала неба – мокры шэры кавалак, прапахлы рыбай і гніллю. І яна заблыталася ў небе і ўпала.

І адразу ж заскавыталі:

– Злавілі, злавілі!

– Спаймалі Марылю!

Затупалі, зашоргалі па зямлі босыя ногі, хтосьці заскокаў і запляскаў у ладкі.

– Схапілі, схапілі!

А гэта было не неба, а рыбацкая сетка. Марыля ляжала, тварам да зямлі, і адчувала, як тыя яе акружылі, стаяць, разглядаюць. Паднялі спадніцу, зарагаталі.

Тарганулася, каб падняцца, але яе павалілі, прыціснулі каленямі. Пасля за валасы паднялі галаву, нацягнулі на яе мех – ільдзяныя пальцы, драпнулі па шыі кіпцюры. Паспела пабачыць: цёмныя постаці і зусім блізка – белы нетутэйшы твар, чорныя, як гнілая трава, валасы. Ці як водарасці.

– Я ж казала, не ўцячэш. А ты не паверыла. Ну што, сястрычкі, варта павучыць. За здраду.

І зноў пасыпаліся камяні.

Марыля рыўцом падцягнула калені да падбароддзя, каб хоць крыху затуліцца. На губах адчула салёны смак крыві – ён змяшаўся з рыбіным смакам сеткі і прэсным смакам зямлі. Наўкола больш не крычалі яе імя, не енчылі, не смяяліся. Збівалі моўчкі, засяроджана, кідаючы камяні па чарзе. За сваё нядоўгае жыццё яна шмат разоў рыхтавалася да смерці – як і ўсе тут, падчас вайны. Думала пра смерць і тады, калі вайна скончылася, лежачы ў чорнай адзінокай хаце. І нават уяўляла, як памірае. Яна не ведала, як і калі тое адбудзецца, але ведала, што будзе шаптаць. І зашаптала зараз, пакуль хапала моцы:

– Мамачка, мамачка, мамачка.

Боль стаў такім, што немагчыма трываць, – большым за яе, большым за ўвесь гэты свет, – і Марыля правалілася ў забыццё.

Апошняе, што адчула, – моцныя рукі, якія падхапілі яе і паспрабавалі з гэтага забыцця вырваць. Але нічога ў іх не атрымалася.