Salarys

Chvalavannie, jakoje achapiła mianie, kali Snaŭt, zamacavaŭšy elektrody, uziaŭsia za rubilnik, ciapier znikła; praz viejki ja ŭbačyŭ ružovaje sviatło kantrolnych lampačak na čornaj panieli aparata. Vilhotnyja i niepryjemna chałodnyja mietaličnyja elektrody, jakija, niby maniety, ablapili maju hałavu, stali ciaplejšymi. Mnie zdavałasia, što ja — šeraja, nieasvietlenaja arena. Natoŭp niabačnych hledačoŭ amfiteatram akružaŭ pusteču i maŭčannie, u jakim znikła maja iraničnaja paharda da Sartoryusa i da Misii. Napružannie ŭnutranych naziralnikaŭ, jakija imknulisia syhrać impravizavanuju rolu, spadała. „Chery?” — u dumkach, praviarajučy siabie, z nievierahodnym stracham vymaviŭ ja hetaje imia, hatovy adrazu ž adstupić. Ale maja nasciarožanaja slapaja aŭdytoryja nie pratestavała. Niejkaje imhniennie ja byŭ sama piaščota, ščyry smutak, byŭ hatovy da ciarpiennia i biaskoncych achviaraŭ: Chery, biez abrysaŭ, biez formy, biez tvaru, zapoŭniła mianie. I chutka jaje nievyraznaja adčajnaja piaščota sastupiła vobrazu Hize. Baćka salarystyki i salarystaŭ zjaviŭsia ŭ šeraj ciemry ŭ svajoj prafiesarskaj vieličy, ja dumaŭ nie pra hrazievy vybuch, nie pra smurodlivuju biezdań, jakaja prahłynuła jaho załatyja akulary i vypiestavanyja sivyja vusy, ja bačyŭ tolki hraviuru na tytulnaj staroncy manahrafii — husta zaštrychavany fon, na jakim jaho hałava zdavałasia ŭ areole; jaho tvar nie rysami, a vyjavaj dobraprystojnasci, staramodnaj razvažlivasci nahadvaŭ tvar majho baćki, i ŭ rešcie rešt ja navat nie viedaŭ, chto z ich paziraje na mianie. U abodvuch nie było mahiły — u naš čas heta zdarajecca tak časta, što nie vyklikaje asablivaha chvalavannia.

Karcina znikła, i na niejki čas (nie viedaju, na jaki) ja zabyŭsia pra Stancyju, pra ekspierymient, pra Chery, pra čorny Akijan — pra ŭsio; u mianie ŭspychnuła ŭpeŭnienasć, što hetyja dvoje — užo nie isnujučyja, biaskonca maleńkija, jakija zrabilisia tlenam — saŭładali z usim, što vypała na ich dolu… Adkryccio supakoiła mianie, i biezabličny niamy natoŭp vakol šeraj areny, jaki čakaŭ majho paražennia, rastvaryŭsia. U toje ž imhniennie niešta dvojčy pstryknuła — vyklučyli aparaturu. Štučnaje sviatło aslapiła, ja zažmuryŭsia. Sartoryus dapytliva paziraŭ na mianie, stojačy ŭ raniejšaj pastavie; Snaŭt, paviarnuŭšysia da jaho spinaj, mitusiŭsia la aparata, znarok šłepajučy tapačkami, jakija zvalvalisia z noh.

— Jak vy ličycie, doktar Kielvin, ci atrymałasia? — pačuŭsia huhniavy, niepryjemny hołas Sartoryusa.

— Dumaju, što tak, — adkazaŭ ja.

Moj pierakanany, rezki ton na imhniennie zbiŭ važnasć Sartoryusa.

— Dobra, — marmytnuŭ jon i azirnuŭsia, nie viedajučy, čym jašče zaniacca.

Snaŭt padyšoŭ da mianie i pačaŭ zdymać bint.

Ja ŭstaŭ i prajšoŭ pa zale, a tym časam Sartoryus, jaki znik u ciomnym pakoi, viarnuŭsia z prajaŭlenaj i vysušanaj plonkaj. Na dziesiaci mietrach stužki byli vidać dryhotkija zubčastyja linii, padobnyja na biełuju plesniu abo na pavucinku na čornym slizkim cełułoidzie.

Ja byŭ volny, ale isci adsiul nie chaciełasia. Snaŭt i Sartoryus ustavili ŭ aksidnuju hałoŭku madulatara plonku, kaniec jakoj nasupleny i niedavierlivy Sartoryus prahledzieŭ jašče raz, nibyta sprabujučy rasšyfravać sens trapiatkich linij.

Zaraz ekspierymient išoŭ za miežami łabaratoryi. Sartoryus i Snaŭt stajali kožny la svajho pulta i zajmalisia aparaturaj. Słaba zahuli transfarmatary, a zatym tolki ahieńčyki na viertykalnych zašklonych trubkach indykataraŭ pabiehli ŭniz, pakazvajučy, što vialiki tubus renthienaŭskaj ustanoŭki apuskajecca pa stromkaj šachcie i pavinien spynicca ŭ jaje harłavinie. U hety čas ahieńčyki zastyli na sama nižnich dzialenniach škały. Snaŭt pačaŭ pavialičvać napružannie, pakul strełki, a dakładniej, biełyja pałosy, što zamianili ich, nie zrabili pavarot uprava. Liedź čutna huło napružannie, ničoha tut nie adbyvałasia, babiny z plonkaj niabačna krucilisia pad nakryŭkaj, — ličylnik mietražu cichieńka tachkaŭ, nibyta hadzinnik.

Chery pazirała paŭzvierch knihi to na mianie, to na Snaŭta i Sartoryusa. Ja padyšoŭ da jaje. Jana paviarnułasia da mianie. Ekspierymient skončyŭsia, Sartoryus pavoli nabliziŭsia da vialikaj konusapadobnaj hałoŭki aparata.

— Pajšli?.. — adnymi hubami spytałasia Chery.

Ja kiŭnuŭ. Chery ŭstała. Ni z kim nie razvitvajučysia — na moj pohlad heta było niedarečna, — ja prajšoŭ mima Sartoryusa.

Nadziva pryhožy zachad asviatlaŭ iluminatary vierchniaha kalidora. Heta byŭ nie zvykły, zmračnavaty, kryvava-čyrvony zachad — zaraz jon pieralivaŭsia ŭsimi adcienniami ružovaha koleru, pryhłušanaha smuhoj, absypanaha siarebranym pyłam. Zdavałasia, što ciažkaja, lanivaja, ledźvie ruchomaja čarnata biaskoncaj raŭniny Akijana adkazvała na dalikatnaje zziannie bura-fijaletavym miakkim vodbliskam. Tolki ŭ samym zienicie nieba zastavałasia nadziva ryžym.

Ja zatrymaŭsia ŭ nižnim kalidory. Ja bajaŭsia navat padumać, što my znoŭ budziem zniavolenyja ŭ svajoj kabinie, jak u turmie, adzin na adzin z Akijanam.

— Chery, — skazaŭ ja, — viedaješ… ja schadziŭ by ŭ biblijateku… Ty nie suprać?