бармак, исем, йорт, и ек, тəрəзə, кат, и егалды, баскыч, урындык, өстəл, ачкыч, йозак, суыткыч, савыт-саба, сабын, мендəр, тəрəзə, кызыл, утыра, əйтə, кайта, гафу итə, ли, укый, сөйли, ырлый, туктый, пе ер, ярат, сатып ал, бир, яз, кер, килегез, лəгез, исемегез, утырыгыз, кирəк, миа, сиа, əниемə, улыма, кызыа, бабаебызга, əбиемə, ырлыйк, барыйк, əйтик, сөйлик, язабыз, карыйбыз, белəбез, белмим, əйтмим, пе ермим, күрмим, сөйлəмим, язмыйсы, чмисе.
На прощание вам две пословицы:
Дус — акчадан кыйммəт
[дус — акъчадан къыйммəт] —Акча башны ашый
[акъча башны ашый] — букв.Сау булыгыз!
Урок 13
Исходный падеж. Диалоги. Задания.
(УнӨченче дəрес
)— Исəнмесез!
Продолжаем изучение падежей в татарском языке.
Аффиксов исходного падежа довольно много, однако это один и тот же аффикс, но зависящий от последнего звука в слове:
əни-дəн
(əти-дəн
(бабай-дан
(алма-дан
(шəҺəр-дə
н (авыл-дан
(кҮз-дəн
(Аффиксы
аяк-тан
(Җилəк-тəн
(баш-тан
(колак-тан
(тырнак-тан
(Аффиксы
урман-нан
(Үлəн-нəн
(урам-нан
(моң-нан
(борын-нан
(Эти падежные формы выражают значение исходного пункта или место действия:
Мин авылдан килəм
. —Мин университеттан кайтам.
—Чəйнектəн чəй ага.
— Из чайника льется чай.Өйдəн чык!
—Личные местоимения склоняются таким образом:
миннəн бездəн
синнəн сездəн
аннан (аңардан) алардан
Поговорим по-татарски:
1. — Син авылдан килəсеңме?
(— əйе.
2. — Бу китапны университеттан алдыңмы?
(— Юк.
3. — Камил, син əнидəн акча алдыңмы?
— Юк.
4. — Галимə əби, син почтадан хат алдыңмы?
— Юк, улым.
5. — Солтан əфəнде, сез Маргарет ханымнан хат алдыгызмы?
— əйе.
6. — Лəйсəн, син кофтаны кайдан алдың?
(кайдан —— Кибеттəн.
7. — Лəйлə, син бу алманы каян алдың?
(каян —— Базардан.
8. — Рəшит, син Өйдəнме?
— Юк, эштəн
(9. — РӨстəм, син эштəнме?
— Юк, Өйдəн.
10. — Суфия апа, сездəн сорарга мӨмкинме?
— əйе.
11. — МӨнир əфəнде, сездəн шалтыратырга ярыймы?
(— Ярый.
Вот мы и завершили тему «Падежное склонение в татарском языке». Еще раз напомню вам, что последовательность аффиксов, присоединяемых к именам существительным, такова: первыми присоединяются аффиксы множественности, затем — принадлежности, затем — падежа, затем — вопросительные аффиксы.
Например:
урам
(урам-нар
(урам-нар-ыбыз
(урам-нар-ыбыз-га
(урам-нар-ыбыз-га-мы?
(авыл
(авыл-лар
(авыл-лар-ыгыз
(авыл-лар-ыгыз-да
(авыл-лар-ыгыз-да-мы?
(икмəк
(икмəк-лəр
(