икмəк-лəр-ем
(икмəк-лəр-ем-не
(икмəк-лəр-ем-не-ме?
(В словах
əни-ем-нəр-не
(баба-ем-нар-га
(əти-ең-нəр-дəн
(Исключение: кызларыма
, улларыннан.Галия… əтисе архитектор.
Без театр… барабыз.
Сез… Тимур белми.
Алар… хат
(Син Камил… белəсеңме?
Бу хат… Тəзкирə… бир əле.
Казан… 1 млн 100 мең кеше бар.
МəскəҮ… Франкфурт… самолет бар.
Казан… туристлар кҮп.
Бу акча… Сания апа… бир.
əбиең… телеграмма бар.
Бабаең… без белəбез.
Кызларыгыз… Мансур яхшы белə.
Балаларыбыз… телеграмма бар.
əниебез… без яратабыз
(а) Ул кайда яши?
—
—
—
—
б) Ул кайда эшли?
—
—
—
—
в) Ул кайда укый?
—
—
—
—
г) Ул нəрсə укый?
—
—
—
—
д) Ул кайдан кайта?
—
—
—
—
е) Ул кая бара?
—
—
—
—
ж) Ул кемне белə?
—
—
—
—
з) Бу кемнең китабы?
—
—
—
—
Сау булыгыз!
Урок 14
Прилагательные. Диалоги. Степени прилагательных (сравнительная, превосходная). Диалоги.
(УндҮртенче дəрес
)Вспомним цвета:
кызыл
[къызыл] —ак
[акъ] —коңгырт
[къоң„орт] —кара
[къара] —яшел
[йəшел] —сары
[сары] —соры
[соро] —ал
[ал] —алсу
[алсу] —зəңгəр
—зəңгəрсу
—кҮк
—шəмəхə
—Поговорим по-татарски:
1. — Бу алма яшелме?
— Юк, кызыл.
2. — Бу алма кызылмы?
— əйе.
3. — Бу алма сарымы?
— əйе, сары.
4. — Бу алма кызылмы?
— Юк, бу алма кызыл тҮгел.
5. — Бу алма яшелме?
— əйе, бу алма яшел.
6. — Костюмың нинди?
— Соры.
7. — Пальтоң нинди?
— Кара.
8. — Катяның джемперы нинди?
— Зəңгəрсу.
9. — АйгӨлнең сарафаны нинди?
— Шəмəхə.
К этим прилагательным, выражающим цвета, добавим еще и другие широкоупотребительные:
матур
—олы
—Җылы
—салкын
—кыска
—озын
—караңгы
—якты
—акыллы
—ҖҮлəр
—тəмсез
—тəмле
—əче
—кайнар
—баллы
—ачы
—биек
—тəбəнəк
—киң
—тар
—Качественные прилагательные имеют степени сравнения, наиболее распространенные из которых сравнительная и превосходная степени.
Сравнительная степень образуется добавлением к прилагательным аффиксов
кызыл-рак
(яшел-рəк
(акыллы-рак
(баллы-рак
(ҖҮлəр-рəк
(салкын-рак
(Например:
Бу алма зур, бусы (это) — зуррак
Бу алма сары, бусы — сарырак.
Бу Җилəк кызыл, бусы — кызылрак.
Бу кофта матур, бусы — матуррак.
Бу шарф яшел, бусы — яшелрəк.
Бу Җилəк тəмле, бусы — тəмлерəк.
Бу икмəк зур, бусы — зуррак.
Бу чəй кайнар, бусы — кайнаррак.
Поговорим по-татарски.
1. — Чəй тəмлеме?
— Тəмле.
— Лимон кирəкме?
— Кирəк. Рəхмəт.
2. — Алма кызылмы?
— Кызыл.
— Кирəкме?
— Бир.
— Мə.
— Рəхмəт.
3. — Кофта матурмы, Сания?
— Матур.
— Кемнеке?
— əнинеке.
4. — ГӨлфия, чəй кайнармы?
— Кайнар тҮгел.
— Җылымы?
— Җылы.
— ə миңа кайнар чəй кирəк.
— Ярар.