Шежірем сыр шертсе

Ал уатар жайлы онда былай делінген: "Уа– Орта жз рамына кіретін тайпа. Шежіре бойынша: Шоа, Сарман, Байназар, Сарыбаыш, Сіргелі, Еренші, лімбет, Бидалы, Жансары, Баржасы, Шйкз руларына блінеді. Мны соы тртеуін Ергенекті У. деп те атайды. аза гімелері мен шежіре деректерінде У. аталарыны бірі ретінде йгілі Ерккше батыр мен оны лы Ер осай батырды аттары аталан. …аза арасына ке тараан аыз бойынша У. Керей тайпасымен туыстас. У-ты ары атасыны анасы ері Жаубасар лген со бір жылдан кейін мегерлік дет бойынша оны аасы Ойшыбайа (Керейді кесі) тиеді. Сондытан да У. Керейді інісі болып есептеледі. Керей мен У-ты аталастыыны таы бір айаы, оларды рулы табасыны састыы, яни "Ашамай таба"(x) екеуіне де орта. У-ты алашы ата мекені азастанны солт. шыысы мен Монолияны батысы болса керек. аза жеріне жоарларды баса-кктеп еніп, ала жылжуыны салдарынан У-тар зіні ата мекенінен ыысып, солт. Тобыл жне й -деріне, батыста Торай лкесіне, ал от. Арал теізіні жаалаулары мен Сыр бойына да жетті. …20 -ды басында Кіші жздегі У-ты аздаан тобы Торай обл-ны Атбе жне Ырыз у-дерінде бытырап оныс тепті. …раны–Жаубасар, Барма, табасы–Пx (босаа, ашамай) (Бл да сонда. Алматы. 1977 ж. 11 т. Уа. 271–272 б.б.).

7 блім

ЖЗГЕ КІРМЕЙТІН РУЛАР ХАЫНДА

Ауыз-екі тілімізде алы жртшылы жзге кірмейтін рулара аза халыны арасына ислам дінін насихаттап, енгізуді кздеп келіп, алып ойан араб миссионерлері рпатарын, ежелден халымызды хандары сайланып келген Шыысханнан тарайтын слтандар улетін – трелерді, сосын соларды тірегіндегі ызмет етуші тлегіттер тобын жатызып келді. Мселен, белгілі шежіре зерттеушісі Сайдаожа Жсіплы "Жзге кірмейтін аза рулары" деген ебегінде ожалар жнінде тмендегідей мліметтер береді: «ожа тайпасы ш жзге кірмейтін тайпалар ішіндегі ірі топтарыны бірі. Бл тайпа ртрлі рама рулардан ралан. ожа деген сз араб тілінен аударанда «аартушы» деген маынаны білдіреді. Ал парсылар билеуші мірлерді ожа деп атаан. Сондай-а оыан оымыстыларды жергілікті халы ожа деп рметтеген.Ол оымысты–аартушыларды арасында жергілікті тайпалардан шыандар да болан» ("Ана тілі" газеті. 5 б. 15 суір, 2005 ж.). Осылай дей келе ожаларды ішіндегі аа буына кезінде пайамбарымызды сахабасы, кейін екінші халиф болан йгілі Омар бин Хаттаб, белгілі дін уаыздаушылары Шайхы Бзыры, оны лы хазірет Аиуб мин, оны жолын стаушы лы Гирамад зиз шыан Саид тобын жатызады.      Гирамад зиз VIII асырды ортасында араб скерімен Тркістан жеріне келгені белгілі. Бл дін шін болан мздай аруланан араб пен арарымдай аптаан сары шерік киген ытай скерлеріні арасында 751 жылы болан йгілі Атлах шайасыны арсаы болуы да ажап емес. Жрта з еріктерімен де, кшпен де ислам дінін енгізе алмаан арабтар, кейін з нтижесін берген тсілмен, мешіт, медреселер салып, ислам дінін аырын, асыпай уаыздай бастайды.

Сайдаожа Жсіплы мааласынан рі арай: «Сол бір дін уаыздаушы Гирамад зизді рпатары Баба Туклас пен Ыса Баб азіргі аза халыны арасында мір срген адамдар. …Ысаты мешіт-саанасы Баба Ата аласында лі сатаулы тр. Оны рпатары Арыстан Баб пен ожа Ахмет Яссауи де тариха белгілі адамдар. Саид тобына азіргі ожа рулары Сеид, ожа, Аожа, Диуана ожа, ылышты ожа, ыры садатар кіреді»,– деген шежіре жолдарын тауып оуа да болады. Мнда сонымен атар ожаларды пайамбар улеті болып саналатын орасан тобы, трелермен аны араласан Басайыс тобы, Жсіп ожа, Трікпен ожалар жайлы малматтар беріледі.