Шежірем сыр шертсе

Ал оыраттара келер болса, ол–аарымен трткл дниені тітіреткен, жер-жаанны жартысын жаулап алушы йгілі Шыысханны анасы Аяулым мен йелі Брте дниеге келген, сондай-а аты кне иссалардан ертеден-а елге белгілі ататы Алпамыс батыр тарайтын кне ру. аза Совет энциклопедиясында: "оырат–Орта жз рамындаы тайпа. аза шежіресі бойынша, Ктенші, Кктілы деген екі бірлестікке блінеді. Ктеншіден Саыл, Сйімбай, Сттібай, Аошар, Амантай, Жаманбай; Кктілынан Байлар, Жандар, Оразкелді, арасира, Тоболат, лшыаш, Али рулары тарайды. …. азастан мен Орта Азия жеріндегі тркі тілдес жергілікті тайпалармен араласып, аза, збек, араалпа, ырыз халытарыны рамына еніп, сіісіп кетті. . тайпасыны орта табасы– "босаа таба", раны–"Алатау", "Мкамал",– деп жазылан (Алматы. 1975 ж. 6 т. оырат. 601 б.).

Ал керей мен найман жрты аты жоарыда аталан лы жорышыдан кп брын алыптасан, оан баынбаймыз деп онымен сан рет соысып, лкен арсылы крсеткен жауынгер, ркениетті мемлекеттерді бірі.

аза Совет энциклопедиясында:"Найман–аза халыны рамындаы ірі тайпаларды бірі. …Н-дар 12 -да Ертіс пен Орхон -деріні аралыын оныс еткен тркі тайпаларынан саяси мемл. бірлестік рды. Н. лысы Шы. азастан мен Бат. Монолстан алып жатан Алтай мен Хинган таулы лкесіне орналасты. …Шежіре деректеріне араанда, аза халыны рамындаы Н-нан Терістабалы (кейде Елата), Сарыжомарт (Ергенекті Найман), Тлегетай деген ш лкен рулар бірлестігі тарайды. Терістабалыдан: Ммбет, Рысл. …Сарыжомарттан: Балталы, Бааналы, Ккжарлы, Бура, аратай. Тлегетайдан: аракерей, Мрын, Тртуыл (кейбір мліметтерде), Матай, Аталы (кейбір деректерде Кенже), Садыр. …Ал Н-ны орта табасы– (баан), соы раны–аптаай",-делінген (Алматы. 1976 ж. 8 т., Найман. 261–262 б.б.).

Бл тізімді біз білгенімізше толытырар болса, Мрыннан–Байыс, одан–Жанболат, одан–Даулет, одан–жіл. Осы жілдан тарайтын кейінгі рпатар: Айдар, одан–Кшіген, одан– Трдыбек, одан–Штіке, одан–убкір, одан–арааз, одан– мірзада. аракерейден тарайтын рпатар ішінде йгілі абанбай батырды інісі Байжігіттен–айы, одан тарайтын рпатардан бізге млімі–Тсіпжан, одан–Раымбай, одан–Жмабек, одан–Есдулет, анат, Санаттар. 17–18 асырларда жоар басыншыларына арсы кресте аттары шыан абанбай, аптаай, Брібай батырлар мен атаы ш жзге млім болан Атайла би, Сабырбай, уанды, ататы Сара аындар осы найман руынан шыан.

Ал керей руына келер болса: "Керей–орта жз рамындаы негізгі тайпаларды бірі. Шежре деректеріне араанда, ол Аба К. (.Аба Керей) жне Ашамайлы К. (.Ашамайлы Керей)      деп аталатын екі лкен тарматан трады. …Кне тарихты зерттеушілер К-лерді ертедегі керейттерді (. Керейт) рпаы деп санайды. …Рашид ад-Дин, білазы Баадрхан, Х.Ховорс, С.Аманжолов т.б. оны ежелгі трік тайпаларынан таратады.

Тарихи жазба деректемелерде К-лер б.з-ды 9 -ынан белгілі. …К-лер ол кезде Онон, Керулен, Селенгі жне Аргун зендеріні бойын мекендеп, жеке мемл. ран. Мдениеті жоары болып, кне тркі жазбаларын пайдаланан…

К-лер лан байта территорияа тарап, біратар тркі тілдес халытара сіісіп кетті. Олар–збек халыны Кенегес тайпасындаы Абалы жне Ашамайлы, араалпа халыны оырат арасындаы Ашамайлы рулары. Аба-Керей руы тубаларды, ырым татарлары мен башрттарды рамында да кездеседі. К-лерді дені аза жерінде алып, Орта жзді Керей тайпасын рады. Найман тайпасыны аракерей руы, Кіші жзді Тлеу руындаы Керейт атасы–ежелгі К. тайпасыны рпаы. К-лерді раны–Ошыбай, Ашамай, табасы–x",– деп баяндалады (Бл да сонда. Алматы, 1974 ж. Керей. 5 т. 390 б.). келі-балалы, ерен ебектері шін Социалисті Ебек Ері атанан абаш озыбаев пен лдары, шежіремізде ебектерінен зінді келтіріп, сілтемелер жасаан, президент кеесіні белді мшесі болан, тарихшы, академик алым Манаш пен азастан журналистер Академиясыны кні бгінге дейінгі траасы, тарихшы, алым, жазушы, журналист Саымбай абашлдары осы керей жртынан.