Сочинения. Том 5

2. ῞Ινα δὲ τοῖς ὑπ’ ἐκείνου λεγοµένοις <καὶ τοῖς> ὑπ’ ἐµοῦ δὲ µέλλουσι πρὸς αὐτὰ ῥηθῆναι ῥᾷον ἀκολουθήσωσιν οἱ δικάσοντες ἡµῖν, ἀναγκαῖον ἔσται µοι βραχέα προειπεῖν. ὅτι µέν ἐστι θερµὸν ἐν ἡµῖν, ἐναργῶς ἅπασι φαίνεται, πότερον δ’ ἐκ κινήσεως τοῦτο τῆς κατὰ τὴν καρδίαν καὶ τὰς ἀρτηρίας ἔχει τὴν γένεσιν ἤ, καθάπερ αὐτὸ τὸ κινεῖσθαι τῇ καρδίᾳ σύµφυτον ὑπάρχει, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ ἡ θερµασία, διαπεφώνηται τοῖς ἰατροῖς. ἀλλ’ ὅστις γε βούλεται µαθεῖν ἐπιστηµονικῶς ἀρχὰς τοῖς ζῴοις ἅπασι γενέσεως εἶναι τὸ θερµὸν καὶ τὸ ψυχρὸν καὶ τὸ ξηρὸν καὶ τὸ ὑγρόν, ἓν ἔχει βιβλίον ὑπ’ ἐµοῦ γεγραµµένον, ἐν ᾧ τὴν ῾Ιπποκράτους γνώµην ἐξηγοῦµαί τε ἅµα καὶ ἀποδεικνύω. τοῦτο µὲν δὴ τὸ βιβλίον ἐπιγέγραπται Περὶ τῶν καθ’ ῾Ιπποκράτην στοιχείων. ἕτερα δὲ ἐφεξῆς ἐστιν αὐτοῦ τὰ Περὶ κράσεων, ἐν οἷς δείκνυµι, τίνα µὲν τῶν σωµάτων πλείονα µοῖραν ἐν ἑαυτοῖς ἔχει τοῦ θερµοῦ στοιχείου, τίνα δ’ ἐλάττονα, καὶ ὡς διὰ τοῦτ’ αὐτὸ τὰ µὲν θερµότερα φύσει, τὰ δὲ ψυχρότερα γέγονεν. ἅπασι γὰρ ἡµῖν ὑπάρχει τὸ θερµὸν στοιχεῖον ἔµφυτον ἐκ τῆς πρώτης ἀρχῆς, ἣν ἐκ σπέρµατός τε καὶ καταµηνίου κεκτήµεθα. διαφέροµεν δ’ ἀλλήλων ἐν τῷ µᾶλλόν τε καὶ ἧττον εἶναι θερµοί· ἀλλ’ εἰσί γέ τινες ὅροι τούτου τοῦ πλάτους, ὧν ἐπέκεινα τῆς κράσεως ἐξικοµένης ἤτοι νοσεῖν ἡµῖν ἀναγκαῖόν ἐστιν ἢ διαφθείρεσθαι. καὶ γὰρ ἐπὶ πλέον ψυχθέντες ἐν νοσήµατι ψυχρῷ καθιστάµεθα καὶ θερµανθέντες ἔξω τοῦ κατὰ τὴν ὑγείαν πλάτους εἰς πυρετὸν ἀγόµεθα. καὶ τοίνυν καὶ τῶν πυρετῶν αὐτῶν ἔνιοι µὲν ἀκριβῶς εἰσι ξηροί, καθάπερ οἱ ἀκριβῶς ἑκτικοί, τινὲς δὲ ἐσχάτως ὑγροί, καθάπερ οἱ τυφώδεις ἢ <οἱ> ἑλώδεις ὀνοµαζόµενοι. εἰ δ’ οὐ χαίρει <τις> τοῖς οὕτω καλουµένοις ἢ κατ’ ἄλλου πράγµατος ἐπιφέρειν εἴθισται τὰς εἰρηµένας προσηγορίας, ἐν τῷδε τῷ λόγῳ διηγήσοµαι τοὺς ὑγροὺς πυρετοὺς ὁποίους εἶναί φηµι· <δι’ ὧν> ἱδροῦσιν οἱ κάµνοντες ἀπὸ <τῆς> πρώτης ἡµέρας ἐν [δ’] αὐτοῖς <τοῖς> ἱδρῶσιν ἢ µετρίως ἢ οὐδὲν ὀνινάµενοι, τούτους ὑγροὺς ἐγὼ τοὺς πυρετοὺς ὀνοµάζω, ξηροὺς δὲ ἔµπαλιν ἐκείνους καλῶ τῶν πυρετῶν, οἷς δίψα σφοδρὰ καὶ γλῶττα ξηρὰ καὶ δέρµα σκληρὸν οἷόνπερ βύρσα καὶ πολὺς αὐχµὸς ἐν ἅπαντι τῷ σώµατι. καὶ µὴν καὶ ἕτεροί τινές εἰσι πυρετοὶ τὴν διαπνοὴν ὅλου τοῦ σώµατος ἔχοντες ἀνιαρὰν τοῖς ἁπτοµένοις, ὡς νύττεσθαί τε καὶ δάκνεσθαι δοκεῖν, διχῶς καὶ τούτου γιγνοµένου, ποτὲ µὲν ἀερώδους ξηροῦ τοῦ προσπίπτοντος ἡµῖν, ἔστι δ’ ὅτε ὑγροῦ πως φαινοµένου, καθάπερ ἀτµοῦ τινος. τοιαύταις ἰδέαις ἀλλήλων διαφέρουσι καὶ τῶν ὑγιαινόντων αὐτῶν αἱ κράσεις, ἃς δὴ καὶ δυσκράτους εἶναί φαµεν ἐπανορθούµεθά τε καθ’ ὅσον οἷόν τε τὴν φυσικὴν δυσκρασίαν αὐτῶν. ἔστι γὰρ καὶ τοῦτο µόριον οὐ σµικρὸν τῆς ὑγιεινῆς τέχνης. ὅσα δὲ εὔκρατα φύσει τῶν σωµάτων ἐστίν, οὐδὲν τοιοῦτον ἁπτοµένοις ἐµφαίνει. σύµµετρα γὰρ ἀκριβῶς ἐστιν, ὡς µήτ’ ἐνδεῖν αὐτοῖς τὸ θερµόν, οἷα γέρουσιν ἢ τοῖς ἐψυγµένοις, µήθ’ ὑπερβάλλειν, ὡς τοῖς ἀµετρότερον πονήσασιν ἢ διατρίψασιν ἐπὶ πλέον ἐν ἡλίῳ θερινῷ. πολὺ δὲ δὴ µᾶλλον οὐδὲ τὸ δάκνον ἢ ἀνιαρὸν ἡ τούτων ἔχει θερµασία.