Тарэадоры з Васюкоўкі

Мне абавязкова хацелася як мага больш дапамагчы сябру. Кукуруза не стаў пярэчыць. Я адразу ж выцягнуў з кішэні сцізорык з драўлянаю ручкаю і кінуўся да вербалозу. Я вельмі любіў стругаць, рэзаць што-небудзь сваім складанчыкам, заўсёды насіў яго з сабою ў кішэні, і ад гэтага ручка так наглянцавалася і адпаліравалася, што блішчала, як лакавая. Ажно свяцілася.

Кукуруза пакорліва дапамагаў мне, без пярэчанняў прызнаючы мяне ў гэтай справе галоўным. Ён насіў лазу, расчысціў месца, зрабіў каркас. Неўзабаве пад старою вярбой ужо стаяў новенькі будан, моцны-моцны (ніякія навальніцы не страшныя) і такі ўтульны, што ажно мне самому адразу ж захацелася пажыць у ім. Я быў вельмі задаволены сваёю работай.

— Усе дваццаць гадоў прастаіць — гарантыя! — упэўнена сказаў я.

Толькі цяпер мы ўспомнілі, што дзед ужо, напэўна, вярнуўся з крамы, і заспяшаліся назад. Ускочылі ў човен...

Нарэшце — наш бераг. І нарэшце мы ўжо бяжым дахаты. Дабегшы, з радасцю ўбачылі, што дзеда яшчэ няма. Кукуруза не памыліўся: «хвілінка» дзеда Варавы ўмела расцягвацца на некалькі гадзін.

— Ну што? Дзеда няма, можна сабраць усё неабходнае, — сказаў Кукуруза. — Сёння ўсё падрыхтуем, перанясём у човен, а заўтра...

— Значыць, вырашыў ужо заўтра? — запытаў я.

— А як жа... Ты што! Гэта ж маці ўжо вось-вось прыедзе.

Кукуруза хадзіў па хаце, задумліва паціраючы падбародак рукою, і прымерваўся, што ж браць з сабой.

— Перш за ўсё лыжку, — ён узяў у буфеце шчарбатую драўляную лыжку і засунуў яе за апаяску. — Соль абавязкова. Без солі прападу. — Адсыпаў сабе палову пачка. — Хлеб! — з сумам глянуў на чэрствы акраец, які ляжаў на стале. — Мала...

— Я табе прынясу. У нас ёсць, — супакоіў я яго.

— Гарбата? — ён пакруціў у руках пачак з чаем. — Абыдзецца. Бо тады і імбрык патрэбны. А ў нас адзін.

— Ліхтарык не забудзь. Спатрэбіцца, — напомніў я.

— Ліхтарык абавязкова. Без ліхтарыка нельга.

Ён прайшоўся па хаце, узяў у рукі сякеру, якая стаяла ў парожку.

— Сякеру. Нават дзве добра было б. У Рабінзона было ажно дванаццаць сякер.

— Ён што, жангліраваў імі, ці як? — здзівіўся я. — Навошта яму столькі? Дзіўнаваты нейкі твой Рабінзон, вось што!

— Ты вельмі разумны! — раззлаваўся Кукуруза. — Маўчы! Ты ніколі на бязлюдным востраве не жыў — і маўчы!

У гэты час дзверы расчыніліся, і на парозе з'явіўся дзед.

Убачыўшы яго, Кукуруза так і скамянеў з сякераю ў руках.

— Ав-ва! — спакойна сказаў дзед. — Мэблю секчы думаеш? Ану, пастаў сякеру на месца! Двоечнік!

— Ды я нічога, — замармытаў Кукуруза. — Я... я... хацеў паказаць яму, якая ў нас сякера добрая... З махам... ён кажа, што ў іх лепшая... Ага, у нас лепшая, так?!

Дзед нічога не адказаў, і мы шмыгнулі з хаты.

— Ху! Ледзь не засыпаліся! — ужо за клуняю адсопся Кукуруза. — І як гэта мы не пачулі, што ён ідзе!

Гэта сапраўды было дзіўна. Гэта значыць, што мы вельмі захапіліся. Бо дзедавы крокі чутныя здалёку.

Дзед ходзіць, як на лыжах, не падымаючы ногі ад зямлі: чаг-чаг, чаг-чаг.

Здаецца, ледзь ногі перастаўляе, вось-вось упадзе. А паглядзелі б вы на яго на паляванні. За зайцам па чарнатропе дзед можа пратэпаць кіламетраў так пяцьдзесят — і хоць бы што.

Сядзім мы за клуняю і абмяркоўваем, як лепш перацягнуць усё неабходнае ў човен. Гэта ж трэба ўзяць і хлеб, і крупы, і сала трохі. А яшчэ не забыць пра бярданку. Бо як з'явяцца на тым бязлюдным востраве дзікія звяры, то... Ой-ой-ой! Аднак жа не лішне яшчэ падумаць і аб тым, а што давядзецца апрануць. Летам яшчэ нічога. А восенню? А зімою?! Адным словам, многа чаго назбіралася. Але як усё гэта трапіць у човен? Нарэшце дамовіліся. Кукуруза паціху вынесе з хаты і схавае за клуняю. Ужо няхай толькі сцямнее, то я (каб Кукуруза быў у дзеда на вачах і не выклікаў падазрэння) спакойненька перанясу ўсё ў човен.

А заўтра...

РАЗДЗЕЛ XIII. Рабінзон Кукуруза высаджваецца на бязлюдны востраў

Раніца наступнага дня. Сонечная, звонкая, галасістая: пеўні спяваюць, гусі гагочуць, каровы мукаюць. Я прытаіўся каля плота і назіраю, што робіцца на падворку майго сябра.

Падрыхтоўчыя работы ўжо закончаны. Усе набыткі Рабінзона Кукурузы ўжо ў чоўне: і бярданка, і вудачка, і ліхтарык, і лыжка, і канькі (на зіму), і сякера (на жаль, адна, ды і тая старая), і шмат чаго іншага. Чарвякоў поўненькая ржавая банка з-пад бычкоў у тамаце (я слова «бычкі» закрэсліў і напісаў алоўкам «чарвякі», атрымалася «чарвякі ў тамаце»). І харчу цэлая торба. І нават дзве таблеткі пірамідону (на выпадак хваробы). Адным словам, усё ў парадку.

Цяпер засталося галоўнае — адпрасіцца ў дзеда.

Дзед сядзіць на калодзе. Кукуруза ходзіць каля яго і канючыць:

— Дзеду!

— Га?

— Дык я пайду да цёткі Ганны ў Пяскі.

— Адчапіся.

— Дзеду!

— Га?

— Дык я пайду.

— Адчапіся, табе сказана. Ідзі ўрокі вучы. Двоечнік.

Памаўчалі трошкі. Потым зноў:

— Дзеду!

— Га?

— Мне з вамі сумна.

— Мне што, на галаву стаць, каб развесяліць цябе?

— Я да цёткі Ганны пайду. Там жа Ярынка. Я яе колькі ўжо не бачыў.

— Калі яна дома, дык ты толькі б'ешся з ёй, а тут, бач, засумаваў...

— Я вам і самасад прынясу. Вы ж ведаеце, які ў цёткі Ганны самасад.