Тарэадоры з Васюкоўкі

Ох, як цёмна, якія карчы. Нічога не відна. Раптам там, дзе быў незнаёмы, нешта шубоўснула ў ваду. Сэрца ў мяне спынілася. Што гэта?.. Што? Ой! А што, калі гэта... ён ужо ўтапіў майго сябра?! Халодны пот абсыпаў мой лоб. Мінула хвіліна, другая. Я стаяў у абсалютнай цемры, выцягнуўшы ўперад рукі, і не мог паварушыцца. І раптам... раптам на мае рукі нехта наткнуўся. Вялізны, як мядзведзь. Рукі мае міжволі канвульсіўна сціснуліся, учапіліся ў яго грудзі, адпіхваючы. У наступны момант я адчуў страшны ўдар па нагах і паляцеў на зямлю. Але чамусьці не назад, а наперад, на яго. Мабыць, ён падбіў мяне і кінуў на сябе. Я войкнуў і шалёна пачаў малаціць рукамі і нагамі, вырываючыся. Драпнуў па нечым мяккім, здаецца, па абліччы, штосілы рвануўся, скочыў на ногі і кінуўся наўцёкі. Я імчаўся цераз карчы, ламаючы галіны, спатыкаючыся і налятаючы на дрэвы. Але я не адчуваў болю ні ад драпін, ні ад удараў. З разгону ўскочыў я ў човен і, схапіўшы вясло, штосілы пачаў грэбці ад берага. Я ніколі не веславаў так шалёна, човен ляцеў, як ракета. Увесь час я ў паніцы азіраўся — ці не гоніцца ён за мной. Не! Пагоні не было. Апамятаўся я толькі тады, калі прыстаў да берага каля сяла. Я ўвесь час трымцеў ад напружання, стомы, перапалоху. Але, нягледзячы на стомленасць, па вёсцы я таксама не ішоў, а бег амаль што ўвесь час — у поўнай бяспецы я мог адчуць сябе толькі ў сваім двары. Мокры канец коўдры (намачыўся ўсё ж такі) ляпаў мяне па спіне, нібыта падганяў. Як палена, упаў я ў сена каля паветкі і доўга ляжаў зусім нерухома — аддыхваўся. У галаве, нібыта ў сапсаваным тэлевізары, мільгалі адрывістыя кадры толькі што перажытага. Што ж здарылася? Хто гэта быў? Няўжо Кукуруза загінуў? Што рабіць? Можа, пабудзіць бацьку, усё расказаць, сабраць людзей і — туды... А калі Кукуруза не загінуў? Я ж не ўпэўнены ў гэтым. Тады яго таямніца раскрыецца і атрымаецца, што я здраднік. О не! Здрадзіць сябру — гэта жахліва. Я ніколі не пайду на здраду. Усё, што хочаце, толькі не гэта. Што ж рабіць? Што рабіць? Доўга я мучыўся гэтым пытаннем, але так нічога і не змог прыдумаць. Нарэшце стома і сон перамаглі, і я заснуў.

Начная прыгода была настолькі невераемнай, што калі я раніцай прачнуўся, то нават падумаў спачатку, ці не прыснілася мне гэта.

Ды вось да мяне падышла маці, нахілілася:

— Ну, як спалася на вуліцы, сынок? О, чаму гэта коўдра мокрая? Хіба ноччу быў дождж? Ці, можа... — маці ўсміхнулася.

Я густа пачырванеў.

— Ды што ўжо... гэта... гэта... я... вады захацелася, кружку сюды ўзяў і разліў выпадкова.

Добра, што маці спяшалася даіць карову і не пачала распытваць.

Начная прыгода ўспомнілася мне з усімі падрабязнасцямі. Але цяпер яна не здавалася мне такой жахлівай, як ноччу. Можа, таму, што раніца была сонечнай і вясёлай, а, як вы ведаеце, усе начныя страхі раніцай перайначваюцца. Ноччу ўсё здаецца яшчэ страшнейшым ад таго, што цёмна і ціха і людзі спяць. А раніцай свеціць сонца, шчабечуць птушкі, бразгаюць вёдрамі жанкі каля калодзежа і навокал людзі. Я быў бадзёры і энергічны. На востраў! Неадкладна трэба на востраў. Даведацца, як жа там сябар — ці жывы...

Хуценька памыўшыся, я пабег у хлеў. Маці яшчэ даіла. Цялё таксама лезла да каровы. Маці адганяла яго: «Пайшло! Пайшло!»

— Мама! — паклікаў я. — Дайце малака хутчэй, калі ласка, бо я бягу.

— Куды гэта ты? Зараз снедаць будзем.

— Ды потым. Я не хачу. Я малака толькі. Я з хлопцамі дамовіўся на рыбу.

— Хоць хлеба вазьмі.

Выпіў я шклянку малака, схапіў вялікі акраец хлеба — за пазуху — і на вуліцу з усіх ног. За вароты выбег і з разгону проста на дзеда Вараву наскочыў — не заўважыў. Аж пахітнуўся ён.

— Цьфу на цябе! — буркнуў сярдзіта. — Бач, разагнаўся, як голы ў лазню!

— Прабачце! Добрай раніцы, дзеду!

— Здароў! Куды гэта цябе нясе? Як, не раўнуючы, сабакі гоняцца ўслед. Людзей з ног збіваеш.

— Ды я на рэчку, на рыбалку з хлопцамі дамовіўся.

— Праспаў, гультай? — ужо спачувальна і дакорліва запытаў дзед: сам жа рыбак — разумее.

— Ага! Дык я пабягу. Прабачайце! — А сам думаю: «Эх, не ведаеце вы, нічога не ведаеце, куды я спяшаюся. Калі б зналі, не тое б заспявалі...»

РАЗДЗЕЛ XVI. «Сягоння ноччу...» Таямніца вось-вось раскрыецца

З трапяткім сэрцам даплываў я да вострава. І чым бліжэй падплываў, тым больш трапятала маё сэрца: жывы ці нежывы, жывы ці нежывы...

І раптам радасць шалёным крыкам вырвалася з маіх грудзей:

— Ого-го-го!

Я ўбачыў яго. Жывенечкі і цэленькі стаяў мой дружа Кукуруза на беразе, вытыркнуўшы з карчоў галаву, і радасна ўсміхаўся мне. Толькі нос у яго быў аблуплены і на правай шчацэ наўскасяк ружавела свежая драпіна. Але што гэта значыць для такога геройскага хлопца, як Кукуруза? Так сабе!

Калі я прыстаў да берага, мне хацелася кінуцца і абняць яго ад радасці, але я стрымаўся. Я толькі штурхнуў яго ў плячо і запытаў:

— Ну як? Як ты тут?

— Нічога, — ляснуў ён мяне па жываце і адразу дадаў, узяўшыся рукою за шчаку і хітаючы галавой:

— Тут такое было-о-о...

— Што?! — запытаў я, нібыта нічога не падазраваў.