Тлумачальны слоўнік па інфарматыцы

Машынны (выканáўчы) цыкл (machine cycle) — час, неабходны для выбаркі і выканання адной машыннай каманды.

Машынны код (machine code) — код для прадстаўлення камандаў у наборы камандаў. Двайковы код для кадавання машынных камандаў па правілах, прадугледжаных у гэтым тыпе кампутараў.

Мега (mega) — прэфікс, азначае 1 міліён (106 ). У двайковай сістэме злічэння мега мае іншае значэнне: 1 048 576 — ступеня двойкі ( 220 ), г.зн. самая блізкая яе ступеня да аднаго мільёна.

Мегабáйт (megabyte) — 1міліён байт, а на самай справе 1 048 576 байт ( 220 ). За Кілабайт прымаецца 1024 байт (210 ).

Мегацыкл (megacycle, mc) — 1 міліён цыклаў за секунду.

Межавыя ўмóвы (boundary condition) — ліміты для канкрэтных дзеянняў. Напрыклад, калі ў цыкле лічыльнік павінны лічыць ад 1 да 100, то 1 і 100 з’яўляюцца ўмовамі для гэтага цыклу.

Міжблóчны прабéл (block gap, interblock gap) — прамежак на магнітнай стужцы — фізічны абсяг даўжынёй у міліметры, якая раздзяляе блокі звестак альбо фізічныя запісы. На дысках — гэта нявыкарыстаная прастора паміж адфарматаванымі сектарамі.

Мігáнне (blink) — змяняць яркасць; прымяняецца для выдзялення фраз, слоў, знакаў, якія выводзяцца на экран.

Мембрáнная клавіятýра (membrane keyboard) — цэльная пластмасавая альбо гумовая мембрана з нанесенымі сімваламі пакрывае нерухомыя (амаль нерухомыя) кантакты клавіятуры. Апраўдана прымяняць для работы ў памяшканнях з забруджанай атмасферай.

Меню (menu) — спіс аб’ектаў, аперацый, рэжымаў, камандаў, вырыянтаў адказаў, якія адлюстроўваюцца на экране і прапаноўваюцца на выбар карыстальніку. Прапаноўвальныя варыянты карыстальніку называюць пунктамі (пазіцыямі) меню. У апошніх праграмах у асяроддзі Widows да меню можна аднесці таксама панэлі кіравання, панэлі задач і панэлі інструментаў. Выбар пункта меню здзяйсняецца курсорам пры дапамозе клавішаў кіравання курсорам і мышы. Актывізаваны пункт меню выдзяляецца іншым колерам.

Меню раскрывáння (pull-down menu) — спіс камандаў меню, які раскрываецца з радка меню і застаецца даступным, пакуль гэта трэба карыстальніку.

Меню ўсплыўное (pop-up menu) — меню, якое з’яўляецца на экране дысплея ў беглым становішчы курсора і знікае пасля выбару каманды.

Метавéды (meta-knowledge) — веды апісання ведаў; частка базы ведаў, якая апісвае яе структуру. Метаведы ўключаюць у сябе метаправілы пра тое, як выкарыстоўваць іншыя правілы.

Мéтад дóступу (access method) — сукупнасць пагадненняў і сродкаў, з дапамогай якіх рэалізуецца зададзены від доступу да фізічных запісаў набору звестак. Метад доступу — шлях да атрымання звестак з памяці альбо дыскавага файла для далейшых аперацый.

Мéтад дóступу з чэргамі (queued access method, QAM) — метад праграмавання, які мінімізуе затрымкі аперацый ўводу-вываду шляхам сінхранізацыі перадачы інфармацыі паміж праграмай і прыладамі ўводу і вываду кампутара.

Мéтад Монтэ-Карло (Monte Carlo method) — матэматычны метад для находжання прыблізнага рашэння шляхам аналізу статыстычных звестак на аснове выпадковых выбарак. Прымяняецца, калі можна вылічыць верагоднасць паяўлення вызначанай падзеі, але немагчыма паасобку аналізаваць складаныя эфекты ўздзеяння вялікай колькасці чыннікаў (фактараў).

Метазадáча (metatask) — у экспертных сістэмах: задача аб парадку развязання мноства задач.

Метазвéсткі (metadata) — звесткі для апісання звестках. Звесткі, якія апісваюць іншыя звесткі. У СКБЗ выкарыстоўваюцца метазвесткі ў працэсе работы з базай звестак — гэта інфармацыя пра звесткі: табліцы апісання звестак і сувязяў, адрасныя табліцы і да т.п.

Метамóва (meta language) — мова для апісання моў, напрыклад для апісання моў праграмавання прымяняюцца формы Бэкуса-Науры. Метамова сама па сабе не з’яўляецца мовай праграмавання.

Метапрагрáма (meta program) — праграма, якая фармуе іншую праграму; праграма, якая апрацоўвае іншыя праграмы як звесткі.

Метасімвал (meta character) — сімвал, які ўкладзены ў праграму альбо паток звестак, які ўяўляе сабой інфармацыю аб іншых сімвалах, а не сімвал. Так, у мове праграмавання С сімвал \ (рыса ў лева) указвае на тое, што сімвал пасля яго з’яўляецца часткай кіроўнай паслядоўнасці.

Метафáйл (metafile) — файл, які ўтрымлівае ці вызначае іншыя файлы. Набор вектараў у памяці. Прымяняецца як сродак для запамінання графічных адлюстраванняў і арганізуецца ў файл, але файл, які не абавязкова ствараецца для запісі ў памяць альбо для загрузкі. Ён выкарыстоўваецца для перадачы інфармацыі аб адлюстраваннях з адной праграмы ў іншую.

Мéтка (label) — у праграмаванні: ідэнтыфікатар каманды, які дазваляе вызначыць палажэнне каманды ў праграме; ідэнтыфікатар, які прыпісваецца аператару праграмы для звароту да гэтага аператара. Метка аддзяляецца ад каманды маркерам, часта двухкроп’ем. Па камандзе GOTO здзяйсняецца пераход на аператар, які памечаны меткай.