Тлумачальны слоўнік па інфарматыцы

Прáмы дóступ да пáмяці (direct memory access) — спосаб абмену інфармацыяй паміж аператыўнай памяццю і перыферыйнымі прыладамі без удзелу мікрапрацэсара.

Прапускнáя здóльнасць (throughput) — хуткасць перадачы звестак у вылічальнай сістэме альбо хуткасць перадачы звестак праз складаную сістэму сувязі.

Прапускнáя здóльнасць кáнала (channel capacity) — хуткасць, з якой канал перадачы звестак можа перадаваць інфармацыю, біт/с.

Прастóйванне (idle) — халастая праца: стан прылады, пакуль яна чакае каманду пачатку работы; стан прылады, калі яна функцыянуе, але актыўна не выкарыстоўваецца.

Пратакóл (protocol) — набор правілаў, якія вызначаюць узаемадзеянне абанентаў вылічальнай сістэмы і апісваюць спосаб выканання акрэсленага класа функцый. Сукупнасць семантычных і сінтаксічных правілаў, якія вызначаюць работу функцыйных прыладаў у працэсе сувязі.

Пратакóл кіравання канáлам высóкага ўзрóўню (High-level Data Link Control, HDLC) — шырока распаўсюджаны міжнародны пратакол для кіравання перадачай інфармацыі; распрацаваны Міжнароднай арганізацыяй па стандартызацыі (ISO). HDLC уяўляе сабой біт-арыентаваны сінхронны пратакол канальнага ўзроўню (узроўню ўпакоўкі паведамленняў) мадэлі ISO/OSI, які апісвае міжкампутарную сувязь. У адпаведнасці з пратаколам HDLC паведамленні перадаюцца ў блоках, кожны з якіх можа ўтрымліваць зменны аб’ём звестак, але павінны быць арганізаваны адпаведным чынам.

Пратакóл размеркавáння фáйлавай сістэмы Інтэрнэта (Prospero) — дае карыстальнікам магчымасць звяртацца да файлаў аддаленых вузлоў і атрымоўваць апошнія версіі файлаў.

Прататып (prototype) — ранняя версія сістэмы.

Прáўда (true) — адно з двух лагічных станаў “праўда” і “няпраўда”, якое адпавядае двум магчымым двайковым лікам. Лагічны тып зменных можа прымаць толькі два значэнні.

Праўдзівасць (truth) — сцвярджэнне, даказанае навукай і правераная практыкай, досведам. У мовах праграмавання: адно з двух магчымых значэнняў, якія прысвойваюцца лагічным зменным.

Праўдзівасць вéдаў (trueness of knowledge) — адпаведнасць ведаў аб’ектыўнай рэчаіснасці; правільнасць адлюстравання аб’ектыўнага свету ў навуковых паняццях, развагах, высновах, тэорыях.

Прахóд цыклу (pass through the loop) — выкананне ўсіх камандаў цыклу.

Прафілактычнае абслугóўванне (preventive maintenance) — рэгулярнае абслугоўванне інфармацыйных сістэмаў і іх кампанентаў для прадухілення адмовы.

Працэдýра (procedure) — частка праграмы, якая выконвае дакладна акрэсленную аперацыю над звесткамі. Блок з наяўнасцю альбо адсутнасцю фармальных параметраў, выкананне якіх можа быць арганізавана з дапамогай выкліку працэдуры. Працэдура з’яўляецца часткай агульнай праграмы, да яе праграма можа звярнуцца як да адзінага цэлага з любога месца праграмы. Пры кожным выкліку працэдуры могуць быць перададзены пэўныя параметры.

Працэдýрная абстрáкцыя (procedure abstraction) — прынцып праграмавання, пры якім праграма апісваецца як сукупнасць працэдураў, а ў рэчаіснасці кожная працэдура апісвае нейкае закончанае дзеянне адпаведнай паслядоўнасці элементарных аперацый.

Працэдýрная мóва (procedural language) — мова праграмавання, у якой неабходна ўказваць паслядоўнасць крокаў для развязання праблемы.

Працэс (process) — паслядоўнасць аперацый, якая прыводзіць да атрымання выніку. Звычайна адпавядае праграме ў памяці.

Працэсар (processor) — прылада альбо функцыянальная частка кампутара, прызначаная для інтэрпрэтацыі праграмы. Працэсар выконвае арыфметычныя і лагічныя аперацыі над уваходнымі звесткамі ў адпаведнасці з праграмай апрацоўкі і кіравання іншымі тэхнічнымі сродкамі кампутара. Асноўныя складнікі працэсара: арыфметычна-лагічная прылада, прылада кіравання, рэгістры.

Працэсар бáзы звéстак (database engine) — праграмны модуль альбо модулі, якія забяспечваюць доступ да функцый сістэмы кіравання базамі звестак (database management system, DBMS). Прымяняецца ў якасці інтэрфэйса паміж мовай маніпулявання звесткамі (data manipulation language, DМL) альбо праграмамі, якія напісаны на звычайных мовах праграмавання, і функцыямі, якія падтрымліваюць DBMS.

Працэсар клавіятуры (keyboard processor) — мікрапрацэсар, устаноўлены ў клавіятуры, для апрацоўкі націскаў клавішаў — азначэнне націснутай клавішы і выпрацоўка адпаведнага ёй кода.

Працягласць сеáнса сýвязі (connect time) — велічыня інтэрвалу часу, на працягу якога падтрымліваецца актыўны стан з удалёным кампутарам.

ПРОЛОГ (PROgramming in LOGic; PROLOG) — лагічная мова праграмавання высокага ўзроўню. Каманды Пролога вызначаюць, як звязаны розныя аб'екты, у той час як працэдурныя мовы вызначаюць шлях развязання праблемы. Прымяняецца ў сістэмах штучнага інтэлекту.