Токол

– Сен мындай эмес эле Туку.

– Ушундай болуп калдым.

– Мен дагы сени бир кезде кандай экение карабай йлнгн элем, ата-энем каршы болгон жок, сенин мындай болооруду кайдан билдим Туку, жалгызыбызды жабыркатып албайбызбы деги? – Сагынбек аялына ойлуу карады.

– Сен менин тегимди эми эсие келтирдиби, ата-энем андай эле жаман эмес болчу, бирок ичкиликти оозуна алган эмес.

– Ооба, болгону жоро бозо кайнатамсыз тч эмес, керек болсо биз йлнгнд дагы шеринени башкарып ичкиликтин тазасын ичип жргн эле…

– Ооба, алар з мезгилинде болгон.

– Азыркынын дагы з мезгили бар Туку.

– Ошондо дагы абайлашы керек, ал биздин жалгыз балабыз.

– Турат деле ойлонот да.

– Ойлонсо ал кызды эбак таштамак.

– Акыры баары ордуна келет.

– Билбейм, жргм бир нерсени сезип турат, балабыз тилибизди алат деп ойлобойм, – деп Турдукан аялдын адаты катары ыйлап басылды, – Тураттын тагдыры мени ойго салчу болду.

– Болбосо айтканын кылгандан башка чарабыз жок.

– Жок, андай болбойт, мен лсм дагы ага жол бербейм.

– Анда ктбз, акырындык менен унутуусун талап кылуу керек, – алар ошентип сйлшп отурганда Турат кирди.

– Кайда жрс балам? – деди Турдукан ага ачуулу карап.

– Менин кайда жргнм силерди кызыктырабы? – Турат ызалуу ата-энесин карады.

– Уулум, ошентпи апасына айтат бекен?

– Ошого зр жекирдиер.

– Эмне кылайын деген ою бар деги?

– Мен бир гана нерсени суранам, Жамийлага йлншм каршы болбогула, – деди Турат экн алмак-салмак карап.

– Болбойт, андан кр аны унут! – деди Турдукан мисирээ.

– Кое турчу, – деп Сагынбек аялын тыйды, – Баланын сзн угалыбы?

– Ата, мени сзнн кайтат деп ойлобогула, мен сйн баалайм, кадырлайм ата, з каалаганыма йлнм же менден кутуласыар.

– Токтой турчу, – деди Сагынбек ага кл бура карап, – Ал кызды ошончолук эле сйсб?

– Ооба, ансыз мен бул дйнд жашай албайм.

– Мм, – Сагынбек оор улутуна отуруп калды, араны саамга тынчтык км срд, ата-бала, эне з-здрнч ойго батып тынчтыкты бузгусу келбе, сз башталса дагы эмне деген сздр чыгат дегендей мелтирешет, – Демек сзмдн кайтпайм дечи, – деп Сагынбек Туратты карады кптн кийин.

– Ооба, мен айтканымдан кайтпайм, – деди Турат, анын оюнда ата-энеси акыры макул болот деген мт чо эле, бирок ал жаылышты, анын бул сйс акыры келип лмг алып келээрин сезбеди, болгону ал ата-энесинен мээрим ктт, ал ойлогондой Турдукан кгр каршы болуп туруп алды. Агыча оду-солду камчыланган мезгил з кезеги менен тп убакыт кзг таяды, Жамийланын боюна болуп калганда Турат эк айласын таппай сйлшп отурушту.

– Турат, мен эмне кылам эми, элге журтка уят болгонго лгнм жакшы го, ата-энем менен эл биле электе мени алып кет.

– Атамдарга айтамын, крс го алар аябай кубанышат, кз келди эми экбз бирге болобуз.

– Ошондой болсун, жзм карайбаса болду.

– Коркпо алтыным, сени жер каратпайм, – деп Жамийланы з йн узатып анан йн келди, Турдукан кир жууп жаткан, Сагынбек жок болчу, з блмсн кирип атасы келгенче ктмк болгон Туратты Турдукан токтотту:

– Ай бала кайда жрс ыя?

– Менин кайда жргнм кимди кызыктырат?

– Мени менен акыйнек айтышпай жн сйл.

– Атам келгиче жата турайын, – деп Турат кирип кетти, анын бул кылганы зн тоготпогондой сезген Турдукан артынан кирди:

– Бу сен качан адам болосу ыя?

– Айбан болсом кечип таштагыла да.

– О сйлбй калды го, деги башыды такыр айлантып койгон окшойт? – деп кыжыры келе жатып алган баласынын стндг одеалды сыйрып ыргытты, – Тур деп жатам, же мени угасы, же ошол аракечтин кызын угасы!

– Мама…

– Болду сйлб, мен сенин энемин, мен айткандай болушу керек!

– Андан кр бул йд сага орун жок дегенииз о болмок.

– Ооба, Жамийла дей берсе сага орун жок!

– Болуптур, – деп жиндене чыгып бара жатып атасы менен беттеше тшт, – Ата…

– Эмне болду уулум?

– Эчтеке, – йдн чыгып эшиктин алдында басып жрд, ичтен ата-энесинин ндр угулуп турду:

– Туку, баланы тим койсочу.

– Болбойт, мен баламдын тагдырын кайдагы бирг тапшыра албайм, андай эле йлн турган болсо мен зм кыз таап алып берем, – Турдукан з билгенин кое бербей жатты.

– Баланы кыйнап алган жокпузбу?

– Кыйналбайт, балалык кылып жатат, али бала эмеспи.

– Деги жакшылык менен бтс болду, – Сагынбек отуруп алып ойлонуп калды, Турат алардын сзн угуп ызалана дарбазадан чыгып кетти: “Мени бала дешет тура, крстм силерге, мен эми Жамийланы йг алып келем”, – деп жолугушчу жерине барса кыз келе элек экен, саамга ктп турган со келип калды.

– Кпк кттрп койдумбу? – Кыз ажарлуу жылмайды.

– Эчтеке эмес, сени мр бою ктг даярмын.

– Чынбы, ошончолук сйсб? – Эк кучакташып бшп турду, айлананы карагылык каптай баштаган, Турат дароо кызды кучактаган колдорун бошотуп жзн тике карады.

– Менин кандай сйгнмд сен кайдан билеси, жр азыр йг барабыз, – деп колдон алды:

– Турат, эмне деп жатасы?

– Мен айткан со аный дебе, – Болбой колунан тартты.

– Турат, алар мени кабыл алышпасачы?

– Алат, эгерде кабыл алышпаса биз башка жакка кетебиз.

– Кайда барабыз?

– Сен мени сйсб? – Турат ага кайра тигиле карап калды.

– Ооба, жанымдай сйм.

– Анда мендик болушуду каалайм.

– Кеттик, кандай толкун сел болсо дагы кайылмын, – Жамийла Турат менен жетелешип жнд.