Трава і камень

твой твар прыгажэе, радзіма.

Укленч і маўчы — хай табою

напоўніцца гэты абшар,

бо такая любоў. Цераз сэрца

струменіцца кроў і крычыць:

                                           радзіма,

лёсаў калыска, я мэты тваёй

шукаў, не знаходзіў —

гняздо жаўрука

ў разлогах палёў — ты!

Мне хораша так углядацца

у яблыню, ў квецені ўсю,

у дзіцёнка, што спіць,

у пагляд твой туманны.

Ды кветку шукаю,

што сходна з табою,

якая заўсёды захоўвае водар

маленства і вечара,

цёплага, соннага.

Так, шчасце, што маю цябе,

заўжды нада мной нахілёную.

Адсюль мае словы —

о, мае словы! Яны, як бінты,

прыліплі да ранаў тваіх.

1975

ГАВАРЫЛА

З казак словамі мамы:

было даўным-даўно;

маім голасам з песень:

ой ліля, ліля;

малаком з гладышоў гліняных,

крошкаю хлеба з абрусаў;

пошумам пралак

              і крыжыкамі вышывання

сэрцамі з-пад кашуляў;

слязьмі з вачэй,

у крыўдзе — косамі

гаварыла, гаварыла, гаварыла;

столькі стагоддзяў мінула,

пакуль я пачуў цябе, краю.

1976

***

Не адзінокі я.

Мова ёсць

са словамі для стрэчы

і развітання.

Не адзінокі я,

таму й гавару.

З вёсак і рэк,

гарадоў і азёраў

па імёнах пазнаны.

Ужо, нібы слоўнік,

на літары Л

я разгорнут.

Тут і імя тваё блішча.

Белая кветка

ўзнімаецца і гайдаецца.

У цемры

буду трымаць, нібы ліхтар,

тваё імя.

1976

РАНЫ

Нібы заклятую ваду

нясу —

увечары і ўрана

сцярожка, ціха абыду

твае затоеныя раны.

Услед лістоце — весні ліст.

Але нязменлівая вера.

Твае вароты нарасхліст,

і разнасцежаныя дзверы.

Між скрыжаванняў і шляхоў,

між розных моў,

у стромкіх лёсах

звініць твой голас:

хто пайшоў...

тым, хто пайшоў,— абсяг і посах.

Нанова зелянее гай.

Ды не загойваецца верад.

Хай дакрануцца — загадай!

Хай —

         дакрануўшыся —

                                  павераць!

1976

НЁМАН II

Ты дакрануўся

крылом да маіх вачэй —

і яны сталі бачыць:

сонца ў табе, наша сонца!

На беразе ягняткі,

на хвалях качаняткі,

каромысла на плячах.

Ты мой крык —

ад зямлі беларусаў

да прускай зямлі,

ты мая спавівальная стужка.

Падаў камень —

не так балела.

Хілілася дрэва —

не так шчымела.

А слова ўпала —

берагі застагналі,

Данелайціс заплакаў.

Ішоў проці плыні,

каменьчыкі падбіраў:

дзе слова,

а дзе каменьчык,

праз слёзы не бачыў.

А калі ён, знямогшы,

заснуў ля Тыльзіта,

ты губы яго абпёк,

і яны заспявалі:

сонца ў табе, наша сонца!

1977

ПАЭТ

Імгненні, у якіх ты вечны;

і голас твой падобны да агню —

дык дзякуй, што ён грэе і што свеціць.

Як быццам з болю выняты — прамы,

прасвечаны да дна: магчыма, слова

папраўдзе стала целам і жыве?

Услед за ім ісці да небакраю.

Да чалавека. I яшчэ далей. Вазьмі

мяне за рукі, папараць, як брата.

Найкарацейшай ноччу года мы цвіцём.

1977

ІМГНЕННЕ

ІМГНЕННЕ

I ў голасе кветка, і ў хлебе любоў,

колькі дасі, столькі зноў цябе будзе.

Хто ж ты, скажы мне, як знацца з табой,

цела ці дух ты, ліпень ці студзень?

Вось ты ў мелодыі красак палёў

або ў спякоце агромністай лета.

Ты ўжо было. Ёсць. I будзеш ізноў,

прысак зямлі ці часцінка сусвету.

1977

***

Дрэва, што ветры няшчадна схіляюць,

ці ж, як маланка, згарыш ты ва мне?

Так ты ўрачыста галінкі люляеш,

так і расцеш ты за ўсіх зеляней.

Я за табою да сонечных высяў

смела на крылах-галінках лячу.

Птахам лятучым з душой маёй зліся,

жыць, як і ён, без гнязда не хачу.

Хораша ў засень тваю мне схавацца,

слухаць гамонку лістоты густой.

Як жа адзін без цябе я стаяцьму

там, дзе карэнне дружыла з зямлёй?

А завар’ююць вятры-ураганы,

гнуць і ламаць над прадоннем пачнуць,

гэткім ты блізкім і родным мне станеш,

быццам мяне гэта трушчаць і гнуць.

1976

ТВОРЧАСЦЬ

Палі ўзялі мяне ў палон.

Іх волі паслухмяны,

ішоў я і спяваў без слоў

страката, палымяна.

I столькі пела іх ва мне

тых фарбаў і адценняў,

што дзень, здаецца, палымнеў

іх зыркім зіхаценнем.

Я знаў: да гэтае пары

так не спяваў ніколі.

Луналі песні угары,

па ўсім зямным раздоллі.

Яны, напоўненыя мной,

жылі ва мне паўторам

і славілі наперабой

смерць творцы іх у творы.

1976

***

Расце з любві і дабрыні

і чалавечнасць наша, й веліч!

I тое полымя, што спеліць

гарт нашых душ, дух чысціні

і ў вечнасць наш кірунак цэліць!

I ты, што ў зыркім тым агні

прыйшла, нібы з’яўленне свету

ў жыццё ўлюбёнага паэта,

яго да сэрца прыгарні

і знікні ўяўнаю прыкметай!

Святлей тут стала ад цябе,

ад слоў скупых, дзе сэнсу многа.

Я паўтараю змест іх строгі:

існую я не для сябе,—

жыву для некага другога!

1976

АКНО

Мабыць, так і здарыцца тады —

лёс міргае змоўніцку ў прыкметах,—

раптам,

быццам з яблыні плады,

я ўпаду на іншую планету.

I зямля схаваецца ў імжы,

думкі павяртаюцца з бадзяння.

Як ты жыў дагэтуль? —

раскажы,—

запытаюць іншапланецяне.

Чым быў значны — быццам адпадзе.

Божа мой, у гэтым дзіўным крэне

што змагу сказаць я пра людзей,

пра сябе,

пра крылы,

пра карэнне?..

Што пра іх я ведаю?!.

                                 Кіно —

праслізне абрывак небакраю

ў розуме нямым.

Бы праз акно,

праз мяне бясконцасць пазірае.

1976

***

Паслухмяны я з табой, агонь,

ціхі, бы запаленае дрэва.

Хісткая, нахіленая ўвысь —

гэткая мяжа не раз’яднае.

Вечны, у часовасці замкнёны,

формаю рухавай вышэй форм

вынікаеш.

I ва ўсім знікаеш,

як у целе думка і душа.

Шэпчаш мне спагадліва з мяне:

адхініся.

Востры дотык болю —

гэта ты мяне пацалаваў

ці працяла думка: гасне цела.

1977

***

Аголеная згвалчаная пушча.

Вятрамі скрозь прадзьмутая душа.

Як цісне адвячоркам змроку гушча,

як гулка цішыня гудзе ў вушах!

Здаецца, спынен лёт і, склаўшы крылы,