Трава і камень

над полем і сэрцамі

                            ўзносіцца голуб,

быццам галінку алівы,

                        сціскаючы ў дзюбе

слова «кахаю»...

Ужо прызямляйся, гукаю.

1975

ЛІПА

Ліпа, мяккае дрэва,—

гудзенне святочнае пчол,

хаціна,

           поўная птушак.

Развейвалася па Літве,

я бачыў, тваё насенне:

лыжкі ліповыя на стале,

ў каморы ліповыя дзежкі.

У ночвах ліповых

румзае немаўля,

ды, слодыч тваю адчуўшы,

зацмокае ўцешна.

Некалі ўбачу:

                     мужчына,

схіліўшыся над табой,

габлюе, чэша, разьбярыць...

— Раблю,— неахвотна скажа,—

рэч для душы,

                      не для цела.

О дрэва,

поўнае ласкі і чысціні,

столькі вякоў

ты са мною.

1975

ВЯРТАННЕ ПТУШАК

Здаецца, не рукамі да мяне

ты дакранаешся, а — квеценню.

                                               Званчэюць,

калі ты побліз, веснія світанкі.

Пяшчотай ахінаецца душа,

і цела ёй ужо не супярэчыць.

Не брудзяцца агонь, вада і хлеб.

Менш гаварыць або зусім маўчаць

і позіркамі выгадаваць дрэва

з лістотаю любові і жыцця.

Вяртаюцца ўжо птушкі, ўжо ляту

і я ў сінечы любага пагляду,

упарта паўтараючы:

багоў,

якім дагэтуль ахвяроўвалі, забудзем,

ахвяр,

якімі ахвяроўвалі, успомнім.

1974

РАЛЛЯ

Палалі над палямі цэлы дзень

каня і чалавека вочы ў стоме.

Яшчэ далёка так было да хлеба.

Над ворывам замоўклі жаўрукі.

На ўскрайку поля скрозь туман вячэрні,

як птушкі, босыя, ў адных кашулях,

з пяяннем прадзеды ляцелі ў неба.

Благаславёны, хто з зямлі прыходзіць!

Іх сэрцы пахнуць мёдам, малаком,

купаюцца ў слязе іх галубы,

іх рукі, як званы, ўслаўляюць працу.

Ужо лагодны, як баранчык, вецер

бег па зямлі. I стомлена з нябёсаў

каня і чалавека ззялі вочы.

Як палатно на лузе, чысты ты,

лёс чалавечы ў заквітнеўшым жыце.

1974

***

Сястра ціхманая, асенняя трава!

Яшчэ стаіць за лесам тая хата,

якую лашчу згадкамі дасюль.

Пакіньце ў ноч адчыненыя дзверы.

Сястра ціхманая, асенняя зямля!

Напоўнены дажджом сляды баранькі,

і мне нічога ўжо не кажаш ты,

калі, сасмяглы, кленчу перад імі.

Сястра ціхманая, асенняя зара!

I з усяго, што ёсць, дапамажы мне

сабраць свой голас, твар, сваю душу,

каб зноў вярнуцца мне такім, як выйшаў.

1974

***

Так прыгожа гадавалі

Мяне поле, луг, дарога,

так прыгожа вёў за ручку

доўгі добры летні дзень.

Так прыгожа бор ківаўся,

поўны ягад і зязюлек,

так прыгожа адпачынак

у дарозе даючы.

I прыгожа так гучалі

словы: поле, луг, дарога.

Так прыгожа з іх узнікла

слова роднае: Літва.

1974

КРАЯВІД

Крочыш каля Нёмна вод празрыстых,

з жытам падымаешся на ўзгорак,

з возерам струменіш,

падаеш з абрыву,

жыламі карэнняў

па пяску сыпучым

узбіраешся на бераг,

па далінах кветкі рассцілаеш,

апіраешся плячом аб пушчу,

каля лесу прабяжыш —

глядзіш мне ў вочы,

пачынаеш размаўляць са мною,

покуль цені доўгімі не стануць,

покуль бег ты свой не запаволіш,

фарбы не сальюцца ўсе ў адну,

не ўпадзе на чорную раллю,

спеваў поўная,

душа твая —

                   жаўрук.

1975

ЧАС

На схіле дня.

Над горадам.

Сёння.

Знянацку закрычалі журавы.

Мы ўздрыгнулі,

і чорны цень

прабег па нашых тварах.

Чаму так зашчымела сэрца?

Што слухалі апоўначы бяссонна?

Нічога не пачулі,

                          а ўсё роўна

падумалі:

ідзе.

I доўга не маглі суняць,

утаймаваць лямантаванне цела.

Намучанае, скрушнае,

                                  яно

ў акно світальнае глядзела

і, засынаючы,

яшчэ ўсё паўтарала:

прадоўжы... гэтую зямлю

і гэтую траву... прадоўжы

сонца... і раку, і дрэва...

дыханне гэтае...

прадоўжы!

1974

АПЛАКВАННЕ БРАТА

Што адтуль ты людзям прынясеш,

з той зямлі, куды ідзеш навек?

Лётаць будзе сэрца тваё дзе,

у якой птушынай чарадзе?

Да якой ты краскі палявой

прыхінешся сціплаю душой?

I жалеза ад прылад якіх

на руках пакіне след цяжкі?

I яшчэ якое ліха з ліх

для цябе на свеце тым знайшлі?

Быў ты ўмельцам спрытным між няўмек,

адпачні ж хоць сёння. I навек!

1974

***

Калі гаворым аб айчыне —

найпершае тым, хто загінуў, слова.

Дыханне іхняе распроствае нястомна

штандары нашы; рукі бласлаўляюць

і нашы клопаты, і нашы спадзяванні;

і вочы іхнія, бы зоркі, сочаць;

і гутарыць зямля іх плённай мовай:

птушыным граем і цвіценнем вішняў,

дзіцячым смехам, голасам жанчыны,

дзясніцай, што, прасцёршыся, трымае

наступную і гэтую айчыну.

Давайце гаварыць аб ёй праўдзіва,

каб, хто загінуў, мог нас разумець.

1975

***

Спакой тым, хто нічога не жадае.

Тым, хто смяецца,— сонца.

                                          Будзь свабодны,

каб дзеці і буслы цябе любілі.

Патайнасць каранёў і годнасць кроны —

такі твой воблік. Сярод нас жывеш,

гаворачы: ах людзі людзі людзі...

Так хораша гучыць гэта, што мы

спыніліся і, гледзячы ў нябёсы,

здзіўляліся: як сіне і высока!

Яшчэ не ведаю, ці мы знаёмы;

заўважыў толькі: вочы — не звяроў,

не кулакі і не каменне — рукі.

Так хораша было, што стала днець.

1975

***

Душа напоўнілася крыкам жураўлёў.

Зямля мая, балесная мая,—

Каменьчык мігатлівы між сузор’яў.

Адсутных блаславіць рука ўзнялася.

Так ціха — бы вярнуліся з пагоста

і, ўздыхамі раздзьмухаўшы агонь,

што шэпча — слухаем,

што кажа — разумеем.

Мы разумеем трацячы. Вазьмі

вось гэтае пяро, каб адчуваў

жыццеахоўны дух птушыных гнёздаў,

каб да цябе прыходзілі звяры

памерці...

Штось быццам патрабуе твайго слова,

і штось яго затрымлівае ў вуснах.

Кахаючы, трывай. Каб заставаўся.

Каб з цёплых рук жыцця не выпаў раптам,

як востры камень...

1976

***

Калі стараецца прыпомніць дрэва

зялёны колер сваім голым голлем

і посвіст птушак выплакаць спрабуе —

я замаўкаю, і ў маіх вачах

свет бачыць, як нялёгка быць на свеце.