Цытадэль неба

Ен перапоўз на асветлены сонцам бок ракеты. Хоць абшыўка была бліскучай, усё-ж адчувалася, што яна вельмі моцна нагрэлася. Пякло рукі. Касцюм, у якім паспела нагрэцца паветра нават праз пластмасавую тканіну, непамерна разбух. Але гэта не трывожыла штурмана: праз некалькі хвілін за ўсе свае пакуты ён будзе ўзнагароджаны заслужаным адпачынкам. I гэта яго суцяшала.

Макс агледзеў усю шырыню бартавой абшыўкі і ўнізе ўбачыў ручку дзверцаў. Ён аж усміхнуўся ад радасці. Не доўга думаючы, Макс адштурхнуўся і паляцеў уніз. Хвіліна — і ён апынуўся каля дзвярэй. Цяпер засталося павярнуць ручку, i ён выратаваны. Хутчэй-жа, хутчэй!

Невялікае напружанне мускулаў, ручка павярнулася i Максу нават здалося, што яна па-зямному прыемна завішчэла. Рывок на сябе! Што гэта? Не адчыняецца!? Не можа быць!

Макс абапёрся аб борт карабля нагамі, напружыўся і зноў тузануў дзверцы на сябе. Яны нават i не зварухнуліся.

«Эх, дурань! — нарэшце дайшло да свядомасці. — Няўжо нельга было здагадацца аб гэтым раней? Ракета-ж аўтаматычная, яна кіруецца пры дапамозе радыё з Зямлі. I дзверы могуць адчыніцца толькі па загаду Зямлі. Значыць, асталася толькі смерць».

Макс у роспачы схіліў галаву. Абыякавым, сумным позіркам ён глядзеў у зорную даль, што разляглася перад ім без бачных граніц і абрысаў. Рукі і ногі раптам зрабіліся расслабленымі, абмяклымі, нібы іх назаўсёды пакінула сіла.

Але няўжо роспач мацней за храбрасць і адвагу, якая некалі была ў яго душы і якой ён ганарыўся? Не! Трэба яе сабраць у змораным целе, трэба... Але мускулы чамусьці не напружваюцца.

Вакол туман, туман... I што гэта? У тумане ўспыхваюць іскры, мітусяцца, кружацца роем. Не, гэта не іскры, а пчолы. Яны хутка аблепяць яго, балюча абкусаюць...

Макс устрапянуўся, здзіўлена паглядзеў навокал. Што гэта — сон ці галюцынацыя?

Ён не зразумеў, а адчуў сэрцам: густая павалока туману хутка можа зусім праглынуць яго. Вялікім, цяжкім намаганнем ён прымусіў сябе выпрастацца на ўвесь рост. Позірк адразу стаў праніклівым, жвавым, у галаве нарадзіліся думкі.

Што-ж яшчэ можна зрабіць? Ага, над ягоным шлемам тырчыць антэна. Ён можа прыключыць яе да антэны «Алмаза». I паспрабаваць паслаць у эфір сігналы. Іх могуць прыняць на Зямлі, і ён...

Не, у яго нехапала смеласці нават падумаць, што будзе выратаваны. Але ён павінен паспрабаваць апошні абнадзейваючы сродак. Павінен!

Макс напружыўся, адштурхнуўся ад дзвярэй і ўзляцеў над сталёвай грамадай ракеты. Разлік быў правільны — рукі адразу знайшлі жалезнае перапляценне антэны. Цяпер застаецца зручна легчы на ёй, прыключыць антэну свайго шлема.

Дрыжаць рукі, дыханне становіцца цяжкім і частым. Канчаецца паветра? Так, гэта першая прыкмета. Хутчэй, хутчэй! Трэба выкарыстаць лпошнія яго струмені, каб сказаць некалькі слоў людзям, Зямлі Рукі толькі прыладжвалі антэну, а з вуснаў ужо зрываліся словы:

— Адчыніце дзверы «Алмаза». Адчыніце!.. Задыхаюся... Я Макс Вэл. Людзі, чуеце мяне? Я гіну без паветра...

Раздзел восемнаццаты

23 чэрвеня.

Мы прасілі інжынераў і канструктараў зрабіць нашу ракету як мага лягчэйшай. Сёння нам паведамілі: мантаж ракеты закончаны. Мы ад радасці падкідалі ўверх шапкі. Я з Віктарам быў запрошаны агледзець наш карабель, праверыць усе апараты і механізмы. Раніцай мы селі ў аўтамашыну і разам з Іванам Іванавічам Дзянісавым накіраваліся на новы ракетадром, які знаходзіцца далёка ад Масквы, у глухой, пустыннай мясцовасці. Доўгі час ехалі лесам, потым машына вырвалася ў шырокі стэп, у якім мы за цэлую гадзіну язды не сустрэлі ні дрэўца, ні ўзгорка, ні рэчкі. Толькі бачылі, як у высокім выцвілым небе з панылым крыкам ляталі арлы.

Нечакаіна на даляглядзе з’явілася доўгая лінія металічных ферм. Сэрцы нашы радасна забіліся: недалёка ўзлётная эстакада.

Калі машына спынілася, яе адразу абкружылі рабочыя — мантажнікі, служачыя ракетапорта, інжынеры, канструктары. Многія рабочыя былі ў камбінезонах. Яны і сёння яшчэ працавалі, рыхтуючы ракету да палёту. Мне запомніўся малады шырокатвары казах, які, падышоўшы да Івана Іванавіча, сказаў:

— Мы рады вас бачыць у гэтым стэпе, начальнік, бо яго любяць арлы.

Іван Іванавіч задаволена ўсміхнуўся.

— Я ўжо стары арол, вось паглядзіце на маладых,— і ён паказаў рукою на мяне і Віктара.

3 намі цёпла прывіталіся. Распытвалі пра здароўе і, вядома, жартавалі:

— Ну, як, не страшна вам Зямлю пакідаць?

— Не страшна,— адказаў я рашуча.— Мы-ж спадзяемся на вас.

— О! — усклікнуў казах, i вочы яго заблішчэлі.— Мы падрыхтавалі такую птушку, што можаце смела ляцець.

Здалёку касмапорт уяўляўся нам зігзагападобнай лініяй нейкіх нязграбных збудаванняў. А тут ён паўстаў перад намі ва ўсёй велічы i прыгажосці.