Учебник белорусского языка

Ні пастух сюды з авечкамі не заходзіць, ні ветру няма паміж хвойнікаў. (К К. рапіва) То яму тое нядобра, то яму гэта не так, а то трэцяе трэба іначай. (Р. Мурашка) Ці ён грозіць каму, ці спужаў яго страх. (Я. Колас) Ты тут садзіся, або я памагу табе прылегчы. (К. Чорны) Альбо пан сёння ўсё скажа, альбо будзе позна. (П. Галавач) Ці то стогне птушка, ці віхор гуляе. (Я. Купала) Не то загукала саеа, не то прапішчау заяц. (Я. Маўр)

2. В сложноподчиненных предложениях в соответствии с характером связи между формами простых предложений в их составе (напоминающими виды связи слов в простом предложении) и смыслом отношений между ними соединительными средствами выступают в основном местоимения, местоимения-наречия и союзы. Они выражают разнообразные конкретные отношения, которые можно объединить в четыре группы:

а) форма зависимого придаточного предложения поясняет или представляет подлежащее или сказуемое в форме главного предложения хто — кто, што — что, як — как, калі — когда, нібы — как будто, будто, точно как, быццам — будто, які — какой, чый — чей, дзе — где и др: Усе, хто блізка ведаў яго, проста дзівіліся (П Броўка) Іздалося сумнаму паэту, што зарана адцвіла вясна (П Глебка) Тады ён думаў зусім расквітацца з усімі гэтымі справамі і зноў стаць тым, кім быў змалку (К Чорны) Цікава, як ён будзе выглядаць пры гутарцы з дэлегацыяй (П Пестрак) Як яно прыйдзецца, немаведама (К Чорны) Кепска калі кепскі гаспадар хто з вас (Я Купала) Крык такі, быццам нехта там гінуў у нетрах глухіх (А К. уляшоу) Дзядзьку было вядома, дзе прападае Юрка (Я Маўр) Які плотнік, такі клін, які бацька, такі сын (Прыказка),

б) форма зависимого предложения характеризует или раскрывает признак предмета, названного в форме главного предложения які — какой, чый — чей, што — что, хто — кто, дзе — где, куды — куда, адкуль — откуда, калі—когда, як—как, нібы—будто, как будто, быццам — будто, каторы — который и др: Ад лесу цягнецца цень, які даўжэе, расце з кожнай хвілінай (3 Бядуля) У дзень, калі было прызначана новае спатканне, паліў дождж як з вядра (П Броўка) Зямлю тваю, што я купіў, аддам табе задарма (П Пестрак) Здаецца, прыйшоў ляснік Максім Заруба, у чыім абходзе ён высек дубок (Я Колас) Не ўцякайце вы ў тую даль вякоў, дзе пахована многа вас, дзядзькоў, і адкуль назад вам няма дарог (Я Колас) Няма тае хусты, каб завязаць людзям вусны (Прыказка) Вось і хата, каторую часта ен сніў (П Броўка),