– Бизнинг удудларимиз Бухоро Амирлигига арайди-ку?
– Амир ўз укмронлигини шуларга суяниб амалга оширади, улар ўлпон устига ўлпон йииб хални безор илмодалар.
– Бек ака, ўзимиз мустаил бир салтанат тузсак бўлмайдими?
– Айтишга осон, бундай ишларни амалга оширишни бизлар ам кўп ўйлаганмиз, озирчалик бу ишларнинг ечими топилган эмас.
– Мен нима илай ака?
– Сен розилик беравер.
– Сиз шунга розимисиз?
– а, мен розиман. изалоингни «хожалар» уруига узатиш ар томонлама бизлар учун фойдали. Тўйни ўзимиз ўтказиб берамиз.
– Рамат бек ака, менга жавоб.
– Тўйнинг маслаати учун алоида келасан. Катта базм уюштирамиз, барча сарф-харажатларни ўзим иламан.
Минглар уруидаги аилликка барчанинг аваси келар, улар худди бир оиладек бирга менат илиб, бирга увонишар, бир-бирларига амдард ва мерибон эди. Мавсумий ишлар, деончилик муаммоларини, айниса ариларни тозалаш, ерларни ўзлаштиришда бир тану бир жон бўлиб менат илишар, бирор киши иморат урмочи бўлса ашар йўли билан бир неча кун ичида битказиб беришарди, шу боис бу урунинг теварак-атрофдагиларга нисбатан мавеи жуда орти бўлиб, тўй ва маросимлари ам бамаслаат ва тартибли ўтарди.
Шомастбийнинг таклифига биноан теварак-атрофдан нуфузли ва хос одамлар кириб кела бошлашди. Мемондорчилик баонасида Шомастбий узо ватлардан буён ўйлаб юрган режасини амалга ошириш чораларини маслаатлашиб олмочи.
– урматли осооллар, чодаклик хожалар Юсуфхўжанинг изига совчи бўлиб келибдилар, – деди Шомастбий уларга маъноли тикилиб. – Биз бажонидил розилик бердик. Анча ватдан буён мўлжаллаб келаётган ишларимизни амалга ошириш фурсати етганга ўхшайди.
– Сиз нима десангиз биз тайёрмиз, – дейишди осооллар бир овоздан.
– Келишиб олганимиздек тўйни тантанали ўтказамиз, барча Чодак хожаларини таклиф иламиз. Улар эртага жавоб олиш учун келадилар.
– Бўладиган ишларни бўлишиб оламиз.
Теварак-атроф осооллари билан гапни бир жойга ўйгандан сўнг Шомастбий тўй тайёргарликларини кўра бошлади. Тўй айси куни бошланади, неча кун давом этади, нечта хонадон жалб этилади барчаси режалаб ўйилди. Тўйга барча Чодак хожалари таклиф илинди. Сарпо ва сова-саломлар тайёрлаб ўйилди. Бу тўй жуда дабдабали бўлмои даркор, чунки унинг якуни юрт тадирини ал илиши мумкин.
Чодак хожалари таклифни жуда мамнуният билан абул илдилар, чунки бу уда-андачилик энг нуфузли «Минг» уруи билан дўстлик риштасини мустакамлайди, теварак-атрофдаги мавелари янада ошади. Улар катта сова-саломлар билан кириб боришга тайёрлана бошладилар.
***
– Менга ара Эргашхўжа, бўлажак тўйга жуда пухта тайёрланишимиз лозим. Теварак-атрофда тўйга таклиф илинмаган бирорта ишло ёки овул олмасин. Барчанинг мерини озонишимиз шарт ва зарур. ази-арталарни мўл илинглар, имиз ва имрон ам эсингдан чимасин. анча ўю-эчки кетса аяманглар.
– Барчасини бажарамиз, асло хижолат бўлманг.
– а айтгандек, анчагина шароб ам амлашимиз керак.
– Бироз тушунмайро турибман ота, – деди Эргашхўжа айратини яширмай. – Ахир сиз тўйларимизда шароб ичишни таъилаб ўяр эдингиз-ку?
– Бу сафар шароб ичишга рухсат бераман. Сабабини сўраб ўтирма, буни кейинро биласан.
– «Хожалар» учун заррин тўн тайёрлайликми?
– Менимча бунга зарурат бўлмаса керак.
– Нега? Улар икки юз киши бўлиб келишар эмиш.
– Йигитларга шундай топшири берасан, хожаларнинг бирортаси менинг ижозатимсиз кетиб олмаслиги керак.
– Барча топшириингиз бажарилади.
– Сенга рухсат, менга Шорубийни чаириб ўйинглар.
***
– Йўлбарс билан бўлган олишувдаги жасурлигингни эшитдим, – деди у ўлига мер билан тикилиб. – Анчагина алтис аракат илибсан.
– Бундай жасорат кўрсатишни сиздан ўрганганман.
– Катталардан кўп нарса ўрганиш жуда яхши фазилат, лекин ар андай олатда аётингни хавф-хатарга ўйиб аракат илма.
– Келажакда бунга эътибор бераман.
– Бир йиртични омон салайман деб жуда алтис иш илибсан. Агар озгина адашиб олганингда йўлбарс сени авайлаб ўлтирмас эди.
– Йўлбарслар одамларга ноўрин тажовуз илишмайди деган эдингиз…
– Тўри, шундай деганман. Сен ам уларга ноўрин тажовуз илма дейман, лекин ужумга учрасанг ар андай йўл билан ўзингни имоя илишга алисан.
Шору отасининг ўгитларини сўзсиз бажарар, ана шу сифати билан унинг чинакам мерини озонган эди. Шунинг учун бу бироз изариб отасига тикилганича индамай уло соларди.
– Ўлим, бугун мени ар ачонгидан ам диат билан тинглагин. Бизлар хон авлодидан эканимизни ар доим эслаб юрмоинг лозим. Сени келажакда улкан ишлар кутмода, бундай ишларни фаат жасурлик билангина бажариб бўлмайди. Сен бошалардан кўра уувли, билимли, бардошли ва сезгир бўлмоинг лозим. Кишиларнинг кўнглидан нелар ўтаётганини гапирмасларидан аввалро билишинг, дўст билан душманни, хушомад билан самимийликни амма ерда фамламоинг лозим. Этимол сен яин кунлар ичида ўлкамизнинг укмрони бўларсан. укмрон бўлиш эса ўта масъулият, ўта нозик ва хавфли вазифа. Ана шулар аида ўйлаб кўрганмисан?
– Бу масалалар хусусида чуур бир билимга эга эмасман.