Ваўчкі

— Дарагія госці, прашу ўвагі! — сказаў ён. Пачакаў, пакуль за сталом трошкі сцішыліся, і весела загаварыў: — Прашу наліць чаркі! Кавалеры, налівайце сваім сяброўкам і суседкам, не забывайце і сябе. Сёння ніхто не павінен устаць з-за стала цвярозы!

Усе зноў весела заварушыліся, мужчыны пацягнуліся да бутэлек, да графінаў.

— Вы што будзеце піць?

— Вам каньячку?

— Не, толькі віно...

— Вы сабе, сабе налівайце,— загаманіла застоллле, зазвінелі чаркі, забулькала віно і гарэлка. Некаторыя адразу пачалі накладаць і закускі. Верын Валодзя трымаў перад сабою жончыну талерку і пытаўся:

— Верачка, табе чаго ўзяць?

Намеснік дэкана паклаў ужо на сваю талерку цэлую гару рознай закускі, суседка, якая памагала Людміле Макараўне рыхтаваць стол, накалола на відэлец адзін склізкі грыбок, і той сіратліва ляжаў на яе чыстай талерцы з сінім беражком.

Павел Іванавіч падняўся, трымаючы поўную чарку, павёў позіркам па гасцях, якія сядзелі, павярнуўшыся да яго тварамі. 3 вышыні яго росту цяпер добра быў відзён увесь стол, застаўлены ядою,— заліўная курыца на вялікім белым блюдзе, рыба рознага прыгатавання — і фаршыраваная, і смажаная, тонка нарэзаныя, аж празрыстыя, балыкі, яйкі з чырвонаю ікрою, салаты з крабамі, свежыя агуркі, хоць за вокнамі гула мяцеліца. Глянуў на ўсё гэта і як убачыў другі стол — у калідоры ў судзе, на якім стаяла чарніліца-невылівайка і ляжала драўляная ручка з сухім пяром, стол, на якім хімічным чарнілам было напісана: «Я хачу дадому... I есці хачу... I Воўку шкода...» Нешта непрыемнае, як чарвяк, прапаўзло праз яго грудзі, але ён пастараўся адагнаць гэта непрыемнае.

— Дарагія таварышы! — сказаў ён урачыста.— Потым мы выберам тамаду, свята наша будзе ісці, як ва ўсіх добрых людзей, але першы тост, першае слова я хачу сёння сказаць сам. Я хачу, каб вы выпілі за маю жонку, дзень нараджэння якой мы сёння спраўляем, за слаўную жанчыну, маці маёй дачкі. Я сам жадаю і хачу, каб вы пажадалі ёй — добрага здароўя, доўгіх гадоў жыцця, шчасця і радасці...

— I вечнай прыгажосці, маладосці! — уставіў намеснік дэкана, узнімаючы ўгору сваю чарку.

— Вы вельмі правільна дадалі,— ветліва пакланіўся ў бок намесніка дэкана Павел Іванавіч.— I вечнай прыгажосці, маладосці. Кажуць, што жанчынам гэта вельмі важна.

— I мужчынам важна,— кінуў рэпліку завуч.

— I мужчынам,— пагадзіўся Павел Іванавіч.

Нехта крыкнуў, каб не перашкаджалі мужу гаварыць тост у гонар жонкі, усе сціхлі, і Павел Іванавіч закончыў сваё ўрачыстае слова, стуккуўся келіхам з жонкаю, выпіў нагбом. Госці пацягнуліея са сваімі чаркамі да імянінніцы, кожны хацеў павіншаваць асабіста, тыя, што сядзелі ў канцы стала, уставалі і ішлі з поўнымі кілішкамі да крэсла, у якім сядзела гаспадыня.

А яна, з чаркаю ў руцэ, паварочвалася то ў адзін бок, то ў другі, чокалася з гасцямі, нахілялася, каб дастаць сваёю чаркаю тых, хто сядзеў далёка, яе бліскучая сукенка адтапырвалася на грудзях, ажно відзён быў раўчучок паміж імі.

Пасля першага тосту некалькі хвілін у кватэры было зусім ціха, толькі чулася, як стукалі нажы ды відэльцы, потым гоман зноў пачаў набіраць сілу.

Тамадою выбралі завуча, таму да гэтага было не прывыкаць, яго часта выбіралі тамадою, і вочы яго цяпер узбуджана блішчэлі, і лысіна блішчэла, як паліраваная, ён жартаваў, каламбурыў, заклікаў застолле да ўвагі. Устаў і заявіў, што калі імянінніца — выкладчыца англійскай мовы, дык ён скажа тост у яе гонар на англійскай мове.

— Прытым, у вершах, у вершах! — узнімаў угору ён свой кілішак.

Усе ўраз згадзіліся, прыціхлі, гатовыя слухаць, і завуч прадэкламаваў:

Гуд івнінг, гуд івнінг, гуд івнінг ту ю,

Гуд івнінг, гуд івнінг, ві а глэд ту сы ю!

Людміла Макараўна пакацілася са смеху і запляскала ў ладкі.

— Брава, брава,— смяялася яна.— Дарую вам і ваша вымаўленне! За вашу смеласць, што вы, не ведаючы англійскай мовы, узяліся на ёй вершы пісаць!

Завуч пакланіўся.

— Я ўсё жыццё вывучаў французскую,— сказаў ён,— але спецыяльна для вас, як бачыце, асвоіў і англійскую.

— Скажыце, Косця,— пыталася Людміла Макараўна ў паэта, мужа сваёй прыяцелькі, ці ведаеце вы ў гісторыі літаратуры факт, каб чалавек, не ведаючы мовы, вершы на ёй пісаў?

Паэт толькі што выпіў і цяпер закусваў.

— Гісторыя ўсё ведае,— адказаў ён з поўным ротам.

— А ці разумееце вы хоць, што вы сказалі? — са смехам пыталася Людміла Макараўна ў завуча.

— О, як вы кепска пра мяне думаеце, дарагая імянінніца,— роблена пакрыўдзіўся тамада.— Я сказаў вам добры вечар і што я рады бачыць вас!

— Па англійску вы, па-мойму, гаварылі даўжэй,— сказаў паэт. Усе весела засмяяліся.

Калі застолле ўжо гуло, як растрывожаны вулей, у дзверы пазванілі і з’явіліся, нарэшце, дэкан з жонкаю. Ён — невысокі, паўнаваты, з разумнымі вачыма, яна крышку сарамлівая, з мяккаю ўсмешкаю на не маладым, але яшчэ прывабным твары.

— О-о-о!

— У-у-у! — загулі госці, паказваючы сваю радасць.

— Штрафную! Штрафную! — крычаў тамада, наліваючы дэкану каньяк у фужэр.

Дэкан падняў рукі.

— Даруйце, не судзіце так строга... Вінаватыя, спазніліся мы, так атрымалася,— прасіў ён прабачэння.