Ваўчкі

Яна адкрыла вечка магнітафона, як майстра, які ведае, што робіць, пакруціла адзін ражок, другі. Магнітафон засіпеў, потым забалбатаў — скоранька-скоранька і як дзіцячым голасам, потым палілася музыка з песняю. Музыка была рытмічная, артыст спяваў па-французску хрыплаватым голасам, і Ірачка, не адыходзячы ад магнітафона, пачала прытупваць ножкаю ў сінім лакавым туфліку.

Жанчыны пачалі выцягваць з-за стала мужчын, каб ішлі танцаваць, мужчыны, цяжкія ад яды і гарэлкі, неахвотна паднімаліся і пачыналі тупаць пад музыку, быццам утрамбоўваючы з’едзенае, каб знайшлося яшчэ месца і для салодкага стала — кавы, чаю і пірожных.

Маладзейшыя танцавалі па-свойму — выкручваліся ўсім целам, вадзілі рукамі, быццам ручніком спіну выціралі, нагамі быццам акуркі тушылі і ўсё скарэй-скарэй, жвавей-жвавей. Настаўніца музыкі танцавала з намеснікам дэкана — у яе выходзіла хораша, зграбна, а ён размахваў рукамі, як вятрак крыламі, тоўкся на месцы, не трапляючы ў такт музыцы.

А ў Ірачкі і ў барадатага выходзіла хораша ў абоіх, яны абое адчувалі музыку, рухі ў абоіх былі зграбныя. Людміла Макараўна спярша залюбавалася дачкою, а потым здзівілася і спалохалася. Адкуль яна ўмее? Дзе навучылася? Здаецца ж, увесь час на вачах, пад матчыным наглядам.

А Павел Іванавіч раптам падумаў, што Тані тады было столькі гадоў, як цяпер яго дачцы. Падумаў так і здзівіўся. Таня ў свае гады працавала, можна сказаць, сям’ю карміла, і здавалася, што яна зусім дарослая.

Музыка іграла жыва і весела, танцоры не ведалі стомы, Ірачка кідала пякучыя позіркі на свайго партнёра, усё яе цела жыло, вабіла, барадаты слухаўся кожнага яе руху — то падступаў бліжэй да яе, то адыходзіў, выгінаўся і прысядаў амаль да падлогі. Было ў гэтым танцы нешта як першабытнае, дзікае, вольнае ад усялякіх правіл і законаў.

— Як табе гэта падабаецца? — спытаў Павел Іванавіч у Хадасевіча, які стаяў каля яго і таксама глядзеў на танцораў.

Хадасевіч прыжмурыў вочы, памаўчаў, потым адказаў з ухмылкаю:

— Каб мы некалі, у час нашай маладосці, так паапраналіся б ды так танцаваць пачалі, нас і з інстытутаў павыганялі б, і з камсамола павыключалі б...

— Дык добра гэта ці дрэнна? — дапытваўся Павел Іванавіч.

Хадасевіч, склаўшы на грудзях рукі, глядзеў на танцораў.

— Праўда заўсёды на баку моладзі... Хоць часам нам гэта і не хочацца прызнаваць. I потым — мы самі ўсё гэта спарадзілі. Што нарадзілі, тое і маем.

Музыка не спынялася, канчалася адна мелодыя і пачыналася другая, аркестр іграў на ўсю сілу, надрываліся саксафоны, бразгалі талеркі, грымеў барабан, і Паўлу Іванавічу захацелаея адпачыць ад гэтага шуму, пабыць хоць крышку аднаму. Лавіруючы паміж танцорамі, ён выйшаў у калідор, адтуль пакіраваўся ў спальню.

Тут было нашмат свяжэй, чым у залі, шум даносіўся крыху прыглушана, верхняе святло не было ўключана, гарэў толькі начнік, што стаяў на тумбачцы паміж двума ложкамі. На жончыным ложку ляжала цэлая гара пакункаў і карабкоў, ужо адкрытых і разгорнутых — падарункі, што напрыносілі сёння госці. Пакрывалы і на жончыным, і на ягоным ложку былі крыху сцягнутыя і скамечаныя, госці садзіліся тут і на ложкі.

Павел Іванавіч прайшоўся па спальні, адпачываючы ад гарачыні і ад шуму; праходзячы каля высокага люстэрка-трумо, неяк знянацку ў яго паглядзеўся і аж скалануўся, стаў, як укопаны. 3 трумо на яго глядзеў Зайчык... Не, гэта быў не Зайчык, не той хлопец, якога засудзілі на чатыры гады, гэта быў Павел Іванавіч, але выраз твару, паварот галавы ў гэты міг быў такі самы.

Павел Іванавіч правёў далоняю па шчацэ, па лбе, быццам хочучы сцерці гэта падабенства. Ды яго ўжо, здаецца, і не было, з люстэрка ўжо глядзеў салідны мужчына ў белай кашулі, дагледжаны, паўнаваты, з інтэлігентным тварам. Што агульнае магло быць у гэтага чалавека з тым арыштантам у рудых штанах з торбамі на каленях, які адабраў у дзяўчыны сумачку з грашыма?

— Не трэба было столькі піць,— падумаў Павел Іванавіч і, яшчэ раз правёўшы рукою па твары, адышоў ад люстэрка.

4

Назаўтра быў дзень з халодным шэрым небам, з дробным сняжком, які бяліў зрудзелую і зшорхлую пасля адлігі скарынку лёду, сыпаўся пад калёсы машын і тралейбусаў, біўся ў шыбы высокіх дамоў, што стаялі на праспекце. Адчыняліся і зачыняліся дзверы гастраномаў, прамтаварныя магазіны былі яшчэ замкнёныя, за шырокім шклом вітрын стаялі манекены ў доўгіх, да пят, сукенках, віселі распятыя спадніцы і кашулі, блузкі і касынкі, ужо крыху запыленыя, віцвілыя.

Павел Іванавіч, як заўсёды, як кожную раніцу, ішоў на работу.

Зямля пачынала свой новы дзень. Пачынала яго для ўсіх — і для гэтай старой жанчыны, што, захутаная ў хустку, з сумкаю ў руцэ выйшла з гастранома, і для гэтых хлапчукоў, што з ранцамі за плячыма беглі ў школу, і для гэтай пары, мусіць, маладажонаў, што, узяўшыся за рукі, выйшлі ў раніцу. Зямля пачынала свой новы дзень, ні рухам, ні намёкам не адкрываючы нікому, што напаткае яго сягоння — цераз міг, цераз хвіліну, не адкрываючы нікому, як гэты дзень адзавецца некалі — праз пяць гадоў, праз дзесяць, праз дваццаць.