Ведзьміна тоня

Ён абыякава ўжо (мо дзесяты раз упустую!) круціў катушку, як раптам лёска напялася. І — не пакруціць.

— Зачапіў, — плюнуў ад прыкрасці Віцька.

Пакруціў яшчэ — лёска з цяжкасцю, але намотвалася на катушку.

— Давай, падплывём, — падказаў Сяргей. — Віталь, бярыся за вясло.

Пачалі грэбці ў тым напрамку, дзе пад вадой хавалася лёска. Віцька пакручваў катушку, але лёскі намотвалася толькі на столькі, на колькі набліжаўся плыт.

— Нешта цягне, — раптам са страхам прашаптаў Віцька. — Нешта цягне!

— Не кідай! — закрычаў Сяргей, бачачы, як задрыжалі ў Віцькі рукі.

Было нястрымна бязлюдна тут — сярод чорнай вады, на паверхні якой беглі аднолькава роўныя частыя хвалькі. Вецер стаў нечакана халодным. А з аднаго і другога боку на сонца насоўваліся дзве сіне-фіялетавыя хмары. І нешта нябачнае ў глыбіні роўна, з неймавернай сілай цягнула лёску, а за ёй вуду і самога Віцьку ў халодную глыбіню…

Сяргей перахапіў спінінг — цяпер яны трымалі яго разам і разам адчулі, як нешта там, у глыбіні, роўна і неўтаймавана цягне, цягне і цягне.

— Адпусці, няхай размотвае… адпусці тормаз, — шэптам загадаў Сяргей.

Лёска пачала размотвацца — роўна, быццам пад вадой была такая ж катушка і там нехта намотваў лёску — не спяшаючыся, пакрысе.

— Прытарможвай, прытарможвай…

Але прытарможваць было дарэмна. Калі лёска разматалася ўся, хлопцы адчулі, што іх цягнуць разам з плытам.

— Віталь, грабі!

Віталь сутаргава гроб адным вяслом, але плыт разварочвала, і ён плыў.

— Трымай! Упрыся ў парэнчы спінінгам і трымай толькі! — Сяргей дапамог Віцьку паставіць спінінг так, каб невядомая сіла прыходзілася не на рукі хлопцаў, а больш на парэнчы, сам схапіў другое вясло.

Яны граблі хвілін колькі — плыт як быццам спыніўся. Лёска аслабла — і Віцька не разгубіўся, імкліва наматаў слабіну на катушку.

Потым іх зноў пацягнула — на гэты раз крута ў другі бок. І зноў спыніліся, зноў крыху аслабла лёска. Хлопцы супакоіліся, прайшла разгубленасць перад невядомым, пачыналася нешта падобнае на нечаканае спаборніцтва. Віцька зноў падматаў лёску. Зноў іх плыт панесла — ужо ў другі бок. І зноў энергічна граблі…

Па метры, па два падмотваў Віцька лёску. Плыт ужо амаль не кранаўся з месца, толькі млява паварочваўся туды-сюды. Віцька намотваў лёску, хлопцы ціха падграбалі.

— Божачкі! — выгукнуў спуджана Віцька.

Сяргей і Віталь кінулі вёслы, падскочылі да Віцькі.

І пабачылі тое, што так напужала іх сябра — да плыта ў верхнім слоі вады набліжалася чорнае, жывое бервяно. Яно ледзь рухалася, але ў ім адчувалася столькі сілы, што здавалася: захоча — праб’е наскрозь іх плыт.

— Што гэта?

— Чорт ведае. Шчупак, відаць…

— Такі здаровы? Ён жа Нэлу праглыне…

— Не праглыне… Не падмотвай больш. Трымай толькі. Як моцна пацягне — адпусці крыху… Віталь, давай на вёслы. Будзем грэбці да берага. Толькі не надта спяшайся…

Яны грэблі хвілін дзесяць — за гэты час Віцька крыху адпусціў лёскі. Яшчэ колькі ўзмахаў вёслаў — плыт падышоў да берага.

Там Жэнька з неразуменнем глядзела на заклапочаных хлопцаў. Яна і Нэла зайшлі ў ваду, чакалі плыт.

— Выходзьце з вады, — засіпеў, а не закрычаў Віцька. — Клічце дзеда!

Дзед Васіль ужо сам падыходзіў да берага. Ён зразумеў усё адразу, як толькі пабачыў, з якім напружаннем Віцька трымае спінінг.

Ён дапамог Жэньцы і Нэле вылезці на стромкі бераг.

— Не хвалюйцеся, не хвалюйцеся, усё вы правільна зрабілі, — стаў казаць да хлопцаў на плыце. — Так, памучылі рыбку, няхай яшчэ моцы пагубляе… Падцягвай, падцягвай пакрысе… Сяргей, скачы долу, бяжы да палаткі і нясі сякеру, — гледзячы пільна на ваду загадаў дзед. — Віцька, як моцна пацягне — адпускай памалу, не трымай, а то парве лёску. А потым падцягвай…

Сяргей скокнуў з плыта на бераг, ірвануўся ў бок іх палаткі, вярнуўся назад з сякерай. Дзед Васіль перахапіў яе з рук хлопца, спакойна пайшоў у ваду ў напрамку напятай лёскі.

— Ну, паспрабуйце падцягваць… Цягні не катушкай, а рукамі, а потым падмотвай.

Сяргей перахапіў спінінг з рук Віцькі — у таго пабялелі ўжо пальцы. Віталь трымаў спінінг таксама, Сяргей прыўздымаў яго, апускаў — і ў гэты момант падкручваў лёску.

— Ну, бервяно цягнецца…

Дзед Васіль крок за крокам ішоў насустрач гэтаму бервяну. Ён быў ужо ў вадзе па пояс. Узняў над галавой сякеру абухом наперад, чакаў. І ўрэшце рэзка апусціў.

Раздаўся глухі ўдар, а потым звонкі ўсплёск, цэлы фантан пырскаў паляцеў. Сяргей зрэагаваў — адпусціў крыху катушку. Дзед ударыў яшчэ раз.

— Цягніце, хлопцы. Сыходзьце з плыта, на бераг цягніце…

Падцягвалі на бераг — і страшней стала ўдвая, калі пабачылі велічыню рыбы.

Шчупак быў куды больш за метр у даўжыню, неверагодна тоўсты. Амаль трэць цела — вялізная галава. А пашча — праз усю галаву. Ён быў аглушаны ўдарамі сякеры, пашча раскрылася — страшэнная, уся ў крывых вострых зубах.

Сяргей міжволі ўздрыгнуў, глянуўшы на Нэлу і ўспомніўшы словы Віцькі: «Ён жа Нэлу праглыне». Безумоўна, у разяўленай пашчы шчупака лёгка б умясцілася галоўка Нэлы.

Дзед Васіль ударыў абухом па галаве шчупака яшчэ раз — і той ў апошні раз устрапянуўся. Падхапіўшы рыбіну пад жабры, Віцька з Сяргеем выцягнулі яе на бераг.