Vortaro de Esperanto 1910

Legi ion, kio estas nelegeble skribita:

deĉifri vorton, deĉifri leteron.

Deĉifro.

Ago de tiu, kiu deĉifras.

Dediĉi.

-

1.

Donaci sian verkon al iu kaj fari pri tio surskribon: « Al S° M. respektplene dediĉas la aŭtoro ».

- 2.

Fervore uzi, fervore oferi:

dediĉi sian laboron por la bono de aliaj; sin dediĉi al la politiko.

Dedukti.

Fari konkludojn el la tuto pri la detaloj.

Dedukto.

Konkludo, farata el la tuto pri la detaloj.

Defendi.

Helpi tion, kio estas atakata: defendi iun kontraŭ io; defendi per armiloj; defendi per vortoj.

Defendo.

Ago de tiu, kiu defendas.

Defendanto.

Homo, kiu defendas: defendantoj de sieĝata urbo.

Deficito.

Tio, kio mankas, por ke la elspezoj ne superu la enspezojn:

La kompanio fermis la jaron per deficito da 10 000 fr.

Definitiva.

Konkluda, fina, decida:

definitiva respondo.

Definitive.

En definitiva maniero.

Degeli.

Fluidiĝi de la varmo:

Sur altaj montoj la neĝo neniam degelas.

Degelo.

-

1.

Stato de tio, kio degelas; fluidiĝo, kaŭzita de la varmo. -

2.

Varma vetero post frosto:

Dum la degelo la koto kovras la stratojn.

Degeneri.

Perdi la kvalitojn de la raso aŭ speco, perdi fizikan aŭ moralan valoron:

La krimuloj estas degenerintaj homoj.

Degenero.

Stato de tiu, kiu degeneras.

Degenerigi.

Forpreni fizikan aŭ moralan valoron, senigi je la kvalitoj de la raso aŭ speco:

La alkoholo degenerigas.

Degradi.

Senigi iun je la rango; malaltigi ies rangon:

degradi oficiston, degradi oficiron.

Deĵori.

Plenumi la servon en difinita tago aŭ nokto konforme al antaŭpreparita serva ordo:

Deĵori ĉiun trian nokton.

Deĵoranto.

Persono, kiu deĵoras.

Dek.

Nombro 10.

Deko.

Substantiva formo de dek: dek soldatoj, deko da soldatoj.

Dekadenco.

Komenco de ruino: dekadenco de literaturo, de bonmoreco.

Dekagramo.

Dek gramoj.

Dekametro.

Dek metroj.

Dekano.

-

1.

Ĉefo de eklezia distrikto, konsistanta el kelke da paroĥoj. -

2.

Ĉefo de fakultato.

Deklami.

Voĉe legi aŭ diri memore versaĵon aŭ alian literaturan verkon, speciale zorgante pri la oratora akcento; paroli kun emfazo.

Deklamo.

Ago de tiu, kiu deklamas.

Deklari.

Oficiale, solene konigi.

Deklaro.

Oficiala, solena konigo.

Deklaracio.

Oficiala, solena komunikaĵo:

La deklaracio de Bulonjo.

Deklinacio.

Gramatika ŝanĝo de l' substantivoj, adjektivoj kaj pronomoj laŭ la kazoj kaj nombroj.

Deklivo.

Supraĵo, klinita al la horizonto:

deklivo de monto.

Dekliva.

Klinita al la horizonto. Komparu:

Abrupta, kruta.

Dekoracio.

-

1.

Artistaj ornamaĵoj:

dekor- acio de domo, de ĝardeno.

-

2.

Pentritaj toloj, prezentantaj domojn, arbojn, k. t. p. sur la scenejo.

- 3.

Ordeno:

ricevi dekoracion.

Dekreto.

Decido, ordono de supera ŝtata povo:

Dekreto de reĝo.

Dekreti.

Decidi, konigi per dekreto.

Dekstra.

Kiu troviĝas ĉe la flanko, kon- traŭa al la flanko de l' koro.

Dekstre.

Ĉe la dekstra flanko.

Dekstren.

A1 la dekstra flanko.

Maldekstra.

Kiu troviĝas ĉe la flanko de la koro.

Maldekstre.

Ĉe la maldekstra, flanko.

Maldekstren.

A1 la maldekstra flanko.

Maldekstrulo.

Kiu uzas ordinare la maldekstran manon anstataŭ la dekstra.

Delegi.

Sendi iun, kiel reprezentanton:

delegi por la kongreso.

Delegito.

Persono delegita.

Delegacio.

Delegitaro.

Delikata.

-

1.

Ne forta, facile malbon- igebla, facile rompebla:

delikata sano, delikata instrumento, delikata vazo.

-

2.

Ne vulgara, de alta kvalito:

delikata viando. -

3.

Sentema; evitanta ofendi aliajn per sia konduto:

delikata homo.

Delikateco.

Eco de tio, kio estas delikata.

Maldelikata.

Forta, nefacile malbonigebla. -

2.

Vulgara de malalta kvalito. -

3.

Nesentema; ofendanta aliajn per sia konduto. Komparu:

Subtila.

Delfeno

(Zool.). Speco de raba mambesto, vivantaj en la maroj, longa ĝis 3 m. el la familio de l' balenoj

(Delphinus delphis).

Deliri.

Senprudente, senkonscie paroli sub la influo de l' febro, de venenoj.

Deliro.

Stato, vortoj de tiu, kiu deliras.

Delto.

-

1.

Greka litero, havanta formon de triansulo. -

2.

Triangula insulo inter maro kaj du brakoj de rivero:

la delto de Nilo.

Demagogo.

Politikisto, flatanta la popolon, por akiri ĝian favoron.

Demandi.