Vortaro de Esperanto 1910

Religia sistemo, bazita sur la natura kredo je unu Dio kaj malakceptanta ĉiun proklamitan kredon. Komparu:

Teismo.

Dika.

Havanta grandan dimension (ne en la direkto de la larĝeco kaj alteco):

dika homo, dika libro.

Dikeco.

-

1.

Eco de tio, kio estas dika. -

2.

Grado de dikeco:

La dikeco de ĉi tiu vitro estas 5 milimetroj.

Maldika.

Havanta malgrandan dimension (ne en la direkto de larĝeco kaj alteco):

maldika folio.

Dikti.

-

1.

Legi, diri ion al persono, kiu tuj ĝin skribas: dikti leteron.

-

2.

Inspiri: Singardo, diktita de saĝo.

Diktaĵo.

Tio, kio estas diktata: La lernanto faris dek erarojn en la diktaĵo.

Diktatoro.

Provizora ĉefo de ŝtato kun absoluta povo.

Dilemo.

Malfacila elekto inter du ekstremoj.

Diletanto.

Persono, kiu ne profesie sin okupas per arto, scienco. Komparu:

Amatoro.

Diligenta.

Laborema, zorgema:

diligenta homo, diligenta studado.

Diligento.

Laboremo, zorgemo.

Diligente.

Laboreme, zorgeme.

Maldiligenta.

Mallaborema, mal- zorgema.

Dimanĉo.

La unua tago de la semajno, la festa tago, la tago de la ripozo.

Dimensio.

Ĉiu el la tri direktoj, en kiuj oni mezuras korpojn: larĝeco, longeco kaj alteco.

Diminutivo.

Vorto, formita el alia vorto, por esprimi malgrandan objekton de la sama speco:

domo, dometo.

Dinamo.

Elektra maŝino, kiu aliformigas meĥanikan energion en energion elektran.

Dinamiko.

Parto de la meĥaniko, pri la movo de la korpoj kaj pri la movantaj fortoj.

Dinamismo.

Filozofia doktrino, laŭ kiu ia universo kaj ĝiaj elementoj materiaj estas nenio alia, ol agantaj fortoj.

Dinamito.

Eksploda substanco, konsistanta el nitroglicerino kaj silikaj substancoj (sablo).

Dinamometro.

Instrumento, servanta por mezuri la fortojn de la homo, ĉevalo, k. t. p.

Dinastio.

Serio de regnestroj, apar- tenantaj al la sama familio kaj heredantaj la tronon unu de alia: la

dinastio de Habsburgoj.

Dioskoreacoj

(Bot.). Familio de unukotil- edonaj vegetaĵoj.

Diplomo.

Oficiala dokumento, per kiu registaraj povoj, scienca institucio, k. t. p., atestas ies sciencan titolon, privilegiojn, k. t. p.:

diplomo de profesoro, diplomo pri nobeleco.

Diplomi.

Doni al iu diplomon:

Diplomita profesoro de Esperanto.

Diplomato. - 1.

Supera ŝtata oficistoj kies okupo estas trakti kun alilanda, registaroj.

- 2.

Persono, scianta lerte trakti kun aliaj; ruzulo.

Diplomata.

De diplomato; posedanta la ecojn de diplomato»

Diplomate.

En diplomata maniero.

Diplomatio.

Arto trakti kun alilandaj registaroj.

Diri.

Esprimi sian penson per vortoj, voĉe.

Diro.

Tio, kion oni diris:

saĝa diro»

Antaŭdiri.

Konigi tion, kio estas okazonta:

antaŭdiri la sorton, antaŭdiri la veteron.

Kontraŭdiri.

Esprimi per sia respondo kontraŭan opinion.

Direkcio.

Estraro kaj ĝia oficejo.

Direkti.

-

1.

Turni al la celata loko, objekto:

direkti ŝipon, paŝojn, rigardon.

-

2.

Kon- duki aferojn publikajn aŭ privatajn, precipe per ordonoj, kontrolo k. t. p.:

direkti oficon, aferojn.

Direkto.

-

1.

Ago de tiu, kiu direktas. -

2.

Loko, flanko, al kiu oni direktas; vojo, linio, laŭ kiu oni direktas.

Direktoro.

Ĉefo, direktanta oficon, institucion:

direktoro de banko, de liceo.

Direktorio.

-

1.

Direkcio. -

2.

Provizora registaro en Francujo dum la revolucio (1795-1799).

Dis-.

Prefikso, esprimanta: meton, divi- don, apartigon, forigon en diversajn flankojn:

dismeti meblojn en ĉambro, dis- tranĉi panon, dissemi grenon, dispell birdojn, disiri, disiĝi.

Disciplino.

Absoluta obeemo de subuloj: Dum la milito en la armeo regas la plej severa disciplino.

Disciplini.

Eduki, instrui en disciplino: disciplinitaj soldatoj.

Disenterio

(Med.). Infekta malsano, karakterizata de sanga lakso.

Disertacio.

Scienca raporto, precipe pre- zentita al fakultato, por ricevi sciencan titolon.

Disko.

-

1.

Maldika metala rondo, uzata de la antikvaj Grekoj en la ĵetludoj. -

2.

Objekto, similanta diskon:

signala disko, disko de la luno.

Diskonti.

Aĉeti aŭ vendi kŭmbion antaŭ la pagtempo, deprenante la procentojn pagotajn.

Diskonto.

-

1.

Aĉeto aŭ vendo de kambio antaŭ la pagtempo, kun depreno de la pagotaj procentoj. -

2.

Procento, pagata al la aĉetanto de ia kambio:

La diskonto estas pli alta en Germanujo, ol en Anglujo.

Diskreta.