Заговоренный меч (на каз.яз.)

Жнібек пен Керей аракегір мен Сарыкегірді кейін тастап, арамнан ш кнде жедел кшіп ткен со, содарынан ерген елдерді асаал, батыр, билерін жинап кеес ран. Барар жеріміз алыс жне жат жер. Аайын жо болса бере алмайды, бар болса кре алмайды. Моолстан елі бізді алай абылдайтыны белгісіз. Сондытан тйені омын, атты жалын алдырмай, аайына сорлылыымызды крсетпей жетелік. Кшті екенімізді крсе сыйлар, кшсіз екенімізді крсе аяр, «кет кейін» дей оймас, туыстыымызды имас… деп шешкен.

Осы кннен бастап сысыан алы ел, малды кйіне арай, асыпай кшіп отыран. Бір аптадай ткен шата Жнібек пен Керей здеріні он бес л, жеті немере, кптеген, аа-інілерін жинаан. Жнібек, жолай «ызыл жыылдан» тіп бара жатанда жігіттеріне кестіріп алан жуандыы амшы сабындай бір ша ызыл кре тобылыны алдына ойып, лкен баласы дік тре мен Керейді тышы Брындыа:

— Алдарыдаы тобылыдан бір-бірден алыдар, — деген.

Аналар алан.

— Енді сындырыдар, — деген.

Аналар олдарындаы тобылыларын шытыр-шытыр сындыран.

— Енді шеуден алып сындырыдар, — деген Жнібек.

Аналар ш тобылыдан алып блендей кш жмсамай б жолы да сындыр- ан.

— Енді бесеуден алып сындырыдар, — деген Жнібек слтан.

Аналар бес-бестен тобылыны алып, жептуір кш жмсап сындыран.

— Енді сегізден алып сындырып крідер, — деген Жнібек.

дік пен Брынды тобылыны сегізден алан. Тізелеріне де салан, табандарына да салан, мадайларынан соралап тер де аан, йтеуір иналып барып, балуан тлалы ос арлан зер дегенде сындыран.

— Енді оннан алып сындырып крідер, — деген Жнібек сл клімсіреп.

Сындыра алмайтындарын білсе де, дік пен Брынды тобылыны оннан алан. Сындырма боп рі-бері мышыдап крген. Кштеріні жетпейтінін білген со «рып алыр, болатын емес» деп тобылыларын латырып жіберген.

Жнібек ндемей сл ойланып отыран да:

— Міне, ел бірлігі деген осы, — деп сзін бастаан, — жалыз адамды жау алады. Ал кп біріксе ешкім де жее алмайды. Кп орытады. Тере батырады. Егер екі олды он саусаындай азаты бар рулары ос ждыры боп тйілсе, андай жауына болса да ауіпті кш…

Жнібек пен Керейді зге балаларынан жасы лкен жне зін згелеріне араанда еркіндеу стайтын, р да жы мінезі бар Брынды:

— Баса рулар айда алады? — деген. — Мысалы, найзасыны шы алтын Алшын…

— Алыстаы аайын зі шешсін з тадырын…

Еш уаытта да хан мен билерді бірігуімен ана ханды рылмаан. Орда шаыраын халы ктерген. аза елі егін еккен отырышы жрт емес. Бар шаруашылыы мал сіру. Мндай кшпелі елді халы — рулары. Оларды ксемдері — батыр, билері боланменен, дені жай шаруа, кедейлер.

Жнібекті ойы, ісін стті ету шін, осы ара халыты з жаына кбірек тарту. азір ол соны жолын іздеп отыр.

— Жасы, — деді Брынды, — Алшынды оя тралы. Сонда борышымыз не болма?

Жнібек Брындыа ойлана арады.

— Тсінсе борышыды зі айт. Тісі шыан балаа шайнап берген ас болмайды.

— Білмеймін, — деді Брынды. — Бізге ергісі келмейтін руларды шабамыз ба, айтеміз…

Тышыны ойланбай айтан сзінен намыстанып алса да, оны тез шамданатын мінезін еске алып, сзге сара Керей:

— лым, ел шабуа асыпа, — дей салды.

— згелеріде андай ой бар? — деді Жнібек.

Аа транда іні сйлеу скет іс аза дстрінде. Тіл шына келіп тран айтары болса да осы дстрден шыа алмай, Жнібекті ортаншы лы асым слтан тмен арап тыпырши берді.

— асымжан, сен бірдеме демексі бе? — деді Жнібек баласыны сйлегісі келіп отыранын сезіп.

— И, кке, рсат етсеіз, бірер ауыз кеесімді мен де берейін деп едім.

— Айт, рсат…

— зіміз не шабыламыз, міне шабыламыз деп келе жатып, біреуді шабамыз деуіміз аатты болар… Жне кке, зііз айттыыз ой, аайын кшіді крсе сыйлайды деп…

— Сйле, сйле.

— Сйлесем, біз Моолстан мен Тркістан шекарасына ашан ел трізді емес, кшкен ел трізді болып баруымыз керек. Жаатай рпатары да, Сайбан, Аса Темір рпатары да ел екенімізді крсін. Жне алай болса солай шбыра кшкен ел екенімізді емес, дос болса дос бола алатын, ас болса ас бола алатын, оныс бермесе кшпен тартып ала алатын жау жрек ауым екенімізді байасын. азір осы отырандарымызды ес білетіндеріміз, сойыл соып сз сйлей алатындарымыз, асымыза бес-алты азаты ер жігіттерін ертіп, ермей алан, не еру-ермеуін білмей отыран жрта тарауымыз абзал. «Бізге ерідер, бірігіп ел болып, азаты А Ордасыны туын айта ктерелік» деуіміз орынды. Ерген жрт ерер, ермеген жрт ойа алар. ара халы соымыздан нерлым кп ерсе, сорлым ісімізді стті болары айын.

Жнібек жасспірім лыны сзін бірден іліп кетті.