Заговоренный меч (на каз.яз.)

Мндай жадайда зіні Моолстана хан болуы оайа тсті ме? Екі кз бірін-бірі шымас шін, алла-таала ортасына мрын жаратыпты. Ал бдан отыз жыл брын, бір мы трт жз жиырма сегізінші жылы келері ататы Уайс хан ліп, артында алан аайынды екі жігіт Жныс пен Исан-Бы Моолстан таына таласар кн туа жаздаанында кім араша трды? Ешкім де тран жо. айта аалы-інілі слтандарды шіктірумен болды. сіресе бны брын Уайс хана баынып келген Моол мірлері істеді. Осы мірлерді ар- асында Исан-Бы Жныстан Жаатай хандыын тартып алды. Біра артынан жастыы ма, мастыы ма, хан боланнан кейін зін хан таына жеткізген осы мірлерге иянат істей бастады. Е алдымен бас наип[40] етіп Трфан аласынан шыан Темір деген йырды белгіледі. Бл йыр хана жаа білді де, згелерді аанда анын, соанда слін шыарды. зі арадан туа сіресе Моол мірлеріне жайсыз тиді. арадан наип еткен хан ісіне наразы Моол мірлері, Темірді орлыы бден асан кезде, бір кні тнде жиналып кеп оны басын шауып, бкіл денесін кескілеп лтірді. здері де енді хан арамаынан шыып жан-жаа тарап кетті. Дулат руынан шыан мір Мір Крімберді Моолстан мен Ферана, Андижан шекарасына бекініс салып, маындаы Мауреннахр диандарын шабуа кірісті. оншы руынан шыан Мір Хаберді бек Ыссыкл жаасындаы ой Сойды деген арала бекініс трызып, жздеген арашы жігіттерімен Тркістан мен Сайрамды тонауа аттанды. Моолды Шорас пен Барын руларыны мірлері тбі бір елден шыандары есіне тсіп, Уайс хан мен кесі Исан-Тайшы сан айасан ойраттарды онтайшысы Амансанджи жаына ауып кетті. алушы, Блашы руларыны мірлері білайыр арамаына, Дшті ыпшаа кшті. Ал, моолдарды е негізгі кп руы ошыны бек, мірлері еш жаа кетпегенмен де Моолстанны ке даласында бліншілік йымдастырумен болды. Темір наипты лімінен шошып алан Исан-Быны зі де Алмалытан ашты. Біра бны бір кезде Исан-Быны кесі Уайс ханны кшімен ашарды олына алан Сейтлі мір Іле зеніні жаасындаы Айын деген жерден тауып алып, Асу аласына кеп хан етті. Осы блінуден бастап Моолстан бір хана баынудан алды. Толып жатан мірлер, бектер, хакімдер бір тайпы мемлекетті быт-шыт ып бліп алды. Тек ел шетіне жау келсе ана бас осатын кйге жетті.

Исан-Бы Асуда бден орныып аланнан кейін, кп ол жинап хаджири есебі бойынша сегіз жз елу бесінші, жаа есеппен бір мы трт жз елу бірінші жылы Ташкент, Яссы, Сайрам шаарларын шапты. Аямай тонап, айтадан Асуа айтты. Алдыы жылы екінші рет Исан-Бы таы Мауреннахр жеріне аттанды. Біра б жолы жауды з жерінде ктіп алан бусейіт жеістік бермеді. Исан-Бы скерін бетпе-бет келіп, рыста тойтарып, Талас зеніні бойындаы Тараз-Жаы аласына дейін уып салды. Исан-Бы дл осы жолы астанасын айтадан Алмалыа кшірді. Ондаысы ытай мен Жоар аупінен мединесі алыстау болсын дегені еді. Сйтіп жргенінде ауіп енді кенет отстік кпе тсынан туды. Сырт естуіне араанда, Мір Крімберді, Мір Хаберді мірлер Жныс слтана барып осылан трізді. Б да Исан-Быны обалжуын кшейте тсті. з жаында табжылмай жиені — Мір Сейтлі мен Мір Мхамед-Шейх мірлер ана алды. ысасын айтанда, Исан-Бы енді з йінде рт шыанын аны ты. Бл иындытан тылатын андай жол бар? Мединесін айтадан Асуа кшіру керек пе? Одан не табады? Алмалыа жетер Жныс пен бусейіт мырза Асуа жете алмай ма? рине жете алады. Біра Асуда Мір Мхамед-Шейх пен ар жаындаы ашардаы жиені Мір Сейтлі мірлер бар емес пе, Исан-Быны басына шын ауіп туса, бларды ндемей алмайтыны кімге болса да аян. Содан сескеніп Жныс атыны басын кейін тартар? О да ммкін. Біра бір кеден туса да, бір анадан тумаан, зі Жныспен ан майданда бетпе-бет бір кездеспей, кні брын ашаны алай болады? Жныс осы Моолстаннан кеткелі жиырма жылды ішінде Исан-Быа арсы екі рет ол жиып майдана шыан. Біра екеуінде де жеіліп кейін шегінген. Бл жолы да сйтер? й, оан сену иын. Б жолы кш Жныс жаында. Жныс жаында емей немене, оны жатап Дшті ыпшаты айбынды ханы білайырды туан кйеу баласы, Жныса е жаын бел да болып Аса Темірді алтын таындаы бусейіт отыр. Жо, іштей іри бастаан Моолстан оан дл азір арсы тра алмайды. Сонда не істеу керек? лде торауытты онтайшысы Амансанджиды зінен жрдем сраса ма екен?

Исан-Бы екі олын артына стап глі тгілген, тгі екі елі жібек фарсыны ырмызы ызыл кілемін кк шалынды басандай аяымен жайпай аттап, ерсілі-арсылы жре бастады. Оны алма онтайшысынан жрдем срасам айтер еді деген мітіні де сыры бар еді.

Жаатайды бесінші буыны, Мхамедті шбересі Уайс слтан ер жеткен кезде, Моолстан таында кесі Мірлі оыланны інісі Мір Мхамед отыр- ан-ды.