Заговоренный меч (на каз.яз.)

Мір Мхамед хан мен Уайс слтанны арасы те нашар болды. Уайс слтан зі секілді кіле от жрек жігіттерді жинап алып, Моолстанны шетінде, ашарияда біраз уаыт аламанды рып жрді де, Тркістана келген. Бл кезде Тркістанны хакімі Аса Темірді ататы серігіні бірі ыпшатан шыан Сар-Бы мірді баласы, Шайх-Нридин болатын. Ол Мір Мхамед ханмен те араз еді. Шайх-Нридин мір Уайс слтанды шаын жайып арсы алды. зіні ызы Дулет-Слтан-Саынажды осты. Одан Уайсты тышы Жныс слтан туды. Шайх-Нридин мір Уайса скери жрдем беріп, сан мртебелі Мір Мхамед хана арсы салды. Біра андай айас болса да кші мол Мір Мхамед жее берді. Тек осы хан з ажалынан лгеннен кейін барып, Уайс бір мы трт жз жиырма бесінші жылы ана Моолстан таына отырды. Біра оны ханды мірі те аз болды. Моолстан таын бар боланы ш-а жыл биледі. ашар ханы арахан рпаы Сату-Бограны олынан майданда аза тапты. Біра осы аз мірінде Уайс хан кп іс істеді. Е алдымен ол мсылман дініндегі елдермен жауласуды тотатты. Бар кшін ытай мен Ойрат онтайшыларымен креске жмсады. Осы кездегі Ойрат онтайшысы Исан-Тайшымен майданда сан мртебе кездесті. ытай богдаханынан немі скери жрдем алып отыран Исан-Тайшы оан жегізбеді. Бір-екі рет ттын да етті. Біра Шыысханны рпаы деп босатып жібере берді. Уайс слтан е аыры мртебе Трфан аласыны жанындаы рыста таы Исан-Тайшаны олына тсті. Бл жолы торауыт міршісі оны текке босатысы келмеді. «Егер арындасы Матм ханымды маан йелдікке берсе босатам» деді. Амал жо, Матм ханымды Исан-Тайшыа беруге тура келді. Одан ойратты осы кнгі онтайшысы Амансандж туды. асырды блтірігі се келе енесіне шабады. Амансандж Исан-Тайшы секілді ккжалдан туан арлан брі еді. Ол шешесіні а стінен кесіні алтын таын арты крді. Сол таты кшейту жолында «Моолстанды наашы жртым» демеді. Кере арыс аузын аза руларыны анына толтыра рттады. Кршілес Найман, Керей ауылдарына маза беруді ойды. Тек бл руларды ойратты исы ылышынан азаты ара сойылы мен айыспас ерлігі, табан тіреп арсы трар айсарлыы ана тарып жрді.

Исан-Быны Амансанджидан жрдем срасам айтеді дегені — сасан ханны «тбі жиенім ой» деген р далбасасы еді. Біра сасан хана жрдем баса жатан келді.

Хан осылай ерсілі-арсылы алы ойда жргенінде йге бас найыбы йсін астек кірді.

— лы мртебелі тасыр хан, хан кеесі тегіс жиналды.

— Мір Сейтлі мір де келді ме?

— И, тасыр хан, кеше оан ат шаптырылан.

— Мір Мхамед хан ше?

— О да.

Хан среде тран гауар тас орнатылан алтын тжін киді де, олына асыл тастардан безелген кміс асасын стап кеес сарайына арай беттеді. Бас найп астек би мен ауыз йде ктіп тран баса паруалар[41] н-тнсіз соынан ере берді.

Хан кеес сарайына кіріп келгенде, йдегі мір, слтан, бек, хакімдер тегіс трегеліп, иіліп слем берді.

— Арсыдар ма, бек-задалар? — деп хан есік алдында сл кідірді.

— Барсыз ба, хан иеміз? — деп йдегілер басын брыныдан да ие тсті.

— п келіпсіздер, асыл бауырлар, — деді хан трдегі з орнына бара жатып, — отырыыздар.

Хан алтын зерлі барытпен безенген кеес сарайыны тргі жаындаы кміс скіге барып отырды. Хан отыраннан кейін, зге жрт та дрежесіне арай орналаса бастады. й іші толан а слделі, кк шапанды, кк слделі, а шапанды софы, хакім, мір, даруалар мен кміс, алтын кіселі, ке оныш етікті, блын тыматы, сусар брікті Дулат, йсін, Жалайыр, Найман билерімен лы толы. Жаатай ордасында Маймене, Майсары дстрі жо. Хан жеке отырады. Одан тмендеу тек бас наип ана орналасады. зге жрт зіні шен-шекпеніне арай орын алады. Алдыы жаында хана жаын, ашар, Асу, Трфан, Жаы секілді лкен мірлікті хакімдері, олардан сл кейініректеу Моолстан хандыыны тірегі йсін, Жалайыр, Дулат, Найман, Керей, алы трізді аза руларыны белгілі ру бастытары, билері, батырлары, блардан со барып, Шола, оран, Жаркент трізді шет алаларды кімдері, діни адамдар, софы, ишан, мриттер…

Исан-Бы бірден сзге кірісті. Ол Моолстанны солтстігінен Ойрат, кншыысынан ытай, отстігінен бусейіт пен Жныс слтанны шабуыла шыпа боп жатанын айта келіп, хан кеесіні шешіміне екі жары ойды.

— Бірінші айтарым, — деді ол, — бкіл Моолстан боп скер жинап жауа арсы шыамыз ба? лде р хакім, р мір з аласын, з лысын орай ма? Осыны шешідер.

Екінші айтарым, азіргі жадайда Моолстан мединесін бекінісі нашар Алмалыа алдырамыз ба, лде жау олы оай жете алмас Асу шаарына айта кшіреміз бе, соны шешідер.