Заговоренный меч (на каз.яз.)

Есік алдына кмістенген кебісін тастап жатып, хан йеліне стана арады. Жаан ара торыны слуы еді. Са бойлы, ойма ауыз, кген кз. Екі бала тапса да ыпша белі лі де жіп-жіішке. атаан алтыннан жасалан ауыр шолпысы жерге тартып трандай, білектей етіп рген ос брымыны шы шбатылып кілем стінде жатыр. Меруертпен шытырмалап, гауар таспен безеген ызыл мауыты сукелесі, аш белін ынаан алтын оалы ызыл бар- ыт камзолыны тсін ашандай жарасып тр. Жаан иген басын лі жоары ктерген жо. Сонау бота кзін жауып тран зын кірпіктері найзадай Жнібекті кеудесіне келіп адаландай. Жнібекті ырытан асана дейін сан айаста мызымаан тас жрегі, кенет ола тскен торайдай тыпырши алды. Хан кз алдында осы Жаанмен алашы кездескен шаы елестеп кетті.

Жнібек жиырмадан жаа асан тсында. Жазтосанны наыз сарша тамыз ысты кезінде Шах-Буда слтанны серігі боп ыры жігіт даларды басарып Алтын хан патшалыына баран. білайыр ханны баласыны жанына ерген нші, кйші, батыр, балуан, мерген, сбегі — кіле нерлері тасыан рендер. Домбалы батыр сол мада кшіп жрген е беделді рулар — ытай, Найман, Керейді бас батыры еді. Оныменен Цзинь богдаханы да, кршілес Ойрат онтайшысы Исентайшы да мытап санасады екен. Жнібек бастаан Шах-Буда тобы Теріскей Тарбаатайды жаалап Зайсан клінен тіп, Алтай тауыны кнгей жаына шыты. алы Найман, ытай, Керей тайпа елін кктей басып, шінші тулікте Домбалы аулына жетті. Бл ауыл ыдыркл жаасына кеше ана келіп онан екен. амысты клді жаалай кіле а шааладай кигіз й тігіліпті. Кк майса, жасыл шалын белуардан келеді. Ары абаы арауытып ана крінген шалар дария, кгілдір клді а айдынында сысыан аз-йрек, сыбызыдай сызылан оырай ау ні алыстан талып естіледі. Клді амысы аз кншыыс жаынан, сонау алыстаы белеске арай ріп бара жатан арарым жылы крінеді. Шах-Буда слтанны келе жатанынан кні брын хабардар ауылды ыз-келіншек, бозбалалары даларды кш жерден арсы алды. Жнібек Шах-Будаты алыдыы Аозыны бірден таныды. арсы алан ауыл ыз-келіншегін ыраы кзімен бір шолып тіп еді, дл осы ауыла бл жаланны бар слу ыз-келіншегін жинаандай екен. Ал Аозы соларды ішінде топ оыр азды арасындаы ау трізді. Са бойлы, аба млдір кз бір керемет. Басындаы алтай ндызынан тіккен шо кілі камшат бркі де, стіндегі дрия шйі ос етекті кйлегі де, белін ынай киген ама ішігі де, гауармен безенген аласы мен аяын басан сайын оыраудай сылдыр аан атаан алтын шолпысы да басалардікінен анарлым ымбат, згеше. ызды сырт бейнесін кргеннен-а Жнібек Домбалыты ататы слуы Аозы осы екеніне шек келтірмеді. Енді ол алан ыз-келіншек арасынан Аозыны сілісі Жаан бикені іздей бастады. Былтыр Аозыа да тсе келген білайыр адамдарынан Жаанды Аозыдан слу болмаса, кем емес деген лаапты естіген. арсы алдында тран ыз-келіншекті ішінде Аозыа кркемдігімен пара-пар келетін ешкім кзіне тсе оймаан со, «Жаан мнда жо екен!» деген. Неге екені белгісіз, Жаан Аозыдан да асан слу болуа тиісті деген ойдан ол арыла алмаан. айткенмен де Жаанды тезірек круге марлана асыан. Біра Жаан кзге тспеді. Тек онатара ауыл кдесін істеп, кешкі ойын-сауыа кірісер алдында ана Домбалы батырды екінші ызыны жылы бауа кеткенін білді. аза руларыны рпы бойынша кне заманда жылы бау тек жылышыларды ана борышы емес, ыз-бозбаланы да шаруасы. Жасыл шалынды ми далада, жазды жылы айлы тнінде ыз-бозбала болып жылы кзету — азаты ескі салтыны бір ызы дстрі. Ке алапта йір-йір боп бытырай жайылан алы жылы. Сол ара-рым жылыны екеу-екеуден серік боп, н шырап айнала жрген ыз-бозбала. ос жанында тай азанда былылдай айнаан лынны уыз еті. йірінен блініп кеткен саяты іздеген боп сайа тсіп бара жатан, сойылын сйреткен бозбала. Ары беттен астындаы жорасын жанындаы серік ызына статып, тмен арай асыа аядаан кілі брікті, был-сыл басан жас слу… Б да бір ызы заман! Жасы крсе де келмейтін, жек крсе де оралмайтын, біржолата мгі шкен алтын дурен!

Жолдан шаршап келгендеріне арамастан жігіттер тнімен алтыбаан теуіп, н салып кіл ктерісті. зіл-алжы, айтыс, азаты кне заманындаы сауытары «Тн ату», «Тйе жыу» секілді сан алуан ойындарын ойнап, та шапатап ата бастары жастыа тиді. Ойын-сауы ертеіне таы басталады. Крес, сайыс, ккпардан кейін кезек жамбы атуа келді. Міне, осы ойын кезінде Жнібек слтан Жаан бикені крді. Келген онатар мен ауыл жастары бсекелесіп жамбы атып жатан. Баан басындаы адаа ілген кміс жамбыны бір жз адам жерден екі жаты бірде-бір мергені тигізе алмай-а ойан-ды. Жайшылыта ралайды кзінен ататын жігіттер б жолы олдарын шайтан аып трандай, алыстан еміс-еміс аарадап крінген жамбыа сада оын анша кздесе де дп адай алмады. Біресе стінен млт кетеді, біресе астындаы баана барып сарт етеді. Алаанны аумаындай кміс жамбыны наыз бір о аары бардай, байлаан жерінен бірде-бір озалмай-а ойды.

Дл осы кезде шоырланан топ ыз-бозбала кенет шуылдап оя берді:

— Жаан келе жатыр!

— Жол берідер! Жол берідер!

— Жаан жамбыны кздемей тсіреді.

— й, Оас, Жаан бикеге жамбы атып жатанымызды айт!